Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Ο οργανισμός αυτός δημιουργήθηκε για να παρέχει στα διάφορα όργανα και φορείς της ΕΕ συμβουλές εμπειρογνωμόνων σχετικά με τα θεμελιώδη δικαιώματα κατά την εφαρμογή του Ενωσιακού Δικαίου. Οι θεματικοί τομείς δραστηριότητας του Οργανισμού καθορίζονταν μέσω πενταετούς πλαισίου, σύμφωνα με τον οποίο ο οργανισμός ασκεί τα καθήκοντά του.

Οι αναφερόμενοι θεματικοί τομείς που αφορούν τη δράση του είναι ο ρατσισμός, η ισότητα, η μετανάστευση, η πρόσβαση στη Δικαιοσύνη, τα δικαιώματα του παιδιού και η ένταξη των Ρομά. Το 2017 προστέθηκε και ο τομέας της αστυνομικής συνεργασίας, στοιχείο που είναι έντονο και στη συγκεκριμένη πρόταση, προσθέτοντας και το στοιχείο της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις (και στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης). Στη συγκεκριμένη διαδικασία το Κοινοβούλιο είχε περιορισμένη συμμετοχή, γεγονός που αναφέρεται τόσο στο κείμενο όσο και στη συζήτηση. Στη συγκεκριμένη έκθεση προστίθενται οι θεματικοί τομείς αυτών που αφορούν τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης και των νέων τεχνολογιών. Μπαίνει συγκεκριμένα η διάσταση του φύλου (η ισότητα, η βία λόγω φύλου, τα δικαιώματα των γυναικών). Κάνει ιδιαίτερη αναφορά στα εγκλήματα μίσους, τη ρητορική μίσους, στις διακρίσεις για οποιονδήποτε λόγο.

Επίσης το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει τους συγκεκριμένους τομείς της καταπολέμησης του αντιαθιγγανισμού, του αντισημιτισμού, της ισλαμοφοβίας, του ρατσισμού κατά των μαύρων και των έγχρωμων ατόμων, της προστασίας των δικαιωμάτων των ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες και του σεβασμού των πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης. Σημαντικό μέρος της έκθεσης αναφέρεται σε διαδικαστικά ζητήματα. Κάποια από αυτά είναι:

• η Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων θα πρέπει να έχει το δικαίωμα να διορίζει ένα επιπλέον μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του οργανισμού

• η ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στα όργανα που θεσπίζονται με τον κανονισμό του οργανισμού

• το Διοικητικό Συμβούλιο πρέπει να εξετάζει τα συμπεράσματα των αξιολογήσεων και να υποβάλλει στην Επιτροπή τις συστάσεις που κρίνει απαραίτητες για τις μεταβολές στον οργανισμό

• η Επιτροπή πρέπει να διαβιβάζει τις εκθέσεις αξιολόγησης και τις συστάσεις στο Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, και να τις δημοσιεύει

• να είναι σε θέση να πραγματοποιεί, ειδικότερα, ανεξάρτητες επιστημονικές έρευνες και μελέτες, καθώς και να εκπονεί προπαρασκευαστικές μελέτες και μελέτες σκοπιμότητας, και να διατυπώνει και να δημοσιεύει συμπεράσματα και γνώμες για συγκεκριμένους θεματικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων αξιολογήσεων ανά χώρα και γνωμών σχετικά με νομοθετικές προτάσεις σε διάφορα στάδια της νομοθετικής διαδικασίας και σχετικά με διαδικασίες δυνάμει του άρθρου 7 ΣΕΕ·

• η λέξη «κοινότητα» θα πρέπει να αντικατασταθεί με τη λέξη «Ένωση» σε όλο τον κανονισμό. Αυτό συνεπάγεται ότι οι πράξεις ή οι δραστηριότητες της Ένωσης ή των κρατών-μελών που σχετίζονται με το πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας εντάσσονται σε αυτόν. Δυστυχώς όμως το μεγάλο κεφάλαιο και οι αντιπρόσωποί του στην Ευρώπη δεν ήταν δυνατό να μην εκμεταλλευτούν και αυτή την έκθεση. Είναι εξάλλου πάγια πρακτική τους να αξιοποιούν τη δημοκρατία και τα δικαιώματα των πολιτών ως δούρειο ίππο για τα δικά τους συμφέροντα.

Έτσι υποστηρίζει την ανάγκη ο οργανισμός να αναπτύξει μια ισχυρότερη εξωτερική διάσταση σε όλες τις πτυχές της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας και ότι θα πρέπει να είναι ανοικτός και σε (παρέμβαση) τρίτες χώρες. Επιπλέον επισημαίνει το σημαντικό ρόλο του οργανισμού όσον αφορά την παροχή πολύτιμων στοιχείων και εισηγήσεων στο πλαίσιο του άρθρου 7 ΣΕΕ και της ετήσιας έκθεσης για το κράτος δικαίου. Πιστεύει ότι ο οργανισμός θα πρέπει επίσης να συμβάλει στο μέλλον στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2092 περί γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητος για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης. Τέλος υποστηρίζεται η ανάγκη ενίσχυσης των εξουσιών και της ανεξαρτησίας τους με τρόπο που να λειτουργούν πλήρως σε όλους τους τομείς αρμοδιότητας της Ένωσης. Για το σκοπό αυτό υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να διατεθεί στον οργανισμό «επαρκώς αυξημένος προϋπολογισμός». Η Ομάδα της Αριστεράς (GUE/NGL) δεν θα μπορούσε παρά να μη συμφωνεί με την προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και να αγωνιστεί για αυτά.

Την ίδια ώρα δεν θα μπορούσε να μην υποδείξει της αντιθέσεις αυτές. Η ευρωβουλευτής της ομάδας Clare Daly θέλοντας να δώσει παράδειγμα τέτοιων προβλημάτων ανέφερε το Ισραήλ όπου η ΕΕ έχει σχέσεις καλής γειτονίας μαζί του. Υπογράμμισε ότι ο αντισημιτισμός είναι σοβαρό πρόβλημα αλλά δεν πρέπει να ταυτίζεται με την κριτική στο Ισραήλ και υποστήριξε ότι «η κριτική στο Ισραήλ δεν είναι αντισημιτισμός, αλλά υποστηρίζει το Διεθνές Δίκαιο. Το να αναγνωρίσουμε ότι ο παλαιστινιακός λαός εκδιώχθηκε από τη γη του και εκκαθαρίστηκε από εθνοτική άποψη από ένα σιωνιστικό σχέδιο δεν είναι αντισημιτισμός, είναι η αλήθεια».

Η Eugenia Rodríguez Palop, επίσης ευρωβουλευτής της Αριστεράς, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο κενό σχετικά με το φύλο. Μεταξύ άλλων ανέφερε ότι «πρέπει να γνωρίζουμε σε ποιο βαθμό οι Ευρωπαίες γυναίκες έχουν πρόσβαση σε μέσα και υπηρεσίες που εγγυώνται τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά τους δικαιώματα. Υπάρχουν μέρη όπου η άμβλωση απαγορεύεται και άλλα όπου επιτρέπεται αλλά δεν είναι εγγυημένη. Στην Ισπανία υπάρχουν επαρχίες στις οποίες δεν έχει γίνει ποτέ νόμιμη έκτρωση, επειδή τα κέντρα υγείας κάνουν κατάχρηση αντίρρησης»