Οργάνωση και αγώνας, το κλειδί για μια καλύτερη ζωή

* Αναμνήσεις μιας αγωνίστριας της ζωής και του Λαϊκού Κινήματος

* Η Αντρούλλα Αλέκου θυμάται και αφηγείται στη «Χαραυγή» την αγωνιστική της δράση, όπως το μεγάλωμα των επτά της παιδιών, ως να ήταν αυτή η δράση μέρος της οικογενειακής της ζωής

Γράφει: Νίκη Κουλέρμου

Αντρούλλα Αλέκου, ετών 87 από την Κοντέα. Αν δεν είναι και τα 87, σίγουρα τα 70 είναι ταυτισμένα με αγώνες του εργατικού κινήματος της ΠΕΟ, του γυναικείου κινήματος της ΠΟΔΓ-ΠΟΓΟ και γενικότερα του Λαϊκού Κινήματος και του ΑΚΕΛ. Μέχρι σήμερα οι σύντροφοι και συναγωνιστές της, τα παιδιά και τα εγγόνια της, υπολογίζουν στη δύναμη της εμπειρίας της από αυτούς τους αγώνες. Η «Χαραυγή» και το «Εργατικό Βήμα» ήταν στο τραπέζι της – εν είδει… προγεύματος- όταν τη συναντήσαμε στο σπίτι της στη Λάρνακα. Μέχρι τελευταία η κα Αντρούλλα Αλέκου ήταν στις πρώτες γραμμές των πρωτομαγιάτικων παρελάσεων.

Οσα βήματα χρειαζόταν να κάνει σε αυτές τις παρελάσεις με τα λάβαρα της εργατιάς ψηλά, άλλα τόσα ήταν οι ώρες, οι μέρες, οι μήνες προσφοράς και συνδρομής στους αγώνες του Λαϊκού Κινήματος…

Ετσι, οι αναμνήσεις τις οποίες μοιράστηκε μαζί μας ήταν ας πούμε ένα δείγμα αυτής της δράσης της. Αξίζει μόνο να πούμε ότι η κα Αντρούλλα, ακόμα και όταν έχασε το σύζυγό της (το 1968) και έμεινε μόνη για να θρέψει τα εφτά της παιδιά από ηλικίας 3,5 μέχρι 19 χρονών, δεν σταμάτησε να είναι παρούσα σ’ αυτούς τους αγώνες. Σταμάτησε μόνο για 40 ημέρες για να κάνει το μνημόσυνο του άντρα της… «Μέχρι τώρα η Φροσούλα μου (η μεγαλύτερη από τα παιδιά της) θυμάται ότι άφηνα τα άπλυτα ρούχα στη βούρνα και έφευγα για τη δουλειά του Κινήματος», θυμάται.

Οπως και κάθε αγωνιστής του Λαϊκού Κινήματος έτσι και η κα Αντρούλλα ξεκίνησε να οργανώνεται στο Λαϊκό Κίνημα μέσα από τις γραμμές της ΑΟΝ (ΕΔΟΝ) και ενεργοποιήθηκε με την Οργάνωση Εργαζομένων Γυναικών, που ήταν προπομπός των συντεχνιών.

«Με έκαναν μέλος της Οργάνωσης γιατί ένας χωριανός, ο Τάσος Δημητρίου, έκανε εργοστάσιο υφαντουργίας στην Κοντέα γιατί τον καιρό του πολέμου υπήρχε έλλειψη υφασμάτων. Αγόραζε μαλλιά του προβάτου, είχε γυναίκες που τα έκλωθαν, τα έβαφε και κάναμε τα λεγόμενα πανταλονίκια- το ύφασμα που έκαναν τα παντελόνια. Υφαίναμε και άλλα υφάσματα με νήμα βαμβακερό. Και εκείνα τα έβαφε. Εγώ ύφανα στο σπίτι γιατί είχα το αρκαστήρι. Το ένα κομμάτι είχε πέντε χρώματα και το άλλο επτά. Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να υφάνεις με επτά μακούτζια. Θυμούμαι ότι από αυτό το ύφασμα ζήτησα και μου έκοψε ένα φόρεμα, ένα άλλο κομμάτι για κοστούμι και ένα λινό για κοστούμι μπλε.

Οταν τέλειωσε ο πόλεμος ήλθαν υφάσματα από το εξωτερικό και το εργοστάσιο έκλεισε. Τότε διάλυσε και η Οργάνωση».

Πρώτο αίτημα η αύξηση μεροκάματου από τα 3,5 σελίνια στα 4,5

Το 1949 έγινε μέλος της Συντεχνίας Εργατών Γεωργίας. Ηταν έγκυος και έμαθε τότε πώς να υποβάλλει αιτήματα στον εργοδότη. Αυτό έγινε όταν το 1948 πήγε στην Κοντέα ένας έμπορας ονόματι Σπυρόπουλος που έκανε εξαγωγή σταφυλιών μόνο σουλτανίνης. Τότε η αμπελουργία σουλτανίνης ανθούσε. Μετά προστέθηκε και το μαύρο σταφύλι.

«Ημουν έγκυος την Αρτεμούλα μου αλλά επήγα κι εγώ στη συσκευασία των σταφυλιών, θυμάται η κα Αντρούλλα Αλέκου. Ηλθαν τότε από τις Λ. Οργανώσεις να μας οργανώσουν και να υποβάλουμε αιτήματα. Μας κάλεσαν σε ένα σπίτι. Ημασταν 4-5 κοπέλες ως αντιπροσωπεία των εργατριών και μας είπαν να υποβάλουμε αιτήματα. Το αίτημά μας ήταν αύξηση μεροκάματου. Ηταν τριάμισι σελίνια την ημέρα και ζητήσαμε τεσσεράμισι.

Υποβάλαμε το αίτημα και το δέχθηκε ο εργοδότης αλλά κάπως διαφορετικά: τεσσεράμισι σελίνια για τις κοπέλες που πακέταραν το σταφύλι- το τύλιγαν με κόλλα και το έβαζαν ομοιόμορφα μέσα στο κιβώτιο για να τα φορτώσουν στα φορτηγά να το μεταφέρουν στο λιμάνι- και τέσσερα γι’ αυτές που καθάριζαν το σταφύλι πάνω στον πάγκο. Το δεχθήκαμε».

Ηταν έγκυος και φρουρούσε απεργία για 15 μέρες

Ενα άλλο περιστατικό που θυμάται η κα Αντρούλλα Αλέκου ως στέλεχος της Συντεχνίας Εργατών Γεωργίας ήταν οι απεργίες σε τσιφλίκι με εσπεριδοειδή στην Κοντέα. «Ηρθε ο Αντρέας Σπύρου – γύρω στο 1952, ήμουν έγκυος την Ηβη, για να υποβάλουμε αιτήματα στον Κυριάκο Μάρκου και στον Γιάγκο Παναγή που ήταν ο μεν πρώτος τσιφλικάς ο δε Γιάγκος Παναγή υπάλληλος εξουσιοδοτημένος ενός Εβραίου τσιφλικά. Τον Γιάγκο τον φοβόμουν και ζήτησαν από τον συνάδελφο να πάμε στον Μάρκου. Ετσι και κάναμε. Μέσα στο τσιφλίκι υπήρχε σπίτι. Οταν πήγαμε εκεί ο Μάρκου ήταν στο μπαλκόνι και μας ρώτησε τι θέλαμε. Του είπαμε ότι πήγαμε για να υποβάλουμε αιτήματα και δεν δέχθηκε να ακούσει.

Μας έβγαλε έξω διαφορετικά, θα μας έριχνε με το όπλο του. Του είπαμε ότι θα πάμε στις εργάτριες. “Οχι δεν θα πάτε στις εργάτριές μου”, είπε και του απαντήσαμε «όχι, οι εργάτριες δεν είναι δικές σου. Οι εργάτριες είναι δικές μας”. Βγήκαμε στο δρόμο, φωνάξαμε τις κοπέλες και βγήκαν έξω σε απεργία. Τελικά υποχρεώθηκε και υπέγραψε τα αιτήματα. Στη συνέχεια και για να αποφύγει τη συντεχνία έπαιρνε κοπέλες από τον Στρογγυλό και τη Λύση. Πάλι υποβάλαμε αιτήματα, δεν τα δέχθηκε και κατεβήκαμε σε απεργία. Αυτή η απεργία κράτησε 15 μέρες κι εγώ μαζί με δύο άλλες συναδέλφισσες ήμουν εκεί για να φρουρούμε την απεργία με πίκετ. Ημουν τότε γραμματέας της συντεχνίας και έγκυος. Τελικά δέχθηκε τα αιτήματά μας».

Οπως αφηγείται η κα Αντρούλλα το 1957 ξεχώρισαν οι συντεχνίες σε Τμήματα- Γεωργίας, Οικοδόμοι και Κυβερνητικοί- Στρατιωτικοί. Η ίδια ήταν γραμματέας Εργατών Γεωργίας μέχρι το 1974. Στο ΔΣ της συντεχνίας εκλέγηκε το 1958, όταν έγινε το συνέδριο στη Λεμεσό, όταν η Κούλλα Αναστάση πέρασε στη συντεχνία λιμενεργατών αποθηκών.

Ετσι έστησαν την τοπική οργάνωση της ΠΟΔΓ

Μέλος του κόμματος έγινε τέλος του 1951 αρχές του 1952. Τότε που υπήρχε ακόμα το εξάμηνο δοκιμασίας. Θυμάται ότι στην ίδια ομάδα ήταν ο Τζιωνής, ο Σορόκκος- πέθανε πριν δυο μήνες. Πάντως η Αντρούλλα Αλέκου παρασημοφορήθηκε με τα 50χρονα συνεχούς προσφοράς και δράσης στο Κόμμα (φωτο). Το 1959 όλα κηρύχθηκαν παράνομα από τους Αγγλους αποικιοκράτες- και το κόμμα και η ΑΟΝ και η ΠΟΔΓ. Οταν το 1957 ανέλαβε (τοπικός) γραμματέας των Εργατών Γεωργίας αποχώρησε και από γραμματέας της ΠΟΔΓ.

Για το πώς οργανώθηκαν οι γυναίκες της Κοντέας στην ΠΟΔΓ και πώς δραστηριοποιήθηκαν, η κα Αντρούλλα έχει επίσης πολλά να αφηγηθεί. Θυμάται ότι πήγε από το Βαρώσι ο Χαμπής Μιχαηλίδης, ο Χαμπής Νικόλα, σύζυγος της Αρτεμησίας Χαμπή και ο Ιάκωβος Νικολάου, σύζυγος της Κατίνας Νικολάου που ήταν η επαρχιακή γραμματέας της ΠΟΔΓ. «Από κει ξεκίνησε η δράση μας.

Πήραμε μολύβι και χαρτί και χωριστήκαμε σε ομάδες ανά δύο. Ημασταν δεν ήμασταν επτά-οκτώ γυναίκες. Γυρίσαμε τις γειτονιές και γράψαμε ένα ορισμένο αριθμό για να μας δώσουν άδεια να γραφτούμε ως Οργάνωση. Γράψαμε 40-50 γυναίκες και στήσαμε την τοπική Οργάνωση».

Θυμάται τη διοργάνωση εκδηλώσεων για την 8η του Μάρτη, ημέρα της Γυναίκας και την 1η Ιουνίου, μέρα του Παιδιού. Εβρισκε ποιήματα του Παύλου Λιασίδη, του Τεύκρου Ανθία, τα οποία μάθαινε στα παιδιά να απαγγέλλουν και έκαναν τη γιορτή τη μέρα του παιδιού.

«Οταν ήταν ο Χρίστος μου στο δημοτικό σχολείο, το 1967, την 1η του Ιούνη, ενάμιση μήνα μετά την εγκαθίδρυση της Χούντας στην Ελλάδα, αποφάσισαν οι δάσκαλοι να μην επιτρέψουν στα μωρά να έρχονται στη γιορτή μας. Τύπωσαν φυλλάδια με τα οποία απευθύνονταν σε μας, τις οργανωμένες γυναίκες της ΠΟΔΓ και μάς ρωτούσαν “πού ήσασταν τον καιρό του παιδομαζώματος” και απαγόρευσαν στα παιδιά να έρθουν στη γιορτή. Τους είπαν “εκείνος που θα πάει, την επόμενη μέρα να μην έρθει στο σχολείο”».

Βέβαια η κα Αντρούλα έπεισε το παιδί να πάει στη γιορτή, να πει το ποίημά του και να πάει μετά στο σχολείο και ο δάσκαλος υποχρεώθηκε να το δεχθεί.

Θυμάται ακόμα πώς οργάνωσαν για πρώτη φορά το χορό του σταφυλιού στην Κοντέα. Πώς γύριζαν να μαζέψουν από τους ποταμούς το καζάβι για να καθίσουν τη νύκτα και να φτιάξουν με τη βοήθεια του λουξ, την περίφραξη…

«Είμαι περήφανη γιατί αγωνίστηκα…»

Για να γράψουμε όλα όσα θυμάται η κα Αντρούλλα δεν αρκούν ούτε μια, ούτε δυο σελίδες της εφημερίδας μας. Εκείνο όμως που της ζητήσαμε να σχολιάσει είναι τη σημερινή κατάσταση. Η απάντηση της είναι ότι « ο κόσμος ζει καλύτερα παρ’ ό,τι ζούσαμε εμείς τον καιρό εκείνο. Δεν υπάρχουν τώρα εκείνοι οι ρακένδυτοι που έρχονταν με ένα σακούλι στον ώμο από την Πάφο, την Πιτσιλιά και ζητιάνευαν. Εγώ λέω ότι είναι οι δικοί μας οι αγώνες που καλυτέρευσαν τη ζωή του κόσμου. Εγώ προσωπικά είμαι περήφανη και έτσι νιώθω γιατί αγωνίστηκα για την καλυτέρευση της ζωής του κόσμου και των παιδιών και των εγγονιών μου. Το μόνο που συμβουλεύω τα εγγόνια μου είναι να αγωνίζονται για να μην ζήσουν ποτέ αυτά που ζήσαμε εμείς».

Και το μήνυμά της είναι ένα: «Οργάνωση και αγώνας. Δεν έχει κανένα που θα σου προσφέρει κάτι χωρίς να αγωνιστείς να το κερδίσεις».