Οσοι έχουν μάτια βλέπουν λίγο…

•Βλέπω σημαίνει αισθάνομαι, καταλαβαίνω, αγγίζω το μήνυμα που στέλνουν τα άτομα με οπτική αναπηρία στην Κύπρο που ξεπερνούν τα 2000

Της Μαρίνας Κουμάστα

Τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο. Και τίποτα δεν είναι αδύνατο. Η δύναμη της ψυχής μπορεί να ξεπεράσει οποιαδήποτε αναπηρία. Και τα άτομα με οπτική αναπηρία έχουν αποδείξει πως μπορούν να καταφέρουν πολλά. Δεν ζητούν την άγονη και στείρα ευσπλαχνία μας. Ούτε οίκτο. Αυτό το οποίο ζητούν είναι να βοηθηθούν από το κράτος για να γίνουν κι αυτοί ένας κρίκος στην ανθρώπινη αλυσίδα… Στην εποχή που ζούμε, με την τεράστια πρόοδο στην τεχνολογία, τα μέσα που χρησιμοποιεί ο τυφλός για να γίνει μέλος του κοινωνικού γίγνεσθαι υπάρχουν. Φτάνει να εξευρεθούν οι αναγκαίοι οικονομικοί πόροι για να μπορέσει να τα αποκτήσει…

«Είναι ολοφάνερο ότι όσοι έχουν μάτια βλέπουν λίγο. Το πανόραμα του χρώματος και της ενέργειας, που γεμίζει τον κόσμο, το παίρνουν ως κάτι δεδομένο. Ισως το έχει η ανθρώπινη φύση να εκτιμά λίγο αυτό που έχει και να λαχταρά εκείνο που δεν έχει. Είναι μεγάλο κρίμα το γεγονός ότι στον κόσμο του φωτός το δώρο της όρασης χρησιμοποιείται ως μέσο ευκολίας μάλλον παρά ως μέσο τελειοποίησης της ζωής μας».

Αυτά γράφει η Helen Keller στο έργο της «Αν ο Θεός μου χάριζε το φως μου για τρεις μέρες». Η τυφλή και κωφή αυτή γυναίκα απέδειξε πόσες δυνατότητες κρύβει μέσα του ο άνθρωπος. Απέδειξε ότι ο άνθρωπος κρύβει μέσα του τέτοιες δυνάμεις, που με την αγάπη, τη σωστή αντιμετώπιση και την κατάλληλη εκπαίδευση μπορούν να βγουν στο φως και να πετύχουν το θαύμα. Στην Κύπρο υπάρχουν σήμερα 2000 περίπου τυφλοί από τους οποίους οι πλείστοι είναι υπερήλικες. Σύμφωνα με την Κίνηση για την Ευημερία των Τυφλών, ανάμεσα στους ανθρώπους με προβλήματα όρασης ένας μικρός αριθμός είναι παιδιά. Τα περισσότερα από αυτά γεννήθηκαν με πρόβλημα στην όρασή τους, είτε λόγω κάποιας κληρονομικής πάθησης ή από κάποια άγνωστη αιτία. Κάποια άλλα που γεννήθηκαν πρόωρα και τοποθετήθηκαν σε θερμοκοιτίδα τυφλώθηκαν μετά την αναγκαστική χορήγηση οξυγόνου. Οσον αφορά τους ενήλικες τυφλούς, η εικόνα είναι διαφορετική. Οι πιο συνηθισμένες αιτίες τύφλωσης είναι η μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια, η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, το γλαύκωμα και οι ωχροπάθειες.

Η ζωή συνεχίζεται…

Η «Κίνηση για την Ευημερία των Τυφλών», που έχει τάξει ως σκοπό της την εκπαίδευση, την επαγγελματική αποκατάσταση και την ηθική και οικονομική στήριξη των τυφλών, αποτελείται από τέσσερα σώματα. Τη Σχολή Τυφλών, τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Ευημερίας Τυφλών, την Παγκύπρια Οργάνωση Τυφλών και τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Γονέων Τυφλών Παιδιών. Τα σώματα αυτά συνεργάζονται πολύ στενά για την επίτευξη του κοινού τους στόχου. Ποιες ευκαιρίες όμως έχουν τα τυφλά άτομα ή τα άτομα με μειωμένη όραση για εκπαίδευση, για ένταξη στο κοινωνικό σύνολο ως ισότιμοι πολίτες και για επαγγελματική αποκατάσταση; Από τους κύριους στόχους της Παγκύπριας Οργάνωσης Τυφλών, σύμφωνα με τον πρόεδρό της, Χριστάκη Νικολαΐδη είναι η απάλειψη των διακρίσεων, των προκαταλήψεων και των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι τυφλοί και τα άτομα με μειωμένη όραση στην προσπάθειά τους για πλήρη συμμετοχή σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής.

«Μπορεί η στέρηση της όρασης ή η μόνιμη μείωσή της να είναι σε τέτοιο βαθμό, ώστε αυτή να είναι ανεπαρκής για εργασίες για τις οποίες η όραση είναι απόλυτα απαραίτητη, με την παροχή ωστόσο εύλογων προσαρμογών στην εκπαίδευση, στην κατάρτιση, στην απασχόληση, στον αθλητισμό και στην ψυχαγωγία, εξακολουθούν οι επηρεαζόμενοι να είναι σε θέση να διεκπεραιώνουν με απόλυτη επάρκεια και αποτελεσματικότητα εργασίες και δραστηριότητες, οι οποίες είναι τουλάχιστο εξίσου σημαντικές», σημειώνει ο κ. Νικολαΐδης. «Η αξιοποίηση, ο συνδυασμός/συγκερασμός και συντονισμός των λοιπών αισθήσεων, η εκμάθηση/άσκηση και ανάπτυξη ειδικών μεθόδων και τεχνικών, δίνει στους τυφλούς την ευκαιρία να αντιλαμβάνονται πλήρως τον κόσμο μέσα στον οποίο ζουν. Δίνει τη δυνατότητα σ’ αυτούς να συνεχίσουν μια απόλυτα συνηθισμένη ζωή, συμμετέχοντας ενεργά στην κοινωνία», υποδεικνύει ο κ. Νικολαΐδης.

Ανάμεσα σε άλλα η Παγκύπρια Οργάνωση Τυφλών στοχεύει στην επαγγελματική αποκατάσταση και την επαγγελματική ανέλιξη των ατόμων με οπτική αναπηρία. Σε μόνιμη/συνεχή συνεργασία με τη Σχολή Τυφλών σε θέματα κατάρτισης των τυφλών στα θέματα της χρήσης ειδικών ηλεκτρονικών συστημάτων και προγραμμάτων καθώς και ως τηλεφωνητών, διοργανώνονται προγράμματα εκπαίδευσης ή επανεκπαίδευσης τυφλών σε διάφορους τομείς πληροφοριών και εξειδικευμένων γνώσεων με απώτερο στόχο την ανάπτυξη των ικανοτήτων των τυφλών και την κατάρτισή τους, ώστε να επιτευχθεί η κοινωνική τους ενσωμάτωση και επαγγελματική ένταξη.

Δανειστικές βιβλιοθήκες

Η Οργάνωση λειτουργεί δανειστικές βιβλιοθήκες με αξιόλογες συλλογές με χιλιάδες ψηφιακά ομιλούντα βιβλία, βιβλία σε ηλεκτρονική μορφή και στην ειδική γραφή για τυφλούς μπρέιλ, με ποικίλα θέματα, όπως επιστημονικά, λογοτεχνικά, επαγγελματικά κ.ά. Η Οργάνωση εκδίδει ή/και κυκλοφορεί μέσω των βιβλιοθηκών της 10 τουλάχιστο ψηφιακά ομιλούντα περιοδικά και 50 περιοδικά ποικίλου ενδιαφέροντος στη γραφή μπρέιλ στα Ελληνικά και άλλες γλώσσες, για σκοπούς κάλυψης των αναγκών για πληροφόρηση, επιμόρφωση και ψυχαγωγία των τυφλών και των ατόμων με μειωμένη όραση, που διαμένουν στην Κύπρο και σε χώρες της Αφρικής και της Ασίας.

Εκπαίδευση στη διακίνηση

Βασικό έργο της Οργάνωσης είναι επίσης η εκπαίδευση των τυφλών στον τομέα της διακίνησης (χρήση του άσπρου μπαστουνιού), στον προσανατολισμό και τις καθημερινές δεξιότητες. Το πρόγραμμα διαλαμβάνει εξάσκηση σε μεθόδους και τεχνικές, που σκοπό έχουν να βοηθήσουν τα άτομα με οπτική αναπηρία να κινούνται στο χώρο με ασφάλεια, άνεση και αυτοπεποίθηση, αλλά και να ξεπεράσουν δυσκολίες που συναντούν στο σπίτι, στη δουλειά ή οπουδήποτε αλλού, με στόχο τη διασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης των τυφλών και την ανεξαρτητοποίησή τους σε όλους τους τομείς.

Εργαστήρια χειροτεχνημάτων

Λειτουργούν ακόμη στη Λευκωσία και στη Λάρνακα εργαστήρια κατασκευής ειδών καλαθοπλεκτικής και χειροτεχνημάτων με χόρτο, σκαμνάκια και καρεκλίτσες επενδυμένες με τόνο ή πλαστικό σχοινάκι, καθώς επίσης και καρέκλες επενδυμένες με ψάθα. Στα εργαστήρια αυτά εκπαιδεύτηκαν και εκπαιδεύονται πολλοί τυφλοί, ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγονται, κυρίως, άτομα που χάνουν την όρασή τους σε μεγαλύτερη ηλικία, συμβάλλοντας έτσι στην κοινωνικοποίηση ατόμων που ζούσαν απομονωμένα και σε αδράνεια, για τους οποίους η απασχόληση στα εργαστήρια της Οργάνωσης λειτουργεί εργασιοθεραπευτικά.

---

Οταν με συναντήσεις…

•Μου αρέσει να με ρωτάνε, αν και πώς χρειάζομαι βοήθεια για κάτι. Είμαι ένας φυσιολογικός άνθρωπος, αλλά δεν βλέπω.

•Μπορώ ευκολότερα να περπατώ μαζί σου παρά με το μπαστούνι. Ασε με να πιάσω το δικό σου αγκώνα και να σου πω ο ίδιος τον τρόπο που θέλω να με συνοδεύσεις.

•Αν με βοηθήσεις να πάρω ταξί, δείξε μου την πόρτα. Αν θέλω να ανέβω στο λεωφορείο βοήθησέ με να βρω το πρώτο σκαλί και τη χειρολαβή.

•Μην ξεχνάς να μου υποδείξεις αν πρόκειται να κατέβω ή ανέβω πεζοδρόμιο ή σκαλοπάτια.

•Νομίζεις πως πρέπει να με προστατεύσεις, να με προφυλάξεις, να γίνεις ο καλός μου φύλακας άγγελος; Θα ‘θελα όμως να σου πω ότι εξακολουθώ να είμαι, όπως όλοι εσείς που βλέπετε, αυτόνομος και ανεξάρτητος.

•Δεν θέλω τον οίκτο σου αλλά τη φιλία σου. Να θυμάσαι πάντοτε πως δεν με ευχαριστούν ούτε ο οίκτος σου, ούτε ο υπερβολικός θαυμασμός σου.

•Οδήγησε το χέρι μου σε μια καρέκλα για να καθίσω. Ενημέρωσέ με, αν υπάρχουν πράγματα ή εμπόδια στο πάτωμα και στο ύψος του κεφαλιού μου που είναι επικίνδυνα, θέλω να γνωρίζω ποιος είναι στο δωμάτιο μαζί μου.

•Οι λέξεις που έχουν σχέση με την όραση δεν είναι ταμπού. Τις μεταχειρίζομαι και εγώ, βλέπω σημαίνει αισθάνομαι, καταλαβαίνω, αγγίζω.

•Αν δεν συναντιόμαστε συχνά, μόλις με πλησιάσεις πες μου ποιος είσαι. Σαν θα φύγεις πες μου το. Θα μου είναι πολύ δυσάρεστο ξαφνικά να διαπιστώσω πως μιλώ μόνος μου.

•Μην ρωτάς το συνοδό μου για κάτι που αφορά εμένα. Δεν είμαι ανήλικος.

•Βοήθησέ με διακριτικά στο τραπέζι και πες μου για το φαγητό που έχω στο πιάτο μου. Πες μου χρησιμοποιώντας το πιάτο μου σαν ρολόι πού βρίσκεται το κάθε είδος του φαγητού μου.

•Οπως όλοι οι άνθρωποι, έχω τις προτιμήσεις μου σ’ όλες τις εκδηλώσεις της ζωής. Μου αρέσει το θέατρο, ο κινηματογράφος, οι εκδρομές, τα πάρτι, οι συζητήσεις. Οι πληροφορίες σου είναι για μένα η χαμένη μου όραση.

•Μην θεωρήσετε ότι σας προσβάλλει η άρνηση του τυφλού να δεχθεί τη βοήθειά σας. Ισως τη χρειαστεί μια άλλη φορά.

Απριλιάτικο πανηγύρι

Χθες εκατοντάδες άνθρωποι σε Λευκωσία και Λεμεσό περπάτησαν διεκδικώντας για τους τυφλούς στην καθιερωμένη καθιερωμένη «Περπατώ – Διεκδικώ με τους Τυφλούς», η οποία σήμερα πραγματοποιείται στην ελεύθερη περιοχή Αμμοχώστου.

Στο μεταξύ και σήμερα στη Σχολή Τυφλών θα λειτουργούν περίπτερα, στα οποία θα πωλούνται διάφορα σπιτίσια φαγητά και γλυκά. Μικροί και μεγάλοι θα έχουν την ευκαιρία να παίξουν διάφορα παιχνίδια ή να απολαύσουν κυπριακό καφέ στο παραδοσιακό καφενείο. Θα λειτουργούν, επίσης, περίπτερα με χειροτεχνήματα, είδη ένδυσης και πολυκατάστημα καθώς και πλούσιο καλλιτεχνικό πρόγραμμα.