Όταν δεν μπορεί ο ΘΟΚ να υπερασπιστεί το κυπριακό θέατρο

Κάθετα/ Ορίζοντας

Όταν δεν μπορεί ο ΘΟΚ να υπερασπιστεί το κυπριακό θέατρο

Παρατίθενται πιο κάτω αποσπάσματα από το κείμενο  «Η Επίδαυρος δεν είναι η Ιθάκη ούτε καν το ταξίδι», που γράφτηκε το 2017 και αφορούσε την πολιτική του ΘΟΚ για συμμετοχή στην Επίδαυρο χωρίς όμως ουσιαστική συμμετοχή του θεατρικού δυναμικού του τόπου. Όπως και λινκ για κείμενο του 2019, «Οι Ικέτιδες της Κύπρου», όταν ο ΘΟΚ απέσυρε την πρόταση του για τις Ικέτιδες του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Παναγιώτη Λάρκου για να ανταποκριθεί πάλι στα κριτήρια του τότε καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών- Επιδαύρου. Τόσα χρόνια και επαναλαμβάνεται δυστυχώς το ίδιο μοτίβο απαξίωσης του καλλιτεχνικού δυναμικού του τόπου. Όπως και η άρνηση από τον ΘΟΚ για ουσιαστική συζήτηση του θέματος. Αντί για διάλογο δυστυχώς το Διοικητικό Συμβούλιο του εκδίδει ανακοινώσεις τη μια μετά την άλλη πέφτοντας σε αντιφάσεις κάθε φορά, ανακοινώνει το καινούργιο έργο και τον Ελλαδίτη σκηνοθέτη που επέλεξε το Φεστιβάλ και επαναλαμβάνει ότι: «οι πλείστοι συντελεστές της παραγωγής θα προέρχονται από το κυπριακό καλλιτεχνικό δυναμικό».

Νομίζω ό,τι περαιτέρω και να ειπωθεί σε αυτή την περίπτωση όπως και σε τόσες άλλες το τελευταίο διάστημα – Δήμος Λεμεσού και Δημόσιος Κήπος, Δήμος Πάφου και κόψιμο δέντρων (μεταξύ άλλων), Υπουργείο Παιδείας για τον Γύρο του κόσμου σε 80 μέρες του ΘΟΚ (μεταξύ πολλών άλλων) κλπ. κλπ – δεν βοηθάει, δεν ανταποκρίνεται κανένας. Αντίθετα σπεύδουν όλοι οι έχοντες την εξουσία να δημιουργήσουν τετελεσμένα είτε ρίχνοντας τσιμέντο στους κήπους, είτε κόβοντας δέντρα, είτε ανακοινώνοντας σκηνοθέτες εξ Ελλάδος, ελπίζοντας να κλείσουν τα οποιαδήποτε θέματα.

Βλέποντας και τους ντελιβεράδες – και μπράβο τους – να ορθώνουν το ανάστημα αναρωτιέμαι αν οι Συντεχνίες των ηθοποιών, που αναδεικνύονται το τελευταίο καιρό ως η δυναμική πρωτοπορία μέσα στους καλλιτέχνες του θεάτρου, μαζί με τις συλλογικότητες άλλων δημιουργών μπορούν να αντιδράσουν αλλιώς. Να καλέσουν τα μέλη και τους καλλιτέχνες γενικότερα να αρνηθούν να συμμετάσχουν στη ανακοινωθείσα Λυσιστράτη ζητώντας να ανακληθεί η απόφαση και να προχωρήσει η πρόταση με τον Κώστα Σιλβέστρο έστω εκτός Επιδαύρου. Αναγνωρίζω πόσο δύσκολο είναι για τους καλλιτέχνες να επιβιώσουν, πόσο αναγκαίο είναι να εργαστούν, ειδικά στο κρατικό θέατρο, ούτε ξέρω αν θα πετύχαινε κάτι αυτή η κίνηση αλλά δεν βλέπω να υπάρχει άλλος τρόπος αντίδρασης μπροστά σε αυτές τις αποφάσεις του ΘΟΚ που, ασχέτως των όποιων προθέσεων, αποτελούν ουσιαστικά απαξίωση του κυπριακού θεάτρου.

Αντώνης Γεωργίου

Η Επίδαυρος δεν είναι η Ιθάκη ούτε καν το ταξίδι

Εχει σίγουρα σημασία, όχι μόνο συναισθηματική, η παρουσία του κυπριακού θεάτρου στην Επίδαυρο αλλά και στα θέατρα της Ελλάδας γενικότερα και το ζήτημα αυτό πρέπει να απασχολεί πολιτεία, αρμόδιους φορείς και καλλιτέχνες.

Η συμμετοχή όμως στo Φεστιβάλ Επιδαύρου δεν είναι αυτοσκοπός, δεν είναι η Ιθάκη που πρέπει να φτάσουμε πάση θυσία, δεν είναι καν το ταξίδι: θα έπρεπε να ήταν το αποτέλεσμα μιας πρότασης καλλιτεχνικής που θα γίνεται όχι απλώς για να «περάσει» στην Επίδαυρο ή με τη λογική «πώς να γεμίσει το θέατρο». Θα πρέπει να προτείνεται κάτι καινούργιο στις παραστάσεις αρχαίου δράματος, που για αυτό το λόγο θα ενδιέφερε τη διεύθυνση του Φεστιβάλ και που θα προσπαθούσε να κερδίσει τους Ελλαδίτες θεατές για αυτό που είναι. Η πρόταση και φυσικά η παράσταση είναι το ζητούμενο και όχι αν θα πάει στην Επίδαυρο.

Θα έπρεπε όμως να είναι όμως μια πρόταση του κυπριακού θεάτρου, το οποίο έχει σημαντικό παρελθόν στις παραστάσεις αρχαίου δράματος, έχει παρόν και σίγουρα έχει και μέλλον. Διαθέτει σκηνοθέτες και παλαιότερους αλλά και νεότερους, όπως και θεατρικές ομάδες, που παρουσίασαν ενδιαφέροντα δείγματα δουλειάς στο αρχαίο δράμα αλλά και γενικότερα και θα μπορούσαν, αν τους εζητείτο από τον ΘΟΚ, να προτείνουν παραγωγές αξιόλογες, τις οποίες υπάρχει εδώ το δυναμικό για να τις υποστηρίξει. Αν για να πάει ο ΘΟΚ στην Επίδαυρο, χρειάζεται δεκανίκια εκτός κυπριακού θεάτρου πρέπει αυτό να μας προβληματίσει. Και διευκρινίζω το αυτονόητο: πως στο κυπριακό θέατρο συμπεριλαμβάνονται όλοι οι καλλιτέχνες που ζουν στην Κύπρο και δημιουργούν εδώ. Κάποιοι καλλιτέχνες προερχόμενοι από την Ελλάδα δεν αποτελούν απλώς μέρος του κυπριακού θεάτρου, αλλά θεμελιώδη στοιχεία του, όπως η Δέσποινα Μπεμπεδέλη, η Αννίτα Σαντοριναίου, η Στέλα Φυρογένη, για να αναφέρω μόνο τα πιο γνωστά ονόματα.

Το πρόβλημα δεν είναι βέβαια με οτιδήποτε ξένο – πάντα θεωρώ πως αυτό δεν είναι μόνο ευπρόσδεκτο αλλά και αναγκαίο, όπως και η αλληλεπίδραση των πολιτισμών. Σκηνοθέτες, όχι μονό από την Ελλάδα αλλά και από άλλες χώρες έχουν προσφέρει στο παρελθόν πολλά στο κυπριακό θέατρο, μπορούν να προσφέρουν και σήμερα, πρέπει να επιδιώκουμε τέτοιες συνεργασίες. Ταυτόχρονα όμως έγνοια μας, και κυρίως του ΘΟΚ, θα πρέπει να είναι η στήριξη αλλά και η περαιτέρω ανάπτυξη του ντόπιου (με την έννοια που αναφέρω πιο πάνω) δυναμικού, γιατί αυτό θα αποτελέσει ουσιαστική επένδυση για την ανάπτυξη του πολιτισμού και του τόπου.

[…] Στόχος του κρατικού θεάτρου πρέπει να είναι: σκηνοθετικές προτάσεις αξιόλογες, ανάδειξη και περαιτέρω ανάπτυξη του ντόπιου δυναμικού, σκηνοθετών , ηθοποιών και των άλλων συντελεστών . Αν αυτό σημάνει να είναι ο ΘΟΚ και το κυπριακό θέατρο για κάποια περίοδο εκτός Επιδαύρου, αν σημαίνει πως δεν μπορούμε να πείσουμε με τις δικές μας δυνάμεις –που πιστεύω πως μπορούμε– τότε, ας μην πηγαίνουμε στην Επίδαυρο με αυτό τον τρόπο και με ψηλά κόστη, σε μια εποχή που περικόπτονται οι δαπάνες για το θέατρο, κρατικό και μη. Ας αξιοποιήσουμε τη γνώση των παλαιότερων σκηνοθετών αλλά κυρίως ας δώσουμε την ευκαιρία σε νεότερους και σε πολύ νέους ακόμα να δοκιμαστούν, να ρισκάρουν, προετοιμάζοντας το έδαφος για τη συνέχεια και για νέες προτάσεις που θα έρθουν από την Κύπρο για το αρχαίο δράμα, που θα πείσει εκείνους που πρέπει ώστε να βρεθεί ξανά στην Επίδαυρο και την Ελλάδα.

Παρεμπιπτόντως, οι Ικέτιδες του Νίκου Χαραλάμπους και η Σαμία του Εύη Γαβριηλίδη, που υπήρξαν από τις καλύτερες στιγμές του Φεστιβάλ Επιδαύρου, ήταν παραγωγές με τις οποίες το κυπριακό θέατρο έδειξε εμπιστοσύνη στους καλλιτέχνες του.

(Αποσπάσματα από παλαιότερο κείμενο που δημοσιεύτηκε στον Ορίζοντα στις 22/01/2017)

Δες επίσης: «Οι Ικέτιδες της Κύπρου», 2019