Εσείς το ξέρατε;
- Μία στις τρεις μπουκιές που καταναλώνουμε καθημερινά σε φρούτα, αλλά και η εικόνα όμορφων λουλουδιών στους αγρούς, είναι αποτέλεσμα των επικονιαστών (μέλισσες, πεταλούδες, σκαθάρια, και άλλα έντομα).
- Στα έντομα συνήθως οφείλεται η αναπαραγωγή των φυτών, λουλουδιών και η παραγωγή καρπών. Ένα τρίτο όλης της παγκόσμιας αγροτικής παραγωγής εξαρτάται από τις υπηρεσίες των επικονιαστών.
- Εκτιμάται ότι περισσότερα από 1.300 είδη φυτών καλλιεργούνται σε όλο τον κόσμο ως τρόφιμα, για φαρμακευτικούς λόγους, ποτά, καρυκεύματα, μπαχαρικά και ακόμη και ύφασμα. Από αυτά, περίπου το 75% γονιμοποιούνται και αναπαράγονται από έντομα που αποκαλούνται επικονιαστές.
Έμμεσα λοιπόν, οι επικονιαστές παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην πλειονότητα των προϊόντων που τρώμε αλλά και καταναλώνουμε. Ολέθριες επιπτώσεις στη φυτική παραγωγή και κατ’ επέκταση στην εξέλιξη ολόκληρης της ανθρωπότητας θα είχε η εξαφάνιση των σημαντικότερων επικονιαστών της γης, με τους βιολόγους και τους παραγωγούς να κρούουν των κώδωνα του κινδύνου.
«Όταν οι μέλισσες θα εξαφανιστούν, ο άνθρωπος θα πεθάνει στα αμέσως επόμενα τέσσερα χρόνια από την εξαφάνισή τους», λέει ένα γνωμικό – πρόβλεψη που συμπυκνώνει τη σημασία των πολυτιμότερων εντόμων στον πλανήτη, των μελισσών, που βρίσκονται αντιμέτωπες με τεράστια μείωση του πληθυσμού τους σε όλο τον πλανήτη. Τι συμβαίνει;
Το 35% της διατροφής μας κινδυνεύει
Από τα τέλη του 1990, οι μελισσοκόμοι, κυρίως στην Ευρώπη και τη Β. Αμερική, είχαν διαπιστώσει ότι οι πληθυσμοί των μελιφόρων μελισσών (οι μέλισσες που κατοικούν σε κυψέλες και παράγουν μέλι) μειώνονταν με ασυνήθιστα γρήγορους ρυθμούς. Οι μέλισσες αυτές είναι απαραίτητες για την παραγωγή της τροφής μας γιατί επικονιάζουν τα φυτά.
Η επικονίαση, η γονιμοποίηση δηλαδή του άνθους για να γίνει καρπός, είναι το πολυτιμότερο αγαθό που προσφέρουν οι μέλισσες στον άνθρωπο και το περιβάλλον. Χωρίς την επικονίαση, η τροφή που καταλήγει στο πιάτο μας θα ήταν πολύ λιγότερη, καθώς το 1/3 των καλλιεργειών βασίζεται σε αυτήν.
Πάνω από το 35% της παγκόσμιας παραγωγής τροφής εξαρτάται από τα έντομα-επικονιαστές. Από τα 100 είδη καλλιεργειών, τα οποία παράγουν το 90% της παγκόσμιας τροφής, 71 επικονιάζονται από τις μέλισσες. Χωρίς αυτά, εκατομμύρια άνθρωποι και ζώα θα υπέφεραν από στέρηση τροφής. Στην Ευρώπη μόνο, πάνω από 4.000 είδη λαχανικών μεγαλώνουν χάρη στην ακούραστη δουλειά των μελισσών.
Ειδικότερα, καρποί όπως τα μήλα, οι φράουλες και τα αμύγδαλα θα εμφανίσουν απότομη πτώση. Η εξαφάνιση των μελισσών όμως θα έχει και καταστροφικές επιπτώσεις στην οικονομία, αν αναλογιστούμε ότι η οικονομική αξία της επικονίασης των μελισσών αποτιμάται σε 265 δισ. δολάρια το χρόνο παγκοσμίως.
Γιατί εξαφανίζονται οι μέλισσες;
Η μεγαλύτερη απειλή για τις μέλισσες προέρχεται από τα χημικά φυτοφάρμακα υψηλής τοξικότητας που χρησιμοποιούνται στις βιομηχανικές καλλιέργειες. Αυτά τα πολύ επικίνδυνα φυτοφάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των νεονικοτινοειδών των εταιρειών Bayer και Syngenta που χρησιμοποιούνται ευρέως, έχουν την ιδιότητα να κυκλοφορούν σε όλα τα μέρη του φυτού. Οι μέλισσες τα προσλαμβάνουν από τη γύρη και το νέκταρ, κάτι που βλάπτει το νευρικό τους σύστημα και πολύ συχνά τις οδηγεί στο θάνατο.
Οι ολοένα περισσότερες μονοκαλλιέργειες που προωθεί η βιομηχανική γεωργία έχουν οδηγήσει στη μείωση της βιοποικιλότητας και την καταστροφή πλούσιων σε ποικιλία οικοσυστημάτων. Οι μονοκαλλιέργειες αποτελούν μεγάλο κίνδυνο, γιατί οι μέλισσες για να επιβιώσουν θα πρέπει να τρέφονται από μία μεγάλη ποικιλία ανθοφόρων φυτών. Η Διεθνής Ένωση για την Προστασία της Φύσης (IUCN) εκτιμά ότι θα εξαφανιστούν άλλα 20.000 ανθοφόρα φυτά τις επόμενες δεκαετίες. Αυτό επηρεάζει τις μέλισσες που ζουν σε μελίσσια και ακόμα περισσότερο τις άγριες μέλισσες που χρειάζονται αδιατάρακτους βιότοπους για να χτίσουν τις φωλιές τους.
Όπως είναι γνωστό, μια μυστηριώδης ασθένεια που οδηγεί σε μαζικούς θανάτους μελισσών -που γονιμοποιούν προϊόντα και καλλιέργειες αξίας 30.000.000.000 δολαρίων στις ΗΠΑ– έχει ήδη αποδεκατίσει τον πληθυσμό της Apis mellifera στην Αμερική, στο σημείο όπου ένας κακός χειμώνας θα μπορούσε να μετατρέψει τεράστιες καλλιέργειες σε έρημο. Πρόσφατα μια νέα μελέτη εντόπισε μερικές από τις πιθανές αιτίες των θανάτων των μελισσών και τα μάλλον τρομακτικά αποτελέσματα δείχνουν ότι η κατάσταση θα είναι πολύ πιο δύσκολη από ό,τι εθεωρείτο μέχρι σήμερα.
Οι επιστήμονες διεξάγουν έρευνες για να βρουν το αίτιο για τη λεγόμενη διαταραχή κατάρρευσης αποικιών (Colony Collapse Disorder -CCD) που έχει εξαφανίσει, σύμφωνα με εκτιμήσεις, 10 εκατομμύρια κυψέλες αξίας 2.000.000.000 δολαρίων κατά τα τελευταία έξι χρόνια. Ως βασικοί ύποπτοι έχουν συμπεριληφθεί τα φυτοφάρμακα, τα παράσιτα και η κακή διατροφή.
Η μείωση μεγάλης μερίδας του παγκόσμιου πληθυσμού των μελισσών, οι οποίες αποτελούν τον κατεξοχήν τον σημαντικότερο επικονιαστή, περίπου 75% τις επικονίασης γίνεται από τις μέλισσες, έχει ευαισθητοποιήσει και κινητοποιήσει τους αρμόδιους και τους επαγγελματίες μελισσοκόμους, βιολόγους κ.α. να ενώσουν δυνάμεις με σε μία μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης. Η εκστρατεία έχει στόχο τη διαφώτιση – ενημέρωση σε όλους αγρότες και απλό κόσμο στο τι είναι η επικονίαση, σε τι μας χρησιμεύει, τι ονομάζουμε επικονιαστές και τέλος η προστασία της μέλισσας ως ο βασικότερος επικονιαστής.
Ξεκινά εκστρατεία ενημέρωσης για ένα χρόνο στην Κύπρο
Ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Μελισσοκόμων μαζί με την Παγκύπρια Κίνηση Επαγγελματιών Μελισσοκόμων, το Κέντρο Μελισσοκομίας και με τη στήριξη του Τμήματος Γεωργίας, του Εθνικού Αγροτικού Δικτύου και το Γραφείο Επιτρόπου Περιβάλλοντος ενώνουν τα χέρια για μια εκστρατεία ενημέρωσης του κόσμου σε ό,τι αφορά την ανάγκη της επικονίασης στη ζωή μας. Η μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού για τη σημαντικότητα της επικονίασης στη ζωή του ανθρώπου θα ξεκινήσει το Σάββατο 27/10/2018 στο ΚΕ.ΓΕ. Λεμεσού και αναμένεται να διαρκέσει ένα χρόνο. Από την εκστρατεία αυτή σημαντική είναι και η παρουσία του κράτους, το οποίο συμμερίζεται τις ανησυχίες και κρούει των κώδωνα του κινδύνου εντάσσοντας την εκδήλωση αυτή υπό την αιγίδα του. Αποφασιστικό το κράτος προτίθεται μέσα από σειρά ενεργειών του Τμήματος Γεωργίας να ενημερώσει τους αγρότες – παραγωγούς για σημαντικά μέτρα που θα πρέπει να λάβουν για την προστασία της μέλισσας και κατ’ επέκταση τους επικονιαστές, τα οφέλη που πηγάζουν από την προστασία τους, όπως επίσης προτίθεται να εφαρμόσει μεταξύ άλλων και τη νομοθεσία σε όσους βλάπτουν τους επικονιαστές με οποιονδήποτε τρόπο. Μεταξύ άλλων, το Τμήμα Γεωργίας προτίθεται να:
* Διεξαγάγει διαφωτιστικές διαλέξεις – εκπαιδεύσεις κατά τη διάρκεια των οποίων θα γίνεται ενημέρωση προς τους καλλιεργητές – παραγωγούς σχετικά με την επικονίαση και το ρόλο των επικονιαστών, τις νομικές υποχρεώσεις των χρηστών και την ορθή χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων.
* Παραχωρήσει έντυπο και άλλο υλικό, όπως το έντυπο Δηλητηριάσεις Μελισσοσμηνών από Φυτοφάρμακα, Εγχειρίδιο Πολλαπλής Συμμόρφωσης και Καλές Γεωργικές Πρακτικές.
* Αποστείλει sms στους σχετιζόμενους παραγωγούς κατά τακτά χρονικά διαστήματα με το ακόλουθο περιεχόμενο: «Απαγορεύεται η εφαρμογή φυτοπροστατευτικών προϊόντων που είναι μελισσοτοξίκα κατά την ανθοφορία. Να ακολουθείτε πιστά τις οδηγίες της ετικέτας των σκευασμάτων».
* Παρέχει εκπαίδευση σε συμβούλους και πωλητές Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων σε θέματα Νομοθεσίας και Ορθολογικής Χρήσης Φ.Π., στην οποία θα τονίζονται οι ενέργειες που πρέπει να αποφεύγονται, ώστε να μην κινδυνεύουν οι μέλισσες και άλλοι επικονιαστές.
* Επιπλέον, θα γίνει σύσταση προς τους παραγωγούς να εφαρμόζονται προληπτικά μέτρα και εναλλακτικές της χημικής μεθόδου καταπολέμησης εχθρών και ασθενειών. Έχει ετοιμαστεί σύντομος ενημερωτικός οδηγός ο οποίος θα δημοσιευτεί άμεσα.
* Λειτουργοί ή Επιθεωρητές Γεωργίας θα εντατικοποιήσουν τις επισκέψεις στις περιοχές αυξημένου κινδύνου και θα προβαίνουν σε κατ’ ιδίαν ενημέρωση και καθοδήγηση, αλλά και στην αυστηρή συμμόρφωση βάσει της νομοθεσίας για αποφυγή ψεκασμών από μη κατάλληλα φυτοπροστατευτικά προϊόντα τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
* Ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Μελισσοκόμων, η Παγκύπρια Κίνηση Επαγγελματιών Μελισσοκόμων και το Κέντρο Μελισσοκομίας έχουν αναλάβει την ενημέρωση του κοινού. Σημαντικό έργο του Συνδέσμου είναι και η ενημέρωση των μαθητών στα σχολεία για το έργο που επιτελεί η μέλισσα στην κοινωνία μας όσο και του κάθε πολίτη για την προστασία του σημαντικότερου ίσως εντόμου στη γη που λέγεται μέλισσα και τις καταστροφικές συνέπειες που θα επιφέρει η εξαφάνισή της.
Aκολουθήστε μας στο Google News
