Ουκρανία: Η ειρήνη που χάθηκε από τον ορίζοντα

Του Σωτήρη Βλάχου

Έξι µήνες από το ξεκίνηµά του και ο πόλεµος Ρωσία – ∆ύσης σε ουκρανικά εδάφη µαίνεται ανεξέλεγκτος. Παρ’ όλες τις τροµακτικές επιπτώσεις του στο οικονοµικό επίπεδο, τις αυξήσεις στις τιµές που συνθλίβουν τα εργατικά µεροκάµατα, την προοπτική ενός πολύ δύσκολου χειµώνα, καµιά κίνηση από καµιά πλευρά για τερµατισµό του δεν υπάρχει στην ηµερήσια ατζέντα. Τόσο µεγάλες είναι οι αντιθέσεις, τόσο τεράστιο το διακύβευµα που έχει να κάνει µε το ξαναµοίρασµα των ζωνών επιρροής και ελέγχου των πηγών του πλανήτη, που οδηγούν τη σύγκρουση σε πραγµατικό ολοκαύτωµα.

Ολοένα και περισσότερο ξεκάθαρα αντιλαµβάνονται πια οι λαοί του κόσµου αυτό που από την αρχή προσπάθησαν οι ∆υτικοί να συγκαλύψουν µε κάθε τρόπο. Ότι ο πόλεµος δεν είναι δηµιούργηµα ενός αδίστακτου δικτάτορα και ότι η στήριξη της ουκρανικής κυβέρνησης και η συµµετοχή τους µε χίλιους τρόπους δεν έχει ως κίνητρο την υπεράσπιση µιας αδύναµης χώρας και την υπεράσπιση του διεθνούς δικαίου, αλλά τεράστια γεωπολιτικά και οικονοµικά συµφέροντα. […]

Μετά την ανατροπή του υπαρκτού σοσιαλισµού και τη διάλυση της ΕΣΣ∆, η καπιταλιστική Ουκρανία είχε δεδοµένες οικονοµικές και πολιτικές σχέσεις µε την καπιταλιστική Ρωσία. Σταδιακά όµως δυνάµωσε και η διείσδυση των ευρωπαϊκών κρατών και των ΗΠΑ στη χώρα. Αυτό ήταν και το υπόβαθρο που οδήγησε σε ανοικτό εµφύλιο πόλεµο, στην πραξικοπηµατική ανατροπή της κυβέρνησης το 2014, στον πόλεµο στην ανατολική Ουκρανία στην περιοχή του Ντονµπάς, την ανεξαρτητοποίηση της Κριµαίας και την ενσωµάτωση στη Ρωσία. Οι εξελίξεις αυτές στη χώρα συντελούνταν σε µια περίοδο όπου υπήρχε συνεχής κλιµάκωση του ανταγωνισµού στις σχέσεις Ρωσίας µε τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, µε κύριο στοιχείο την επέκταση του ΝΑΤΟ και της ΕΕ στην ανατολική Ευρώπη και σε κράτη της πρώην ΕΣΣ∆.

Η οικονοµική και πολιτική άνοδος της Κίνας, η διείσδυσή της στην Ευρώπη και στη Λ. Αµερική και οι σχέσεις συµµαχίας µε τη Ρωσία, πρέπει να θεωρούνται σηµαντικό συστατικό στοιχείο του εκρηκτικού κοκτέιλ που έχει διαµορφωθεί. Όπως και ο ευρύτερος συνασπισµός της οµάδας κρατών των BRICS, που σήµερα πια αποτελούν ένα πραγµατικό αντίπαλο δέος στον δυτικό συνασπισµό.

Κλείνοντας τα µάτια σε αυτές τις τεράστιες αντιθέσεις και ανταγωνισµούς και τη στρατηγική των αντιµαχόµενων, όπως αυτή ξεδιπλώθηκε τα τελευταία είκοσι τουλάχιστον χρόνια, η φιλελεύθερη διανόηση θεωρεί ότι ο πόλεµος είναι αποτέλεσµα µιας αδικαιολόγητης στρατιωτικής εισβολής, της µεγαλοµανίας και αυταρχικότητας του Πούτιν.

Το ζήτηµα ποια οµάδα άρχισε πρώτη τις πολεµικές επιχειρήσεις ή κήρυξε πρώτη τον πόλεµο δεν έχει καµιά σηµασία στο πώς επιµερίζονται οι ευθύνες για το ξέσπασµά του.

Μπροστά στα φοβερά αδιέξοδα, αλλά και τεράστιους κινδύνους που δηµιουργούνται, ακούγονται φωνές ακόµα και µέσα από το άντρο των ληστών ότι τελικά ο πόλεµος δεν είναι λύση, ότι πρέπει να βρεθεί µια ειρηνική διευθέτηση, λες και το όλο ζήτηµα ήταν µια λάθος επιλογή, ότι επιλέχτηκε ο πόλεµος ενώ θα ήταν πιο σοφό να είχε επιλεγεί η ειρήνη. Εντελώς ανούσιες και επιδερµικές προσεγγίσεις. Που αγνοούν τα τεράστια αντικρουόµενα συµφέροντα.

Παρ’ όλα αυτά οι επιπτώσεις του πολέµου είναι τέτοιες που η δυνατότητα ενός συµβιβασµού και άµεσης ειρήνευσης είναι µια υπαρκτή δυνατότητα. Το ζήτηµα είναι ότι µια ειρηνική διευθέτηση που δεν θα αντιµετωπίζει τις βαθύτερες αιτίες που οδήγησαν στον πόλεµο, δεν µπορεί παρά να είναι προσωρινή και εύθραυστη. Ακόµα και στην περίπτωση µιας ανέλπιστης αυτή τη στιγµή συµφωνίας για ειρήνη, όλοι οι όροι που οδήγησαν στον πόλεµο θα είναι εδώ. Και θα αποκτούν ολοένα και πιο οξυµένο χαρακτήρα µέσα στη νέα παγκόσµια οικονοµική καθίζηση που πολλοί αναµένουν ακόµα και πριν το τέλος αυτού του χρόνου.

Το ζήτηµα της εποχής είναι αν η Αριστερά µπορέσει να ξεφύγει από τα δεσµά της εθνικής ενότητας, να αντιµετωπίσει µε τόλµη τη γραµµή που θα επιβάλει ο συνασπισµός στον οποίο η χώρα κατέληξε και να διεκδικήσει τόσο ριζικές αλλαγές στις παγκόσµιες οικονοµικές σχέσεις, ώστε να µπει τέλος στους όρους που δηµιουργούν τους πολέµους.