Ουκρανία: Τι κρύβεται πίσω από την κρίση…

Του Αμβρόσιου Προδρόμου*

Το 1775 ο Άγγλος Σάμιουελ Τζόνσον έγραψε το σοφό και διαχρονικό απόφθεγμα «ο πατριωτισμός είναι το τελευταίο καταφύγιο ενός καθάρματος» (Patriotism is the last refuge of a scoundrel). Το απόφθεγμα αυτό έχει πλειστάκις επαληθευθεί σε ολόκληρο τον κόσμο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όποιος δηλώνει πατριώτης είναι και κάθαρμα. Απλά κάποιοι το εκμεταλλεύονται στον χείριστο δυνατό βαθμό. Τελευταίο παράδειγμα αποτελεί ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, γνωστός για τα ακροδεξιά και φασιστικά του ιδεώδη, Πέτρο Ποροσένκο, ο οποίος ενόψει των εκλογών στη χώρα του δεν διστάζει να προκαλέσει κρίση με τη γείτονα Ρωσία. Δεν θα αναλύσουμε το συγκεκριμένο γεγονός, αλλά θα προσπαθήσουμε να δούμε τι οδήγησε σε αυτό.

Η Ουκρανία αποτελεί μια εξαιρετικά πλούσια χώρα, αλλά τα γεγονότα του χειμώνα του 2013 έφεραν σημαντικές αλλαγές στη δομή, την οικονομία και την ανάπτυξη της χώρας. Γεγονότα και δεδομένα τα οποία θα πρέπει να ιδωθούν και να αναλυθούν με κριτική άποψη.

Από το 2014 ο πληθυσμός της χώρας έχει μειωθεί από 46,2 εκ. στα 42,4 εκ. (μείωση κατά 3,8 ή 8,22%). Πληθυσμός ο οποίος στην πλειονότητά του έχει μεταναστεύσει στη Ρωσία και ως εκ τούτου έχει χαθεί σημαντικό μέρος του ενεργού ανθρώπινου δυναμικού. Παρ’ όλη τη μείωση του πληθυσμού, η αύξηση της ανεργίας αποτελεί γεγονός και το ποσοστό από 6% έχει φτάσει στο 8,3%.

Το εμπορικό ισοζύγιο αποτελεί ακόμα έναν ανασταλτικό παράγοντα για την οικονομία της χώρας αφού από το 2013 ελάχιστοι ήταν οι μήνες στους οποίους η χώρα έχει θετικό πρόσημο. Γεγονός το οποίο δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στην ανάπτυξη της χώρας αφού η συνεχής εκροή συναλλάγματος αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα ως προς την ανάπτυξη.
Το βασικό επιτόκιο όπως καθορίζεται από την Κεντρική Τράπεζα της χώρας έχει εκτοξευθεί στα ύψη, αφού από το 6% έχει φτάσει στο απίστευτο 18%, αύξηση 300%. Το γεγονός αυτό από μόνο του αποτελεί βαρίδι τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις επιχειρήσεις.

Το δημόσιο χρέος της χώρας έχει εκτοξευθεί από το απολύτως διαχειρίσιμο 40,1% στο πολύ υψηλό 71,8%. Ποσοστό υψηλό το οποίο δεν μπορεί να παραγνωριστεί λόγω και της υψηλής εξάρτησης της χώρας από μια σειρά εξωγενών παραγόντων. Παράλληλα τα δάνεια στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχουν δέσει τη χώρα χειροπόδαρα για τις επόμενες δεκαετίες.
Η συνεισφορά των επιχειρήσεων στις Κοινωνικές Ασφαλίσεις, οι οποίες θα οδηγήσουν και στο ύψος των συντάξεων έχει μειωθεί κατά 55%. Ως εκ τούτου οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις θα είναι εξαιρετικά δυσμενείς για τους μελλοντικούς συνταξιούχους, οι οποίοι μάλλον δεν αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα, η οποία επέρχεται τα επόμενα χρόνια.

Για να μπορέσει να συγκρατήσει την πτώση της οικονομίας, ο Πέτρο Ποροσένκο όχι μόνο δεν δίστασε να εκτοξεύσει το δημόσιο χρέος, αλλά παράλληλα δεν δίστασε να μειώσει και τα αποθέματα χρυσού τα οποία χρησιμοποιούνται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Ξαφνικά οι 43 τόνοι χρυσού έχουν μειωθεί στους 24 τόνους.

Ο πληθωρισμός της χώρας έχει πάει από το 0% στο 9,5%, ενώ σε κάποια φάση είχε φτάσει μέχρι και το απίστευτο 60%. Σε αυτό έχει συμβάλει το γεγονός ότι το εθνικό νόμισμα έχει χάσει περίπου 80% από την αξία που είχε το 2014. Παράλληλα η χώρα θεωρείται από τον οργανισμό Transparency International ως μια από τις πλέον διεφθαρμένες χώρες στον πλανήτη.
Όλα τα πιο πάνω δεν μπορούν παρά να χρεωθούν στον Ποροσένκο, ο οποίος δεν διστάζει να θέσει ολόκληρη τη χώρα σε κίνδυνο, να διαλύσει τους παραδοσιακούς δεσμούς με τη χώρα της οποίας μεγάλο μέρος του πληθυσμού είναι Ρώσοι. Οι αλχημείες του Ποροσένκο δεν θα σώσουν την Ουκρανία…

*Ακαδημαϊκός