Συναντήσεις/ Ορίζοντας/ Φωτογραφίες: Νίκος Λουκά

Παναγιώτης Μιχαήλ: Συγκρατώντας γεύσεις, μυρωδιές, ήχους και σημάδια της καθημερινότητας   

Ο Αντώνης Γεωργίου συναντάει τον Παναγιώτη Μιχαήλ και μιλάνε για την καινούργια του ατομική έκθεση Humming in nonlinear time που παρουσιάζεται στη γκαλερί eins στη Λεμεσό

Η τέχνη μπορεί να προσφέρει μια διαφορετική ματιά

Γενική άποψη απο την έκθεση @Νίκος Λουκά

Η νέα σου εικαστική πρόταση στην eins gallery πώς συνδέεται με τις προηγούμενές σου; 

Η νέα μου πρόταση αποτελεί τη συνέχεια προηγούμενων προτάσεων. Διερευνά την έννοια των μεταβατικών περιόδων ως χρονικών διαστημάτων μέσα στα οποία γίνεται η διαδικασία μετάβασης από μια κατάσταση σε μια άλλη, από ένα στάδιο στο επόμενο. Είναι οι στιγμές που ταυτόχρονα επανεξετάζεται το παρελθόν και σχεδιάζεται το μέλλον. Επίσης, η έκθεση διερευνά την έννοια του ορίου όχι μόνο ως σημείου διαχωρισμού αλλά και ως χώρου συνάντησης, επικοινωνίας, διαλόγου, διαπραγμάτευσης και κατανόησης.

 Τι περιλαμβάνει η νέα σου δουλειά και πότε δημιουργήθηκε;

Δημιουργήθηκε μεταξύ των ετών 2016 και 2021 και περιλαμβάνει τέσσερα έργα: μια σειρά σχεδίων σε εξέλιξη με τίτλο Χ, το βίντεο a door and six heartbeats away, που έγινε σε συνεργασία με τη συγγραφέα Μαρία Πετρίδη, το γλυπτό and your thousand words και το δίπτυχο Φιλελεύθερος και Χαραυγή, που είναι λινογραφία.

Η έκθεση διερευνά την έννοια των μεταβατικών περιόδων ως χρονικών διαστημάτων μέσα στα οποία γίνεται η διαδικασία μετάβασης από μια κατάσταση σε μια άλλη, από ένα στάδιο στο επόμενο

Όπως αναφέρει η Μαρία Πετρίδη σε κείμενό της, τα έργα σου «φλερτάρουν με όσα συγκρατεί η κίνηση του χρόνου, πώς οι αναμνήσεις ανασκευάζονται σε νέες ρωγμές του ρυθμού». Τι συγκρατεί εν τέλει η τέχνη σου από την κίνηση του χρόνου και πώς αντικρίζεις τις όποιες αναμνήσεις του «ιδιωτικού» και του «δημόσιου»;

Θέλω να πιστεύω ότι συγκρατεί ένα μικρό δείγμα από τις πολλές και σύνθετες γεύσεις και μυρωδιές και των διαφόρων εντάσεων ήχους και σημάδια που αφήνει πίσω της η καθημερινότητα.

Για μένα, έχει πολύ ενδιαφέρον το πώς ο τεράστιος όγκος πληροφοριών που δεχόμαστε καθημερινά αξιολογείται και διαχωρίζεται σε «κύριες» και «δευτερεύουσες» ειδήσεις και ταξινομείται στο μυαλό μας, αναλόγως.  Τι είναι αυτό που μας επιτρέπει να κρατήσουμε ως πολύτιμο. Πώς αυτή η διαδικασία παίζει ρόλο στη συνεχή ανάπλασή μας και πώς επιδρά και διαμορφώνει, με τη σειρά της, το «δημόσιο», πλάθει συλλογικές τάσεις, στάσεις, συμπεριφορές. Όλη αυτή η διαδικασία και ο ενδιάμεσος χώρος που παράγει με συναρπάζουν.

Στο βίντεο a door and six heartbeats away παρατηρούμε το εσωτερικό ενός σπιτιού πάνω στην πράσινη γραμμή. Είναι ένα σπίτι σε αναμονή; Σε συνάρτηση και με το έργο Φιλελεύθερος και Χαραυγή (με αναφορές στις συνομιλίες για το Κυπριακό) μπορούμε να πούμε ότι, πέραν των όποιων άλλων, αποτελεί και ένα σχόλιο για το κυπριακό πρόβλημα και τη στασιμότητα των τελευταίων χρόνων;

Ανέκαθεν, το κυπριακό πρόβλημα αποτελούσε το σημείο εκκίνησης για την έρευνά μου. Άλλωστε δεν θα μπορούσε να μην ήταν έτσι, αφού βίωσα το 1974 και έζησα αρκετά χρόνια δίπλα στη νεκρή ζώνη. Το γεγονός αυτό διαμόρφωσε τον τρόπο που αντιλαμβάνομαι τα πράγματα γύρω μου: τον χώρο, το όριο, το οικείο, το άλλο –  ζητήματα που διερευνώ συχνά. Βρίσκεται σε μια μετέωρη κατάσταση, σε μια μόνιμη μεταβατική περίοδο που καθορίζει –κάποιες φορές σε μεγάλο βαθμό και άλλες σε πιο μικρό– προσωπικές, κοινωνικές και πολιτικές συμπεριφορές.

and your thousand words @Νίκος Λουκά

Στο γλυπτό σου and your thousand words παρατηρούμε μια «παγωμένη τελετουργική αποκάλυψη ενός “δημόσιου” αγάλματος ή μνημείου».  Ο θεατής καλείται να φέρει στη μνήμη του ιστορικά γεγονότα και να «πάρει θέση», να δώσει τη δική του υπόσταση;

Μεσολαβεί ένα χρονικό διάστημα μεταξύ της στιγμής της εκφώνησης του λόγου που προαναγγέλλει τα αποκαλυπτήρια και της στιγμής της αποκάλυψης του γλυπτού. Ο θεατής προσκαλείται να συμμετέχει στη διαδικασία, περνώντας χρόνο μέσα στον χώρο που δημιουργεί αυτή η παγωμένη, τελετουργική αποκάλυψη. Τον χώρο και τον χρόνο που χωρίζει τη διαδικασία εκφώνησης του λόγου από τη διαδικασία αποκάλυψης του γλυπτού ή αντίστοιχα της όποιας εξέλιξης την οποία αναμένουμε να συμβεί.

Συμμετέχουμε έτσι και αλλιώς σε τέτοιου είδους διαδικασίες σχεδόν καθημερινά: μεγάλων, δυνατών λόγων που περιέχουν συγκεκριμένες ερμηνείες και αφηγήσεις για γεγονότα που συνέβησαν και συνοδεύονται με υποσχέσεις.

Οι εφημερίδες έχουν αποτελέσει και στο παρελθόν υλικό για τη δημιουργία σου. Τι είναι αυτό που σε κινητοποιεί σε αυτές;

Ανέκαθεν αποτελούσαν πηγή έμπνευσης για μένα και εργαλείο για την παραγωγή εικαστικού έργου. Τα άρθρα έχουν μια πεπερασμένη έκταση, μέσα στην οποία συμπυκνώνονται πολλές και διαφορετικές, εμφανείς και αθέατες πτυχές του θέματος που πραγματεύονται, χρησιμοποιούν ειδικό λεξιλόγιο και υιοθετούν συγκεκριμένο ύφος για την παράθεση των γεγονότων και την τεκμηρίωση θέσεων. Αυτό μου κινητοποιεί το ενδιαφέρον, με ιντριγκάρει.

Για πολλούς καλλιτέχνες τέθηκε σοβαρό θέμα επιβίωσης, εξασφάλισης των ειδών πρώτης ανάγκης για να βγάλουν τη μέρα τους. Η αδυναμία της πολιτείας να ανταποκριθεί άμεσα έφερε αβεβαιότητα και σύγχυση, ανέπτυξε δικαιολογημένο θυμό.

Πώς βίωσες την περίοδο του εγκλεισμού, της πανδημίας των περιοριστικών μέτρων;

Κλεισμένος στο σπίτι όπως όλοι. Πρέπει να πω όμως ότι ήμουν από τους τυχερούς γιατί συνέχιζα να έχω τη δουλειά μου ως ακαδημαϊκός στο Πανεπιστήμιο Frederick. Είχα να διαχειριστώ, όπως και όλοι και όλες οι συνάδελφοί και οι συναδέλφισσές μου, μια πρωτόγνωρη κατάσταση: έπρεπε σε χρόνο μηδέν να προσαρμόσω τα μαθήματά μου –που είναι ως επί το πλείστον εργαστηριακά, άρα απαιτείται η φυσική παρουσία στην τάξη– με βάσει τα νέα δεδομένα ώστε να προσφέροντα διαδικτυακά. Η δουλειά ήταν πολλαπλάσια, αλλά με τη συνεργασία όλων η μετάβαση από το ένα σύστημα στο άλλο ήταν ομαλή. Είχα όμως και την ευκαιρία να συγκεντρωθώ και να προχωρήσω με την εικαστική μου έρευνα. Διάβασα και πειραματίστηκα αρκετά. Αυτό στα πρώτα δύο lockdown. Στο τρίτο, τα πράγματα δυσκόλεψαν λίγο περισσότερο.

Τι νιώθεις πώς μας άφησε αυτή η περίοδος;

Αυτή η εμπειρία ίσως μας αφύπνισε, θυμίζοντάς μας ότι η καθημερινότητα μπορεί να ανατραπεί ανά πάσα στιγμή και ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για να τη ξοδεύουμε ανώφελα. Πρέπει να περνούμε καλά –ότι σημαίνει αυτό για τον καθένα και την καθεμιά μας– την κάθε στιγμή της. Κλισέ ατάκα η οποία αποκτά άλλο βάρος αυτή την περίοδο.

Oι συνθήκες που δημιουργήθηκαν λόγω της πανδημίας πόσο θεωρείς πως επηρέασαν και επηρεάζουν τη δημιουργία και τους καλλιτέχνες ειδικότερα;

Εξαρτάται από το πώς ξημέρωσε για το κάθε άτομο η επόμενη μέρα της εμφάνισης του ιού στο νησί.

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες πλήγηκαν περισσότερο από όλους. Διακόπηκαν εκθέσεις, ακυρώθηκαν πρότζεκτς πριν καν ξεκινήσουν, σταμάτησαν χορηγίες αφήνοντας τον κόσμο ξεκρέμαστο. Για πολλούς καλλιτέχνες τέθηκε σοβαρό θέμα επιβίωσης, εξασφάλισης των ειδών πρώτης ανάγκης για να βγάλουν τη μέρα τους. Η αδυναμία της πολιτείας να ανταποκριθεί άμεσα έφερε αβεβαιότητα και σύγχυση, ανέπτυξε δικαιολογημένο θυμό. Φάνηκε για ακόμα μια φορά η πολύ χαμηλή θέση που έχουν οι τέχνες στις προτεραιότητες του κράτους.

Η τέχνη μου θέλω να πιστεύω ότι συγκρατεί ένα μικρό δείγμα από τις πολλές και σύνθετες γεύσεις και μυρωδιές και των διαφόρων εντάσεων, ήχους και σημάδια που αφήνει πίσω της η καθημερινότητα.

Ποιος ο ρόλος της τέχνης, τελικά, στην κοινωνία;

Σύμφωνα με τον εικαστικό Jeff Koons «η τέχνη είναι ένα όχημα που μας επιτρέπει να έχουμε επίδραση πάνω στον κόσμο και επίσης επιτρέπει στον κόσμο να έχει επίδραση πάνω μας».

Πιστεύω ότι η τέχνη μπορεί να προσφέρει μια διαφορετική ματιά στα πολλά θέματα που μας απασχολούν καθημερινά: προσωπικά, κοινωνικά και πολιτικά, τοπικά και διεθνή, μικρά  και μεγάλα, εμφανή και αθέατα. Αν αφιερώναμε λίγο από τον χρόνο μας για να επικοινωνήσουμε με την τέχνη ίσως να βοηθούσε κατ’ αρχήν, να πλησιάζαμε περισσότερο τον εαυτό μας. Θα βοηθούσε να τον αντικρίζαμε και από διαφορετική οπτική γωνία.  Ίσως να μας έδινε την ευκαιρία να ξεκινούσαμε έναν πιο ανοικτό διάλογο μαζί του για να τον κατανοήσουμε καλύτερα. Και ίσως καταφέρναμε να ανακαλύψουμε άλλους κώδικες επικοινωνίας με τους άλλους. Και ίσως να αντιμετωπίζαμε θέματα που μας απασχολούν όλους –και για τα οποία μπορεί να έχουμε διαφορετική αντίληψη– με έναν διαφορετικό τρόπο.

Γκαλερί eins, Θέμιδος 28, Λεμεσός

Μέχρι 19 Ιουνίου 2021

Τετάρτη- Παρασκευή 4-8 μ.μ.

Σάββατο 11-4 μ.μ. ή με ραντεβού

 

Λεπτομέρεια απο το έργο Χ @Νίκος Λουκά

 

 

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy