ΠΑΡΚΟ ΚΡΟΚΟΔΕΙΛΩΝ: Μοναδικό θέαμα ή έργο τρόμου;

Τι ακριβώς προβλέπει το αμφιλεγόμενο πάρκο που έχει ξεσηκώσει αντιδράσεις

Του Τάσου Περδίου

Από τη στιγμή που έπεσε στο τραπέζι η ιδέα για δημιουργία πάρκου κροκοδείλων στην Κύπρο ήταν φυσιολογικό ότι θα προέκυπταν αντιδράσεις. Ο εγγενής φόβος για το άγνωστο, αλλά κυρίως η τρομακτική φύση και η επιθετικότητα του συγκεκριμένου ζώου σε συνδυασμό με την πλήρη ασυμβατότητά του με το οικοσύστημα της Κύπρου, έκαναν πολλούς να τους ζώνουν οι… κροκόδειλοι. Τι ακριβώς σχεδιάζουν όμως οι επιχειρηματίες που βρίσκονται πίσω από την ανάπτυξη; Ποιο είναι το ακριβές σχέδιο, τι προβλέπει, ποια είναι τα μέτρα ασφαλείας; Η “Χ” αποκαλύπτει σήμερα την τελική μορφή του πάρκου κροκοδείλων, όπως περιγράφεται μέσα από τις γνωματεύσεις των κρατικών υπηρεσιών που καλούνται να το αδειοδοτήσουν.

Θεματικό πάρκο με 220 κροκόδειλους

Το προτεινόμενο έργο αφορά την κατασκευή και λειτουργία μονάδας θεματικού πάρκου κροκοδείλων σε περιοχή των κοινοτήτων Τόχνης και Ψεματισμένου. Τα αρχικά σχέδια προέβλεπαν δραματικά μεγαλύτερης κλίμακας ανάπτυξη με 1.000 κροκόδειλους και πρόσθετες πρόνοιες για αναπαραγωγή και εμπορία ζώων, τα οποία όμως γρήγορα εγκαταλείφθηκαν από την εταιρεία TSA CROCOPARK (κυπριακών και ισραηλινών συμφερόντων) η οποία επανήλθε με ηπιότερης κλίμακας σχεδιασμό.

Η αρχική μελέτη είχε υποβληθεί στην Περιβαλλοντική Αρχή μέσω της Πολεοδομίας στις 5 Αυγούστου του 2014 και η νέα στις 9 Ιουνίου 2015. Η αρμόδια Επιτροπή συνεδρίασε στις 5/10/2015 και παρευρέθηκε και ο ειδικός σε θέματα διαχείρισης πάρκων με κροκοδείλους Samuel Martin, διευθυντής του πάρκου κροκοδείλων La Ferme aux Crocodiles στη Γαλλία. Το Τμήμα Περιβάλλοντος εξέδωσε τελικά θετική γνωμάτευση με όρους που αφορούν μεταξύ άλλων και την εξασφάλιση των μεγάλων ποσοτήτων νερού που απαιτούνται.

Το πάρκο χωροθετείται σε πέντε τεμάχια στα όρια Ψεματισμένου και Τόχνης.

Το σχέδιο αφορά μονοθεματικό πάρκο κροκοδείλων, το οποίο θα φιλοξενεί 170-220 κροκόδειλους. Θα είναι επισκέψιμο από το κοινό και θα περιλαμβάνει όλες τις απαραίτητες τουριστικές/βοηθητικές εγκαταστάσεις όπως αναψυκτήριο, κατάστημα αναμνηστικών, χώρους ξεκούρασης, μονοπάτια διέλευσης για παρατήρηση των κροκοδείλων, χώρους στάθμευσης κ.λπ.

Στην εγκατάσταση δεν θα επιτελείται οποιαδήποτε δραστηριότητα εκτροφής για σκοπούς αναπαραγωγής, πάχυνσης, σφαγής ή πώλησης των ζώων. Επιπρόσθετα, το μεγαλύτερο μέρος (95%) των λιμνών και των χώρων διαβίωσης των κροκοδείλων, δηλαδή το χερσαίο και λιμναίο τμήμα, θα είναι καλυμμένο με κατασκευές και στέγαστρα τύπου θερμοκηπίου.

Λόγω του ότι δεν υπάρχουν εθνικά ή κοινοτικά πρότυπα που να διέπουν την εκτροφή κροκοδείλων, η αξιολόγηση από τα κρατικά τμήματα έγινε με βάση τους Κώδικες Ορθής Πρακτικής της Αυστραλίας και της Νοτίου Αφρικής.

Το συνολικό εμβαδόν της ανάπτυξης φτάνει τα 52.509 τετραγωνικά μέτρα.

Το άκρο της οικιστικής ζώνης βρίσκεται σε απόσταση 50 μέτρων, ενώ η πιο κοντινή κατοικία βρίσκεται σε απόσταση 100 μέτρων από τα όρια της ανάπτυξης. Στη βόρεια πλευρά σε απόσταση 30 μέτρων από τα υπό ανάπτυξη τεμάχια διέρχεται ο αυτοκινητόδρομος Λευκωσίας – Λεμεσού.

Γενικά χαρακτηριστικά του έργου 

Το σχέδιο προβλέπει τις εξής κατασκευές σε μια έκταση 52.509 τ.μ.:

– Κατασκευές τύπου θερμοκηπίου, οι οποίες θα περικλείουν τους χώρους διαβίωσης των κροκοδείλων (10.800 τ.μ.)

– Λίμνες διαβίωσης κροκοδείλων (3.886 τ.μ.)

– Εξωτερικές λίμνες (811 τ.μ.)

– Δίκτυο πεζοδρόμων για εξυπηρέτηση των επισκεπτών (444 τ.μ.)

– Περίφραξη ασφαλείας για το σύνολο των περιοχών διαβίωσης κροκοδείλων

– Περιοχές ξεκούρασης και εξυπηρέτησης επισκεπτών (1.000 τ.μ.)

– Δίκτυο πεζοδρόμων προσωπικού και επισκεπτών

– 250 χώρους στάθμευσης και εσωτερική οδοποιία

– Χώρους πρασίνου (30.250 τ.μ.)

– Διαδρομή παρατήρησης κροκοδείλων

– Χώρο ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού

– Βοηθητικές εγκαταστάσεις και εξοπλισμό

Κροκόδειλος του Νείλου

Το είδος που θα διατηρείται στο πάρκο είναι ο κροκόδειλος του Νείλου με την επιστημονική ονομασία Crocodilus Νiloticus. Στην Αφρική ο κροκόδειλος του Νείλου εντοπίζεται από την Αίγυπτο και τη Σενεγάλη, μέχρι τη Νότιο Αφρική και τη Μαδαγασκάρη.

Σύμφωνα με την περιγραφή του έργου, οι κροκόδειλοι του Νείλου εξαρτώνται από το υδατικό τους περιβάλλον, όπως ποταμοί, λίμνες και φράγματα, για να κυνηγήσουν, να ζευγαρώσουν και να ρυθμίσουν τη θερμοκρασία τους. Χερσαία περιβάλλοντα χρησιμοποιούνται από τους κροκόδειλους για τη φωλεοποίηση, μετακίνηση μεταξύ υδάτινων περιβαλλόντων και για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας τους. Η περιορισμένη ικανότητα του γένους Crocodilus να αποβάλει το αλάτι περιορίζει την εξάπλωσή του εντός των οικοτόπων γλυκού νερού.

Η δίαιτα των ενήλικων κροκοδείλων του Νείλου περιλαμβάνει και μια ποικιλία από θηλαστικά όπως αρουραίοι, αντιλόπες, ακόμα και βουβάλια. Οσον αφορά τη δίαιτα των κροκοδείλων στο υπό αναφορά πάρκο, η εταιρεία προτείνει όπως τα ζώα σιτίζονται αποκλειστικά με κατεψυγμένα κοτόπουλα τέλους αυγοπαραγωγής.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το σχέδιο προβλέπει την αναπαραγωγή μόνο μέχρι το βαθμό που θα διατηρείται σταθερός ο αριθμός των ζώων στο πάρκο.

Οι κροκόδειλοι που θα μεταφερθούν στο πάρκο θα προέλθουν από τη Φάρμα Κροκοδείλων FAZAEL Crocodile Park Ltd που βρίσκεται στο Ισραήλ και λειτουργεί με βάση τις πρόνοιες και τις απαιτήσεις της CITES (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora).

Διασφάλιση φύλαξης – Αποτροπή διαφυγής

Για το καυτό θέμα της ασφάλειας το οποίο είναι από τα βασικά επιχειρήματα των αντιδρώντων, οι σχεδιαστές προτείνουν τα εξής:

Η διασφάλιση της ορθής φύλαξης των ζώων επιτυγχάνεται πρωτίστως μέσω του κατάλληλου σχεδιασμού και κατασκευής των επιμέρους μονάδων εγκλεισμού και διαβίωσης των ζώων (λιμναίοι και χερσαίοι χώροι). Οι χώροι αυτοί, πέραν της εγγενούς ασφάλειας και αποτροπής διαφυγής (escapeproof) που θα παρέχει ο σχεδιασμός τους, θα διατηρούνται διαρκώς κλειδωμένοι με κλειδαριές ασφαλείας ώστε να μην είναι εφικτή η τυχαία είτε η σκόπιμη/κακόβουλη απελευθέρωση των ζώων. Θα υπάρχει επίσης οπτική επιτήρηση μέσω συστήματος καταγραφής με κάμερες. Για αποτροπή διαφυγής κροκοδείλων από τους χώρους διαβίωσης θα υπάρχει διπλή περίφραξη κατασκευασμένη σύμφωνα με τις πρόνοιες του Κώδικα Πρακτικής της Νοτίου Αφρικής.

Οι κροκόδειλοι θα φιλοξενούνται σε κατασκευές τύπου θερμοκηπίου, κάλυψης του συνόλου των χώρων διαβίωσης των κροκοδείλων (λιμναίο και χερσαίο περιβάλλον) σε ποσοστό 97%. Η συνολική έκταση των θερμοκηπίων ανέρχεται σε 10.080m2 και οι προτεινόμενες κατασκευές θα φέρουν συρόμενες οροφές. Οι λίμνες των κροκοδείλων θα είναι ακανόνιστου σχήματος με κυμαινόμενα βάθη, ούτως ώστε να προσομοιάζουν τις συνθήκες διαβίωσης στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Οι λίμνες θα έχουν μέγιστο βάθος τα 3 μέτρα με μέσο βάθος τα 1,5 μέτρα. Θα καταλαμβάνουν συνολική έκταση 3.886 m2 και θα έχουν συνολική χωρητικότητα 400 κυβικών μέτρων νερού.

Θα υπάρχουν συνολικά δέκα λίμνες κροκοδείλων, οι οποίες υδραυλικά θα συνδέονται μεταξύ τους μέσω υπερχείλισης.

Η πρόταση προβλέπει επίσης τρόπο ελέγχου και αποφυγής της αναπαραγωγής των κροκοδείλων.

Οι αντιδράσεις

Ως γνωστόν, το τελευταίο διάστημα έχουν ενταθεί οι αντιδράσεις από κάτοικους της περιοχής όπου προτείνεται το πάρκο. Στις 23 Φεβρουαρίου 2016 πραγματοποιήθηκε συγκέντρωση στον Ψεματισμένο, παρόντων τοπικών αρχών της περιοχής, βουλευτών της επαρχίας Λάρνακας και περιβαλλοντικών οργανώσεων. Το μήνυμα της συγκέντρωσης ήταν ότι απορρίπτεται κατηγορηματικά η δημιουργία φάρμας κροκοδείλων και οι διαμαρτυρόμενοι προειδοποιούν με μέτρα αντίδρασης σε περίπτωση που προχωρήσουν τα σχέδια.

Η συγκέντρωση αποφάσισε να αποσταλεί επιστολή στον Υπουργό Εσωτερικών, Σωκράτη Χάσικο, από τον οποίο ζητείται να δοθούν άμεσα οδηγίες τερματισμού των διαδικασιών αδειοδότησης του έργου για λόγους υγείας και ασφάλειας των κατοίκων. Φόβος και τρόμος για τους κάτοικους είναι το σενάριο της απόδρασης κροκόδειλου επί του οποίου προτάσσεται και η μεγάλη εγγύτητα με κατοικημένες περιοχές.

Οι διαμαρτυρόμενοι υπογραμμίζουν επίσης ότι οι κροκόδειλοι είναι ένα ζώο εντελώς ξένο προς το οικοσύστημα της Κύπρου.

Στην αντίπερα όχθη, ο διευθυντής της εταιρείας TSA CROCOPARK Ltd, Κώστας Κωνσταντίνου, απορρίπτει τα επιχειρήματα όσων αντιδρούν τονίζοντας ότι το Τμήμα Περιβάλλοντος έχει θέσει 16 πολύ αυστηρούς όρους με τους οποίους κατευνάζονται όλες οι ανησυχίες των κατοίκων της περιοχής. Το έργο, όπως ανέφερε, όχι μόνο δεν θα προκαλέσει προβλήματα αλλά θα αποφέρει οφέλη στην τόπο ειδικά στον τομέα του τουρισμού, αφού, όπως είπε, τέτοια θεματικά πάρκα είναι πόλοι έλξης τουριστών ειδικά από τις αγορές στις οποίες στηρίζεται η Κύπρος. Σε ό,τι αφορά τους φόβους που έχουν εκφραστεί από κατοίκους των κοινοτήτων για πιθανή απόδραση κροκοδείλων, σημείωσε ότι τα μέτρα ασφαλείας, όπως η περίφραξη, καθιστούν την απόδραση αδύνατη.

Αλλα οφέλη που υπόσχεται η εταιρεία είναι θέσεις εργασίας κατά την κατασκευή, 40 μόνιμες θέσεις εργασίας κατά τη λειτουργία, οικονομικά οφέλη για τις γειτνιάζουσες κοινότητες μέσω συναφών δραστηριοτήτων, δημιουργία συνθηκών για ανάπτυξη αγροτουρισμού και τουριστικών καταλυμάτων, τοπιοτέχνηση της περιοχής με τη φύτευση και συντήρηση 10-15 χιλιάδων δένδρων και κήπων, φυτών, βοτάνων κ.ά.