Παιδάκια… μια σταλιά

•Οι γονείς των πρόωρων παιδιών δεν είναι μόνοι. Υπάρχει και γι’ αυτούς μια θερμοκοιτίδα αγάπης…

Παιδάκια μια σταλιά. Χωρούν στη χούφτα του ενός χεριού. Η καρδούλα τους όμως κτυπά δυνατά. Και ο αγώνας που δίνουν, δυναμικός. Για τη ζωή. Για να τα βλέπουν οι γονείς τους χρόνια μετά και να υπερηφανεύονται για την ηρωική μάχη που έδωσαν, για την «ψυχή» που έδειξαν από τη στιγμή που τα ματάκια τους αντίκρισαν τον κόσμο. Παιδιά-μικροί ήρωες γεννιούνται καθημερινά. Αυξημένα τα ποσοστά προωρότητας και στη χώρα μας. Οι θερμοκοιτίδες με τα πρόωρα νεογνά στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών (ΜΕΝΝ) του Μακάρειου Νοσοκομείου, σε καθημερινή βάση, κατειλημμένες από τοσοδούλικα πλασματάκια. Για τους γονείς υπάρχει μια άλλη θερμοκοιτίδα όμως. Αυτή της αγάπης. Της συμπαράστασης και της κατανόησης. Μια θερμοκοιτίδα γεμάτη με βιώματα και εμπειρίες γονέων που έζησαν την προωρότητα. Μια φωλιά ελπίδας για ένα πρόβλημα που τείνει να προσλάβει διαστάσεις επιδημίας.

Της Μαρίνας Κουμάστα

Με στόχο την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για την προωρότητα και τις άλλες αιτίες που επιβάλλουν τη νοσηλεία ενός νεογνού στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας, το 2011 δημιουργείται ο Σύνδεσμος Φίλων Μονάδας Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών Κύπρου «Θερμοκοιτίδα αγάπης». Για να αγκαλιάσει τα νεογνά και τους γονείς τους, για να στηρίξει το ακούραστο προσωπικό της ΜΕΝΝ στον καθημερινό του αγώνα. «Οι γονείς που απέκτησαν πρόωρο μωρό, αλλά και όσοι μοιράστηκαν την εμπειρία μιας οικογένειας πριν και μετά τον πρόωρο τοκετό, γνωρίζουν πολύ καλά το αίσθημα της απόγνωσης και της απογοήτευσης για το ότι μια καθόλα ευχάριστη εμπειρία ζωής, ανατρέπεται ξαφνικά από έναν πρόωρο τοκετό που υποχρεώνει το βρέφος να δώσει μια δύσκολη μάχη από τις πρώτες ώρες της ζωής του», αναφέρει η πρόεδρος του Συνδέσμου, Ξένια Ξενοφώντος.

Εστω και αν η Κύπρος και οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες παρέχουν υψηλής ποιότητας νεογνική φροντίδα, οι ειδικές ανάγκες των πρόωρων νεογνών συχνά παραμελούνται μπροστά στην προτεραιότητα για ιατρική περίθαλψη και θεραπεία, προσθέτει. Ενδεικτικά σημειώνει πως διαπιστώνεται ότι σε ευρύτερο κοινωνικό επίπεδο υπάρχει έλλειψη λεπτομερούς ενημέρωσης και εκπαίδευσης σχετικά με την προωρότητα. «Ακόμα και σήμερα πολλές έγκυες γυναίκες δεν έχουν επίγνωση των πιθανών παραγόντων κινδύνου ούτε πώς να αποτρέψουν έναν πρόωρο τοκετό. Οι δε γονείς χρειάζονται καλύτερη καθοδήγηση για το πώς να φροντίσουν το πρόωρο μωρό τους -τόσο κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στο νοσοκομείο όσο και μετά από την έξοδό τους από αυτό- καθώς και για το πώς θα λάβουν υποστήριξη», λέει. Επί τούτου συντελείται μια πανευρωπαϊκή συλλογή στατιστικών δεδομένων σχετικά με την πρόληψη, τη θεραπεία και τη φροντίδα των πρόωρων βρεφών, η οποία καταδεικνύει ότι χιλιάδες θάνατοι νεογνών, χρόνιες και άλλες ιατρικές παθήσεις που συνδέονται με τον πρόωρο τοκετό, θα μπορούσαν να προληφθούν μέσω της βελτίωσης της προγεννητικής και της νεογνικής φροντίδας.

Θερμοκοιτίδα δράσεων αγάπης

Το έργο του Συνδέσμου πάντως είναι πολύπλευρο και πολυδιάστατο. Μερικές από τις δράσεις της «Θερμοκοιτίδας αγάπης» είναι η διοργάνωση εκστρατείας ενημέρωσης κάθε χρόνο (από το 2011) στα πλαίσια της Παγκόσμιας Ημέρας Προωρότητας που εορτάζεται στις 17 Νοεμβρίου. Ο Σύνδεσμος έχει εκπαιδεύει το προσωπικό της MENN για τη μέθοδο Developmental Care (προσέγγιση για την εξατομικευμένη φροντίδα νεογνών που έχει ως στόχο τη βέλτιστη νευρολογική τους ανάπτυξη) και έχει προχωρήσει στην αγορά ειδικών καθισμάτων για θηλασμό και τη μέθοδο Kangaroo Care (είναι ένας τρόπος δερματικής επαφής της μητέρας με το πρόωρο μωρό της που επιτυγχάνεται με την τοποθέτηση του γυμνού μικρού πάνω στο στήθος της. Ετσι δημιουργείται ένα πολύ ευχάριστο περιβάλλον για το μωρό που εκτός από τη ζεστασιά που του παρέχει η φυσική επαφή με τη μητέρα του ακούει τη φωνή της και τους χτύπους της καρδιάς της) για την οποία το προσωπικό εκπαιδεύτηκε. Προχώρησε επίσης στην αγορά ειδικών «φωλιών» για τις θερμοκοιτίδες και jelly pillows για αποφυγή δυσμορφίας στα κεφαλάκια των πρόωρων. Δημιούργησε ακόμη το δωμάτιο θηλασμού στη Μονάδα Εντατικής Νεογνών, ενώ πολύ μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η δημιουργία ομάδας πλεξίματος, αποτελούμενης από γιαγιάδες προώρων βρεφών.

Πρόωρο ένα στα δέκα νεογνά

Κάθε χρόνο γεννιούνται 500.000 πρόωρα νεογνά στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Αυτό καθιστά τα πρόωρα νεογνά τη μεγαλύτερη ομάδα ασθενών παιδιών στην Ευρώπη. Τα ποσοστά πρόωρου τοκετού στην Ευρώπη ποικίλουν από 6,3% έως 11,4%. Στην Κύπρο, ένα στα δέκα νεογνά γεννιέται πρόωρο (το ποσοστό πρόωρου τοκετού στην Κύπρο είναι περίπου 10%), ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατατάσσει την Κύπρο στη 13η θέση παγκοσμίως (κατ’ αναλογία πληθυσμού) όσον αφορά την προωρότητα.

Προσφάτως με δηλώσεις της στη «Χ» η διευθύντρια της Μονάδας Εντατικής Νεογνών, Χριστίνα Καραολή, ανέφερε ότι πρόκειται για πρόβλημα που παρατηρείται διεθνώς και αποτελεί πρόβλημα δημόσιας υγείας, καθώς είναι η πρώτη αιτία περιγεννητικής θνησιμότητας και νοσηρότητας. Τα μωρά που γεννιούνται πρόωρα αποτελούν πάνω από το 12% των γεννήσεων -σε παγκόσμιο επίπεδο- και συνήθως παρουσιάζουν διάφορα προβλήματα υγείας, τα οποία ως επί το πλείστον σχετίζονται με τη νευροαναπτυξιακή τους εξέλιξη. Η προωρότητα μπορεί επίσης να προκαλέσει προβλήματα στην όραση και την ακοή των νεογνών, στην αύξηση του βάρους τους και την άμυνα εναντίον των λοιμώξεων.

Οπως αποδεικνύεται στην πράξη, στην Κύπρο δεν υπάρχει ενημέρωση των μελλουσών μητέρων σε σχέση με την προωρότητα. Επικρατεί η λανθασμένη αντίληψη ότι όταν περάσουν οι 36 βδομάδες της κύησης το μωρό είναι έτοιμο να γεννηθεί. Δεν είναι όμως έτσι τα πράγματα. Σύμφωνα με τη Δρ Καραολή, ως πρόωρα χαρακτηρίζονται τα μωρά που γεννιούνται πριν τις 37 εβδομάδες, ενώ όπως εξηγεί τα μωρά που γεννιούνται μεταξύ 34ης με 37ης εβδομάδας κύησης χαρακτηρίζονται όψιμα πρόωρα και ενδέχεται να παρουσιάσουν προβλήματα υγείας. Κάθε χρόνο υπολογίζεται πως στην Κύπρο γεννιούνται 300-350 όψιμα πρόωρα μωρά, ενώ σε σύνολο περίπου 10.000 γεννήσεων το χρόνο, το 15-17% των νεογνών γεννιούνται πρόωρα.

Γιατί όμως τόσα παιδάκια να γεννιούνται πρόωρα; H γιατρός σ’ αυτό το ερώτημα απαντά ότι πολλοί από τους ενόχους που προκαλούν την προωρότητα δεν είναι ακόμη γνωστοί. Ωστόσο, λέει, ανάμεσα στις γνωστές αιτίες που οδηγούν στην προωρότητα είναι οι πολυδύναμες κυήσεις. Εντός του 2014 γεννήθηκαν 135 τρίδυμα μωρά, την ίδια ώρα που 316 δίδυμα νεογνά χρειάστηκε να νοσηλευτούν στην Εντατική Νεογνών του Μακάρειου Νοσοκομείου. Οι ενδομήτριες λοιμώξεις επίσης θεωρούνται ως μια αιτία που ενδέχεται να προκαλέσει πρόωρο τοκετό, ενώ μια άλλη αιτία είναι τα γενετικά αίτια, τα οποία «κουβαλούν» ορισμένες γυναίκες. Στον κατάλογο με τους παράγοντες που ενδέχεται να προκαλέσουν πρόωρο τοκετό περιλαμβάνεται επίσης η ηλικία της εγκύου (σήμερα αυξήθηκε η ηλικία της πρώτης εγκυμοσύνης), η κακή διατροφή, το κάπνισμα, το στρες κ.ά.


Στο 98% η επιβίωση των πρόωρων νεογνών

nosokomeio makareio

Η Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών του Μακάρειου Νοσοκομείου έχει να επιδείξει πολύ καλά αποτελέσματα παρά τα προβλήματα, με κύριο την υπερπληρότητα, που συνήθως εμφανίζονται και προκαλούν μεγάλη αναστάτωση σε προσωπικό και γονείς.

Στη μονάδα υπάρχουν 48 θερμοκοιτίδες, ωστόσο περιθάλπονται μέχρι και 65 νεογνά λόγω των αυξημένων αναγκών, που δεν αφορούν μόνο τους πρόωρους τοκετούς. Η επιβίωση των νεογνών που νοσηλεύονται φτάνει μέχρι και το 98%, γεγονός που καταδεικνύει το υψηλό επίπεδο φροντίδας που προσφέρεται. Το προσωπικό δίνει το άπαν των δυνάμεών του για την όσο καλύτερη αντιμετώπιση των περιστατικών που φτάνουν στη μονάδα. Ο χώρος της μονάδας, ως γνωστόν, είναι πολύ μικρός και γίνονται διάφορες σκέψεις για την επέκτασή του. Ωστόσο, αυτό δεν είναι αρκετό καθότι μια αύξηση των θερμοκοιτίδων προϋποθέτει και αύξηση του προσωπικού, στη βάση των κατευθυντήριων γραμμών που υπάρχουν και οι οποίες πρέπει να τηρούνται.


«Κάθε μέρα έδινα και ένα τεστ αντοχής»

Κάποιες από τις ιστορίες προωρότητας δεν έχουν αίσιο τέλος και στοιχειώνουν για πάντα όσους τις έζησαν. Αλλες όμως είναι ιστορίες νικηφόρες με μικρούς μαχητές που έχουν πολύ μεγάλη καρδιά. Ο σήμερα 13χρονος Γ. γεννήθηκε 2,5 μήνες νωρίτερα, ένα κρύο απόγευμα του Δεκέμβρη. Η αγωνία των γονιών του δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια. Η μητέρα του, πάντα στο πλευρό του. Εκεί, στη Μονάδα Νεογνών του Μακάρειου Νοσοκομείου μέρα-νύκτα. Για ένα μήνα. Να τον αγγίζει, να τον παρακαλεί να τα καταφέρει.

Οι γιατροί, λέει στη «Χ», της έδιναν θάρρος. Δεν υπήρχαν σοβαρά προβλήματα με την υγεία του, ευτυχώς. Μέχρι όμως να γίνουν όλες οι εξετάσεις και να γνωστοποιηθεί στους γονείς του ότι το παιδάκι τους είναι καλά, πέρασαν μέρες. Οι εξετάσεις καθημερινές, λέει η μητέρα του στη «Χ». Θυμάται την αγωνία και το φόβο που ένιωσε λίγες ώρες μετά τον τοκετό όταν τις ανακοίνωσαν ότι το παιδί της έχει μεταφερθεί στο Μακάρειο και βρίσκεται στην Εντατική. «Κάθε εξέταση που γινόταν στον Γ. ήταν και ένα τεστ αντοχής για μένα», αναφέρει. Κι όμως. Βράχος στο πλευρό του παιδιού της. Για να θυμάται σήμερα με τρομερή συγκίνηση την πρώτη φορά που πήρε το παιδί της στα χέρια της. Για να τον βλέπει σήμερα να μεγαλώνει, να γίνεται άνδρας και να νιώθει υπερήφανη για την απύθμενη δύναμη που κρύβει στην καρδιά του. Ενα μήνα μετά, το θαύμα έγινε. Ο Γ. μεταφέρθηκε στο σπίτι του. Ιανουάριο μήνα κοιμήθηκε για πρώτη φορά στο κρεβατάκι του…

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy