Περί ενός ριζοσπαστικού ηµερολογίου

Του Θεοχάρη Μασούρα*

 

Μάθαµε να γράφουµε µόνο για να κριτικάρουµε αρνητικά ένα άρθρο, ένα έργο, ή ένα κοµµατικό όργανο. Σπανίως απονέµουµε εύσηµα, εύγε και µπράβο.

Το πρωτοποριακό ηµερολόγιο της Επαρχιακής Επιτροπής ΑΚΕΛ Λάρνακας, διανθισµένο µε λογοτεχνικά αποσπάσµατα µεγάλων συγγραφέων, µε προλογικό κατατοπιστικό σηµείωµα και γενική επιµέλεια της ∆ώρας Σωτηρίου, είναι άξιο συγχαρητηρίων και επαίνων, τόσο για τη θεµατική του όσο και για τον ακαριαίο και σφαιρικό λόγο των επιλεγµένων κειµένων.

Το ηµερολόγιο ως λογοτεχνικό είδος καλλιεργήθηκε από απλούς ανθρώπους, διάσηµους ή άσηµους, οι οποίοι κατέγραφαν σηµαντικά ή ασήµαντα γεγονότα, σκέψεις και στοχασµούς κάποιων ηµερών που τους προκάλεσαν το ενδιαφέρον και τους προσείλκυσαν την προσοχή. Γνωστά ηµερολόγια άφησαν ο Ιούλιος Καίσαρας, ο Γιώργος Σεφέρης, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος αλλά και η Άννα Φρανκ, ο Νέλσον Μαντέλα, ο Στίβεν Χόκινγκ και πολλοί άλλοι.

Το φετινό ηµερολόγιο είναι το 10ο στη σειρά. Το στίγµα και η θεµατική του ηµερολογίου της Επαρχιακής Επιτροπής του ΑΚΕΛ Λάρνακας δίνεται στη δεύτερη σελίδα µε λόγο σαφή, ακριβή και απλό ύφος: «Η ανεξέλεγκτη τεχνολογική ανάπτυξη, καταστροφική για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, πανδηµίες, βία και πόλεµοι, µεταναστευτικό και προσφυγιά, πείνα, ακρίβεια και φτώχεια, φασισµός και ρατσισµός, βαρβαρότητα, αγωνία, φόβος και αποξένωση είναι βασικά γνωρίσµατα των σύγχρονων γκρίζων καιρών. Η τέχνη αποτυπώνει τα γεγονότα, καλλιεργεί αξίες και έρχεται να δώσει ελπίδα και αισιοδοξία, γιατί κάθε χαραγµατιά των δηµιουργών της είναι φως µέσα στο σκοτάδι».

«Η τέχνη σε δύσκολους καιρούς» και ο ρόλος της διανόησης είναι το θέµα του ηµερολογίου. Με κείµενα και φωτογραφίες που δένονται σπονδυλωτά, από τον Τάσσο, τον Πικάσο, τον Τάσο Λειβαδίτη και τον Θάνο Μικρούτσικο που σκιαγραφεί υπαρξιακά τον σηµερινό κόσµο -«Ζούµε σε µια εποχή βαρβαρότητας. Όµως παρ’ όλο το σκοτάδι πρέπει να αφήσουµε το παράθυρο ανοιχτό στο όνειρο»- και δαχτυλοδείχνει το ρόλο του ποιητή, του πεζογράφου, του φωτογράφου, του γλύπτη και γενικά του καλλιτέχνη.

Μια εικόνα χίλιες λέξεις λέει η ρήση, που λανθασµένα καταγράφεται ως κινεζική παροιµία. Αυτός είναι ο κεντρικός άξονας του σκαλιώτικου ηµερολογίου που έγινε παγκόσµιο, αφού οι ασύνορες εικόνες και φωτογραφίες αποτελούν την πεµπτουσία του ηµερολογίου.

Το ηµερολόγιο έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός προοδευτικού λογοτεχνήµατος: αντιπολεµικό, διεθνιστικό, φιλοπεριβαλλοντικό, συµπάσχει µε τον ανθρώπινο πόνο, στέκεται αλληλέγγυο στη γυναίκα, τη µάνα, τον άνθρωπο που υποφέρει λόγω πανδηµίας, στο νοτιοκορεάτικο κορίτσι των αµερικάνικων βοµβών ναπάλµ και κυρίως στέκεται απέναντι σε κάθε µορφή ιµπεριαλιστικής απανθρωπιάς. ∆εν κρύβεται, γι’ αυτό πολλοί θα το πυροβολήσουν. Λέει τα σύκα – σύκα και τη σκάφη – σκάφη και κυρίως αποκαλύπτει το ψέµα, την παραπληροφόρηση, τον ψευτοπατριωτισµό, την προγονοπληξία, ακονίζοντας έτσι τη µνήµη του καθενός µας.

Καταληκτικός λόγος: «Κάποια πράγµατα εν µπορείς να τα ξεχάσεις τζιαι δεν θέλεις να τα ξεχάσεις… γίνονται η ιστορία σου».

Η ιστορία του τόπου µας, αλλά και του κόσµου ολόκληρου, διαπερνά το ηµερολόγιο. Ο δοκιµιακός λόγος των κειµένων χρήζει πολλές φορές ανάλυσης. Η παρουσίαση του ηµερολογίου σε µαζικούς χώρους που συχνάζουν προοδευτικοί συµπολίτες, ώστε τα µηνύµατα του ηµερολογίου να µην κλειστούν στους τοίχους ενός γραφείου, είναι επιβαλλόµενη. Μόνο έτσι το «Ακονίζοντας τη µνήµη», κεντρικό θέµα του ηµερολογίου, θα εκπληρώσει το σκοπό για τον οποίο γράφτηκε, όταν καταστεί εσαεί κτήµα για την ανθρωπότητα.

* Φιλόλογος, πρώην διευθυντής σε σχολεία Μ.Ε.