Πεθαίνοντας στη δουλειά εκτός συνόρων

«Κανείς δεν θα πρέπει να κρατείται σε καθεστώς δουλείας. Η δουλεία και το εμπόριο σκλάβων απαγορεύονται σε όλες τις μορφές τους».

Αυτό είναι το τέταρτο άρθρο της Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που υπεγράφη στο Παρίσι στις 10 Δεκεμβρίου 1948 – ένα έγγραφο για τα ατομικά δικαιώματα που για πρώτη φορά αφορούσε τους πάντες ανά τον κόσμο.

Η πραγματικότητα, όμως, δείχνει ότι αυτές οι λέξεις παραμένουν κενές περιεχομένου σε καθημερινή βάση. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εργασίας, το 2012 21 εκατομμύρια άνθρωποι ζούσαν σε καθεστώς δουλείας, εκ των οποίων 5 εκατομμύρια παιδιά.

Η δουλεία δεν επανεμφανίστηκε τυχαία. Είναι τόσο ουσιαστική για τη σύγχρονη παγκόσμια κερδοφόρα αλυσίδα διατροφής όσο ήταν το εμπόριο της ζάχαρης τον 18ο και τον 19ο αιώνα. Τότε, τα εργατικά χέρια των σκλάβων αποτελούσαν τη μεγαλύτερη εξωτερική συνεισφορά στην οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης. Η δουλεία ήταν η μηχανή του αναδυόμενου καπιταλισμού…

Σε διάφορες μορφές της είναι μέρος της παραγωγής σόγιας στη Βραζιλία (για τα πτηνοτροφεία της Δύσης), είναι μέρος της παραγωγής φρέσκων λαχανικών και φρούτων στην Ισπανία, της αγροτικής παραγωγής στην Ιταλία, την Ελλάδα, τη Βρετανία, την Ιρλανδία, είναι διαδεδομένη στα χωράφια και στις καπνοκαλλιέργειες των ΗΠΑ, στις φυτείες του κακάο, του φοινικέλαιου, στις κτηνοτροφικές μονάδες της Αυστραλίας, στη βιομηχανία της αλιείας στη Νοτιοανατολική Ασία.

Ο εκτοπισμός

Εχει δημιουργηθεί πλέον μια μεγάλη νέα δεξαμενή ανθρώπων που πρέπει να μεταναστεύσουν για να επιβιώσουν. Είναι η πλειονότητα που έχει αποκλειστεί από την ανάπτυξη, συνεπεία της παγκοσμιοποίησης, η οποία ρούφηξε τον πλούτο προς τα πάνω και προς τα… έξω – προς τις offshore.

Μερικοί εκτοπίστηκαν από την αρπαγή της γης τους από πολυεθνικές, άλλοι από τις μαζικές καλλιέργειες ή τις επεκτατικές ιχθυοκαλλιέργειες. Κάποιοι είναι θύματα πολέμων ή προέρχονται από χώρες τόσο χρεωμένες ή περιβαλλοντικά κατεστραμμένες που είναι αδύνατο να συντηρήσουν τις οικογένειές τους στις πατρίδες τους. Ολοι τους είναι εύκολο κυνήγι για τους διακινητές, που τους ξεγελάνε για να τους αλυσοδέσουν.

Κι όπου έχουν εντοπιστεί περιστατικά δουλείας στην άκρη της παραγωγικής αλυσίδας διατροφής στις αναπτυγμένες χώρες, έχουν ριζώσει χάρη στην απουσία επιβολής του νόμου. Οι εξουσίες του κράτους έχουν υποβαθμιστεί και οι θεσμοί που μεσολαβούν μεταξύ των αδύναμων ατόμων και των δυνάμεων της αγοράς έχουν αποδυναμωθεί.

Ιταλία: Στην υγειά… των μεταναστών 

Ενα ποτήρι Barolo μπορεί να απογειώσει τις αισθήσεις. Είναι από τα πλέον ακριβά ιταλικά κρασιά. Παρασκευάζεται από την ποικιλία Nebbiolo, που είναι από τα καλύτερα σταφύλια της χώρας.

Αλλά «ο βασιλιάς των κρασιών» αφήνει τελικά μια πικρή γεύση: φτάνει στο τραπέζι χάρη στη σκληρή εκμετάλλευση μεταναστών που εργάζονται σε συνθήκες σκλαβιάς. Ενα στα τέσσερα μπουκάλια κρασί που εξάγεται παγκοσμίως είναι από την Ιταλία και τα περισσότερα από αυτά προέρχονται από το Πιεμόντε, στα σύνορα με τη Γαλλία και την Ελβετία.

Φτηνά χέρια για ακριβά κρασιά

Ενα κύμα φτηνών εποχικών εργατών πλημμυρίζει το Κανέλι στην Ιταλία από τότε που τα Σκόπια υπέγραψαν τη Συνθήκη Σένγκεν με την Ε.Ε. το 2009. Και με την εμπειρία τους στην παραγωγή κρασιού, οι Σκοπιανοί πρόσφεραν στους οινοπαραγωγούς του Κανέλι ειδικευμένα εργατικά χέρια. Οταν όμως εμφανίστηκαν οι ξένοι εργάτες στην περιοχή, οι μισθοί άρχισαν να πέφτουν και εμφανίστηκαν οι πρώτες «συνεργατικές επιχειρήσεις» εκμετάλλευσης των ξένων εργατών.

Πώς δουλεύει αυτό το σύστημα; Μικροί «συνεταιρισμοί», που συχνά ανήκουν σε Σκοπιανούς, οι οποίοι έχουν εγκατασταθεί μόνιμα πλέον στο Κανέλι, λειτουργούν ως υπεργολάβοι, προμηθεύοντας εργάτες σε μεγαλύτερες επιχειρήσεις στις οποίες ανήκουν τα αμπέλια και παράγουν το κρασί που πουλιέται σε διεθνείς φίρμες.

Ιδια είναι η πρακτική και στα χωράφια του Σαλούτσο, 90 χιλιόμετρα από το Κανέλι, όπου οι φρουτοπαραγωγοί απασχολούν περίπου 800 Αφρικανούς μετανάστες, οι περισσότεροι από τη Λιβύη.

Τραγικές συνθήκες εργασίας και διαβίωσης επικρατούν δεκαετίες τώρα στο Νότο, όπου λεγεώνες μεταναστών μαζεύουν από τη δεκαετία του 1970 ντομάτες και φρούτα, αμείβονται με λιγότερα από δύο ευρώ, όσο δηλαδή δυο μπουκαλάκια νερό, και κοιμούνται σε μισογκρεμισμένα αγροτόσπιτα χωρίς νερό και ρεύμα. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι η ελάχιστη αμοιβή που ορίζει ο νόμος κυμαίνεται στα 7 ευρώ την ώρα.

Οι λεγόμενοι caporali κάνουν εκεί κουμάντο. Είναι οι «ανεπίσημοι» υπεργολάβοι που διασφαλίζουν ότι τα εργατικά χέρια θα φτάσουν στην ώρα τους εκεί που τα χρειάζονται. Οι caporali αντλούν την εξουσία τους (και τα κέρδη τους) κυρίως από την απουσία «ανταγωνισμού». Τα γραφεία ευρέσεως εργασίας, οι κρατικές υπηρεσίες, οι επίσημοι μεσάζοντες δεν έχουν σχεδόν καμία επιρροή στον ιταλικό Νότο.

Πολλές φορές οι μετανάστες κινούνται σαν νομάδες: το καλοκαίρι στο Νότο για τα φρούτα και τα λαχανικά, μετά στο Βορρά για τα σταφύλια και μετά πάλι στο Νότο για τα χειμωνιάτικα φρούτα. Σύμφωνα με τα μεγαλύτερα συνδικάτα της χώρας, περισσότεροι από ένα εκατομμύριο είναι εργάτες-φαντάσματα και αυτή η σκιώδης οικονομία αντιστοιχεί στο 17,6% του ΑΕΠ της χώρας.

Διαφημίζοντας την εκμετάλλευση

Το Νεπάλ, η μικρή και πολύ φτωχή ασιατική χώρα, εξάγει σίδηρο, ατσάλι, χαλιά, κάποια λαχανικά, αλλά κυρίως… άνδρες. Μάλιστα διαφημίζει και το «προϊόν».

«Οι εργάτες από το Νεπάλ είναι γνωστοί για τη σκληρή δουλειά τους, την αφοσίωση και την πίστη τους» περηφανεύεται η πρεσβεία του Νεπάλ στην Ντόχα του Κατάρ, όπου ο κατασκευαστικός κλάδος βρίσκεται σε έξαρση (και με την ευκαιρία του Μουντιάλ). Εκεί εργάζονται περίπου 1,5 εκατομμύριο οικονομικοί μετανάστες. «Οι εργάτες από το Νεπάλ είναι φθηνοί και έχουν εμπειρία στο να εργάζονται σε δύσκολες κλιματολογικές συνθήκες», συνεχίζει η διαφήμιση της πρεσβείας.

Οι ανειδίκευτοι εργάτες γεμίζουν το «κενό» παγκοσμίων αναγκών χτίζοντας λεωφόρους, στάδια και σπίτια στις χώρες του Κόλπου, φυλάσσοντας εμπορικά κέντρα, ράβοντας μπλούζες και συναρμολογώντας τηλεοράσεις στη Μαλαισία. Οποιοσδήποτε έχει αγοράσει εισαγόμενες μπλούζες ή ηλεκτρονικές συσκευές, ή σκοπεύει να πάει στο Μουντιάλ του 2022 στο Κατάρ, χρησιμοποιεί προϊόντα που παράχθηκαν με τον ιδρώτα αυτών των ανθρώπων.

Η νομοθεσία του Νεπάλ απαγορεύει στους εργοδότες και τους μεσάζοντες να χρεώνουν ποσά στους εργαζόμενους. Το ίδιο κάνει και το Κατάρ, αλλά, στην πραγματικότητα, όλοι πρέπει να πληρώσουν γι’ αυτές τις δουλειές. Οι άνδρες δανείζονται χρήματα από τοκογλύφους με τόκο τουλάχιστον 35% ή πουλάνε γη για να αποκτήσουν ρευστό, το οποίο θα δώσουν σε μεσάζοντες ή θα χρησιμοποιήσουν για να αγοράσουν αεροπορικά εισιτήρια κ.ά.

Οι συνθήκες διαφέρουν ανάλογα με τη χώρα και τον εργοδότη, αλλά είναι σύνηθες οι εργάτες να ζουν ανά δεκάδες σε ένα δωμάτιο, να κοιμούνται στοιβαγμένοι σε κουκέτες, να εργάζονται 10-15 ώρες, επτά ημέρες την εβδομάδα για πολλά χρόνια. Εάν είναι τυχεροί μπορεί να στείλουν στα σπίτια τους κάποια χρήματα το μήνα, αλλά πολλές φορές πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης και χάνουν τα κέρδη τους.

Πολλοί επιστρέφουν στην πατρίδα τους μέσα σε φέρετρα

Η εικόνα σε αεροδρόμια όπως του Νεπάλ είναι συνηθισμένοι. Εκατοντάδες νεαροί άνδρες αποχαιρετούν τις οικογένειές τους και αναχωρούν για άλλες χώρες για εργασία, ώστε να στείλουν κάποια χρήματα πίσω στην πατρίδα. Υπολογίζεται ότι περίπου το 10% από τα 28 εκατομμύρια κατοίκων του Νεπάλ εργάζονται στο εξωτερικό. Στέλνουν στην πατρίδα περισσότερα από 6 δισ. δολάρια το χρόνο καλύπτοντας το 30% του ΑΕΠ της χώρας. Μόνο το Τζατζικιστάν και το Κιργιστάν εξαρτώνται περισσότερο από τα εμβάσματα από το εξωτερικό.

Αρκετοί από αυτούς, όμως, θα επιστρέψουν στο Νεπάλ μέσα σε φέρετρα και θα πεθάνουν μακριά από τα σπίτια τους κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες.

Τα αίτια, σε αρκετές περιπτώσεις, παραμένουν μυστήριο. Ο θάνατος από φυσικά αίτια ή ανακοπή έχουν καταγραφεί ως οι αιτίες για σχεδόν τους μισούς από αυτούς τους θανάτους. Οι περισσότερες από τις οικογένειές τους ενημερώνονται πως οι αγαπημένοι τους απλά έπεσαν για ύπνο και δεν ξύπνησαν ποτέ.

Οι Αρχές της χώρας επισημαίνουν ότι οι πολίτες της που ζουν στο εξωτερικό χάνουν πιο συχνά τη ζωή τους σε σχέση με τους εξίσου ευάλωτους εργάτες με καταγωγή από τη Σρι Λάνκα, το Μπανγκλαντές και την Ινδονησία, αλλά η εξήγηση είναι εξαιρετικά ασαφής.

Ενα στοιχείο θα μπορούσε να είναι το γεγονός ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά στις διατροφικές συνήθειες. Οι επιστημονικές συζητήσεις μιλούν για λόγους γενετικούς, για μολύνσεις ή και διαφορές στην τροφή. Στο Νεπάλ, πάντως, οι Αρχές εκτιμούν ότι οι θάνατοι πιθανότατα προέρχονται από το στρες και τη νοσταλγία που πυροδοτούνται από τις σκληρές συνθήκες και το εξαιρετικά θερμό κλίμα. Εχει, όμως, διαπιστωθεί πως ο αριθμός θανάτων μειώθηκε όπου βελτιώθηκαν οι συνθήκες εργασίας, διαμονής και διατροφής.

Ιατρικοί ερευνητές επισημαίνουν ότι οι θάνατοι αυτοί παρουσιάζουν κάποια συνάφεια: Περίπου κάθε δεκαετία αρκετοί εργάτες (κατά βάση υγιείς άνδρες ασιατικής καταγωγής), οι οποίοι δουλεύουν στο εξωτερικό υπό άσχημες συνθήκες, πεθαίνουν στον ύπνο τους. Συνέβη στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1970, στη Σιγκαπούρη στη δεκαετία του 1980 και πιο πρόσφατα στην Κίνα. Ο «ύποπτος» έχει και όνομα: Σύνδρομο αιφνιδίου θανάτου ενηλίκων, εν προκειμένω σύνδρομο αιφνιδίου θανάτου ενηλίκων μέσα στη νύχτα. Η θεωρία αυτή, όμως, δεν έχει βρει ακόμη πολλούς υποστηρικτές.

Η ψαριά της ντροπής

Στη μακρινή Ταϊλάνδη και στο «χρυσωρυχείο» του ψαρέματος γαρίδας, χιλιάδες σύγχρονοι δούλοι εργάζονται μέχρις εξοντώσεως, σε απάνθρωπες συνθήκες, για να φτάσει φτηνή στα πιάτα μας η τροπική λιχουδιά.

Η κακοποίηση εν πλω μπορεί να είναι τόσο άγρια που τα θύματά της θα μπορούσαν να είναι αιχμάλωτοι μιας άλλης εποχής. Στις μαρτυρίες τους, όσοι κατάφεραν να ξεφύγουν, περιγράφουν πράξεις φριχτής βίας: τους αρρώστους τούς πετάνε στη θάλασσα, όσους αντιδρούν τους αποκεφαλίζουν ή τους διαμελίζουν, τους ανυπότακτους τους κλείνουν επί μέρες σε σκοτεινά, υγρά, βρόμικα αμπάρια.

Κοιμούνται σε άθλιες συνθήκες, χωρίς να δουν στεριά για μήνες, τους πουλάνε από καπετάνιο σε καπετάνιο και επιβιώνουν με ένα πιάτο ρύζι την ημέρα. Η δουλειά είναι ισοπεδωτική και επικίνδυνη: τραβάνε δίχτυα και ξεχωρίζουν ψάρια επί 20 με 22 ώρες την ημέρα. Χωρίς καμία επαφή με τον έξω κόσμο, ο μόνος τρόπος διαφυγής συνήθως είναι η αυτοκτονία.

Αυτοί οι άνθρωποι είναι οι σκλάβοι που βγαίνουν μίλια στα ανοιχτά για να πιάσουν τα ψάρια, τα οποία τρέφουν τη βιομηχανία γαρίδας της Ταϊλάνδης.

Οι… «εργάτες» είναι μετανάστες κυρίως από τη Μιανμάρ, τη Μαλαισία, το Μπανγκλαντές, την Καμπότζη και την Ινδονησία, που παρασύρονται με ψεύτικες υποσχέσεις και παραδίδονται σε δουλεμπόρους για το ταξίδι μέχρι τα σύνορα με την Ταϊλάνδη. Στο δρόμο πολλοί χάνουν τη ζωή τους -δολοφονούνται, αρρωσταίνουν, πεθαίνουν.

Τον περασμένο Μάιο εντοπίστηκαν εκατοντάδες μαζικοί τάφοι, σε στρατόπεδα στα σύνορα Μαλαισίας-Ταϊλάνδης, μαζί με ξύλινες κατασκευές-κλουβιά για να κρατούνται οι αιχμάλωτοι.

Αλυσοδεμένοι

Να τι είπε στη Guardian ένας 29χρονος από την Καμπότζη: «Νόμιζα ότι θα πεθάνω. Ο καπετάνιος με κρατούσε αλυσοδεμένο. Δεν τον ενδιέφερε εάν είχα να φάω. Δεν τον ενδιέφερε τίποτα. Με κρατούσε στο κατάστρωμα, στον αέρα και τη βροχή. Κι όλοι οι υπόλοιποι είχαν πουληθεί, όπως κι εγώ. Μας μεταχειρίζονταν σαν ζώα. Αλλά είμαστε άνθρωποι. Δεν είμαστε ζώα.

»Εθεσα σε κίνδυνο τη ζωή μου για να έλθω εδώ. Το ταξίδι ήταν φοβερό. Κράτησε επτά ημέρες. Εάν ήμασταν πολύ κουρασμένοι για να περπατήσουμε, μας κλοτσούσαν και μας χτυπούσαν για να μας αναγκάσουν να συνεχίσουμε. Κάπως βρίσκαμε τη δύναμη να συνεχίσουμε. Μερικοί πέθαναν στο δρόμο, άλλοι έμειναν πίσω. Μας πήγαν προς τη θάλασσα. Ενας από εμάς είχε ξαναπέσει θύμα δουλεμπόρων και μας είπε: “Βλέπετε αυτές τις βάρκες; Μας πούλησαν”».

Το έγκλημα διαρκείας που διαπράττεται κατά δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων είναι γνωστό σε όλους. Στα σημεία ελέγχων στα σύνορα οι αξιωματούχοι δωροδοκούνται και η αστυνομία της Ταϊλάνδης παίζει ουσιαστικό ρόλο σε αυτό το εμπόριο.

 

Στην Ταϊλάνδη υπάρχει ο καταγεγραμμένος αλιευτικός στόλος, αλλά υπάρχουν και τα πλοία-φαντάσματα, αυτά που δεν έχουν άδεια, που υποτίθεται ότι πλέουν εν αγνοία των αρχών και που ταξιδεύουν πολλές φορές επί χρόνια -από νησάκι σε νησάκι- χωρίς να πιάνουν λιμάνι, ξεφορτώνοντας στα ανοικτά το φορτίο τους.

Το κόλπο είναι εξαιρετικά απλό: ένα αλιευτικό βγάζει άδεια και εκατοντάδες άλλα τη χρησιμοποιούν.

Νησιά-φυλακές

Σε αυτά τα σκάφη καταλήγουν οι περισσότεροι μετανάστες, άνθρωποι «αόρατοι» για το σύστημα, χωρίς χαρτιά, χωρίς να μιλάνε τη γλώσσα, χωρίς τις περισσότερες φορές να έχουν δει ποτέ τη θάλασσα στη ζωή τους.

Είναι φαντάσματα. Και τα φαντάσματα είναι μια επικερδής επιχείρηση για μεσάζοντες και διεφθαρμένους αξιωματούχους που τους εκμεταλλεύονται. Κανείς δεν αναζητά ένα φάντασμα.

Είναι τα «πληρώματα» που καλύπτουν τις 50.000 κενές θέσεις εργασίας που υπάρχουν κάθε χρόνο στο ζωτικό τομέα της αλιείας της Ταϊλάνδης, μεταξύ αυτών και παιδιά, ούτε καν 15 ετών, όπως ανέφερε σε μεγάλη έρευνά της η εφημερίδα New York Times.

Για «νησιά-φυλακές» γράφει ο Ιαν Ουρμπίνα στο συγκλονιστικό ρεπορτάζ του «Ατόλες στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας», όπου οι καπετάνιοι αφήνουν το πλήρωμά τους, μερικές φορές επί εβδομάδες, μέχρι να επισκευάσουν τα αλιευτικά στα λιμάνια.

Οπως ανέφερε το Associated Press σε άλλη μεγάλη έρευνα που έγινε τον περασμένο Νοέμβριο, σε ένα μικρό νησί της Ινδονησίας που ονομάζεται Benjina βρέθηκαν ολόκληρα στρατόπεδα με κλουβιά, όπου κρατούσαν οι καπετάνιοι το «πλήρωμά» τους για να μη δραπετεύσει.

Δρουν ανεξέλεγκτα

Ο έλεγχος σε αυτά τα πλοία όσο βρίσκονται σε ανοικτή θάλασσα είναι σχεδόν αδύνατος.

Οσο για τις «συμβάσεις εργασίας», που υπογράφονται όταν οι άνθρωποι αλλάζουν αφεντικά, περιλαμβάνουν όρους αδιανόητους, γράφουν οι New York Times:

«Ενα από αυτά τα συμβόλαια πρακτορείου “ευρέσεως εργασίας” στη Σιγκαπούρη δεσμεύει το πλήρωμα σε τριετή εργασία, στη διάρκεια της οποίας ο μεσάζοντας παρακρατεί 200 δολάρια τον μήνα για το πρώτο εξάμηνο και κατόπιν 150 μηνιαίως.

»Εργάζονται, περίπου 18 ώρες χωρίς καταβολή υπερωρίας. Τα αλιευτικά μένουν στα ανοιχτά για περισσότερο από ένα χρόνο για κάθε ταξίδι, μόνο θαλασσινό νερό χρησιμοποιείται για ντους και πλύσιμο ρούχων, οι εργάτες μπορούν να πωλούνται από βάρκα σε βάρκα, ανάλογα με τις επιθυμίες του καπετάνιου.

»Επιπλέον όλα τα μπισκότα, τα ρυζομακάρονα, τα αναψυκτικά, το τσάι ή τα τσιγάρα θα αγοράζονται από τον ίδιο τον εργάτη με δικά του χρήματα».

Πλοκάμια στην Ινδονησία

Οι φρικαλεότητες που διαπράττονται κατά δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων στη βιομηχανία τροφίμων της Ταϊλάνδης είναι καταγεγραμμένες πολλά χρόνια τώρα. Είναι καταγεγραμμένες σε μεγάλες έρευνες διεθνών μέσων ενημέρωσης, σε εκθέσεις θεσμών όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετανάστευσης, σε αναφορές μη κυβερνητικών οργανώσεων, που προσπαθούν να σώσουν όσους μπορούν, ακόμα και εξαγοράζοντας την ελευθερία τους.

Ο βρετανικός Observer έγραψε ότι οι μεταναστευτικές αρχές στην Ταϊλάνδη αναζητούν ένα στολίσκο από τουλάχιστον 33 δουλεμπορικά αλιευτικά ανοικτά της Παπούα Νέα Γουινέα, με πλήρωμα εκατοντάδες μετανάστες από τη Μιανμάρ, αιχμάλωτους του μεγάλου κυκλώματος διακίνησης ανθρώπων της Ταϊλάνδης, που έχει βγάλει ρίζες και στα νησιά της Ινδονησίας.

Η πιθανή τεράστια κλίμακα της δουλείας στην Αμπόν έστρεψε την προσοχή του IOM και στην Ινδονησία, ένα αρχιπέλαγος με 17.500 νησιά, εκ των οποίων μόνο τα 922 κατοικούνται μόνιμα.

Ολα αυτά τα αλιευτικά ανήκουν στο ίδιο οργανωμένο κύκλωμα της Ταϊλάνδης. Μόλις μπαίνουν στα εγχώρια ύδατα της Ινδονησίας -νερά από τα πιο πλούσια παγκοσμίως για την αλιεία όλων των ειδών, συμπεριλαμβανομένων του τόνου και της γαρίδας- τα ονόματα και οι σημαίες των αλιευτικών αλλάζουν για να ξεφύγουν από τις Αρχές, παρόλο που ο καπετάνιος σχεδόν πάντα είναι Ταϊλανδός.

«Πρόκειται για μια επιχείρηση δισεκατομμυρίων» λέει ο Πολ Ντίλον του ΙΟΜ στον Observer. «Υπάρχουν πανίσχυρα συμφέροντα εκεί έξω που κερδίζουν πάρα πολλά χρήματα επί πολλά χρόνια στις πλάτες αυτών των ανθρώπων, μέσω της απίστευτης σκληρής εκμετάλλευσης».