Πειραματόζωα της τεχνολογίας τα παιδιά μας

Αυξάνονται οι ανησυχίες για τις συνέπειες από τη χρήση wi-fi

Της Ελένης Κωνσταντίνου

H εξάπλωση των ασύρματων συσκευών μπορεί να έχει κάνει πιο εύκολη για παράδειγμα την πρόσβαση στο διαδίκτυο, ωστόσο αρκετές μελέτες αποκαλύπτουν όλο και περισσότερες συνέπειες που επιβαρύνουν την υγεία μας. Οι περισσότεροι από εμάς είτε υποτιμούν είτε αγνοούν τους κινδύνους της ασύρματης τεχνολογίας με τους ειδικούς να προειδοποιούν ότι ήρθε η ώρα για μια επιστροφή στην ενσύρματη σύνδεση ως ένα μέτρο που μπορεί να μειώσει τις βλαβερές συνέπειες.

Οι αρνητικές επιπτώσεις στα παιδιά από τις ακτινοβολίες των κινητών τηλεφώνων, ασύρματων μόντεμ, laptop, tablet, κεραιών κινητής τηλεφωνίας, πυλώνων κ.ά. απασχολούν ιδιαίτερα την Εθνική Επιτροπή «Περιβάλλον και Υγεία του Παιδιού». Βέβαια οι επιπτώσεις δεν περιορίζονται μόνο στα παιδιά, αλλά και στους ενήλικες, ωστόσο όσον αφορά την περίπτωση ανηλίκων εκτιμάται ότι οι όποιες επιπτώσεις θα είναι πολύ μεγαλύτερες και σοβαρότερες.

Τους ίδιους και μεγαλύτερους κινδύνους αντιμετωπίζουν οι έγκυες και τα έμβρυα που κυοφορούν.

Χαρακτηριστική είναι μάλιστα η τοποθέτηση της προέδρου της Εθνικής Επιτροπής «Περιβάλλον και Υγεία του Παιδιού», δρος Στέλλας Καννά-Μιχαηλίδου, ότι αν δεν ληφθούν μέτρα, τα παιδιά αυτής της γενιάς θα γίνουν πειραματόζωα. Μάλιστα η κα Μιχαηλίδου τονίζει ότι δεν πρέπει να επιτραπεί η χρήση wi-fi στα σχολεία, αλλά εάν υπάρχει θα πρέπει να χρησιμοποιούνται συγκεκριμένα μέτρα για να μειώνονται οι κίνδυνοι. Καλύτερα όμως θα είναι να χρησιμοποιείται η ενσύρματη σύνδεση.

Σε ψήφισμά του το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο το 2007 είχε επισημάνει ότι τα όρια της έκθεσης του κοινού στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία είναι ανεπαρκή. Δεν λαμβάνουν υπόψιν τους τις εξελίξεις στις τεχνολογίες πληροφορίας και επικοινωνιών και την ύπαρξη ευάλωτων ομάδων πληθυσμού όπως οι έγκυοι, τα νεογέννητα και τα παιδιά.

Η δρ Μιχαηλίδου σημειώνει ότι το 2011, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατέταξε την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που εκπέμπουν τα κινητά τηλέφωνα, ως «πιθανώς καρκινογόνα για τον άνθρωπο». Από τότε μέχρι σήμερα, η τεκμηρίωση νέων πιθανών και πολύ σοβαρών κινδύνων αποτελεί την κορυφή ενός αναδυόμενου παγόβουνου. Ως πιθανά αποτελέσματα βραχυπρόθεσμης έκθεσης αναφέρονται διαταραχές του ύπνου, της προσοχής, μαθησιακής ικανότητας και της συγκέντρωσης, χαμηλές επιδόσεις στο σχολείο κ.ά.

Ως πιθανά αποτελέσματα μακρόχρονης έκθεσης αναφέρονται επιδράσεις στη γονιμότητα, διασύνδεση με νευρολογικές παθήσεις, διάρρηξη ή αύξηση της διαπερατότητας του προστατευτικού αιματοεγκεφαλικού φραγμού, μείωση στην παραγωγή μελατονίνης, κατάθλιψη, αύξηση των στρεσογόνων ορμονών και των ελευθέρων ριζών, καταστροφή νευρικών κυττάρων κ.ά. Καθώς ο πλακούντας δεν μπορεί να εμποδίσει τη δίοδο της ακτινοβολίας από τη μητέρα στο παιδί, ο κίνδυνος για το αναπτυσσόμενο έμβρυο είναι μεγάλος. Πρόσφατες έρευνες συσχετίζουν τη χρήση κινητού από την έγκυο ή/και αργότερα από τα ίδια τα παιδιά με προβλήματα συμπεριφοράς, υπερκινητικότητα, ακόμα και συναισθηματικά προβλήματα. Επιστήμονες εκτιμούν ότι ο κίνδυνος που εμφανίζει η χρήση κινητού δεν είναι πολύ μικρότερος από το κάπνισμα ή την κατανάλωση αλκοόλ. Τα παιδιά που χρησιμοποιούν συχνά το κινητό, έχουν περισσότερες πιθανότητες να νοσήσουν από εξασθένηση μνήμης, διάσπαση προσοχής, διαταραχές μάθησης και αντίληψης σε σύντομο χρονικό διάστημα και οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις περιλαμβάνουν σύνδρομο κατάθλιψης και εκφύλιση των νεύρων του εγκεφάλου. H πλήρης επιβεβαίωση όλων αυτών, επισημαίνει η κα Μιχαηλίδου, θα πάρει χρόνο, καθώς υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις.

---

Βαδίζουμε σε επικίνδυνες ζώνες

Για επικίνδυνες ζώνες κάνει λόγο ο πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής και βουλευτής του ΑΚΕΛ, δρ Αδάμος Αδάμου, καθώς συζητήθηκε το σχετικό θέμα πριν λίγες μέρες. Το 70% των μελετών φέρεται να ενοχοποιούν τα πεδία της κινητής τηλεφωνίας για επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών. Από το σύνολο των μελετών που έγιναν για τη χρήση κινητών συσκευών, το 70% ενοχοποιούν κινητά, υπολογιστές, wi-fi και 30% τα αθωώνουν.

Ως ογκολόγος απηύθυνε έκκληση προς τις οικογένειες να μην δίνουν κινητά τηλέφωνα ή tablet στα παιδιά μέχρι 14 χρόνων ή αν τους τα δίνουν να είναι για πολύ περιορισμένη χρήση. Σημείωσε ακόμη ότι οι οικογένειες στην Κύπρο δεν είναι αρκετά ενημερωμένες για τις επιπτώσεις. Σαν πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, σύμφωνα με τον κ. Αδάμου, θα διενεργηθεί μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης προς τους γονείς ώστε να αρχίσει ο περιορισμός χρήσης τέτοιων συσκευών.

Ο ίδιος αναφέρθηκε στην περίπτωση της Γαλλίας, η οποία πέρασε νόμο για απαγόρευση των wi-fi στα σχολεία, ενώ στην Κύπρο ανακοινώνεται η τοποθέτηση wi-fi σε προκαθορισμένους χώρους σε σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης και έπειτα θα ακολουθήσουν μετρήσεις. Είπε επίσης ότι η Αυστρία απαγόρευσε τα κινητά τηλέφωνα στα δημοτικά σχολεία. Βέβαια και σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχουν ερωτήματα για οικονομικά συμφέροντα. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι ο δρ Αδάμου όταν διατελούσε μέλος της Επιτροπής Περιβάλλοντος του Ευρωκοινοβουλίου σημείωσε ότι είχαν ενώπιόν τους μελέτες οι οποίες ενοχοποιούσαν τις ηλεκτρονικές συσκευές, αλλά κρύβονταν επιμελώς στα συρτάρια.

---

Λιγότερη ακτινοβολία

Η μόνη ρεαλιστική επιλογή, σύμφωνα με την κα Μιχαηλίδου, είναι η πρόληψη και μείωση της έκθεσης με την αρχή να γίνεται στο σπίτι και στο σχολείο όπου περνούν τις περισσότερες ώρες τα παιδιά. Ενδεικτικά υπάρχουν συγκεκριμένα μέτρα που μπορούν να ληφθούν τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.

Τα wi-fi εκπέμπουν σημαντική ακτινοβολία. Πολλοί οργανισμοί προειδοποιούν ότι σε παιδικούς σταθμούς και σχολεία πρέπει οι συνδέσεις με το διαδίκτυο να είναι ενσύρματες, γιατί εκπέμπουν πολύ λιγότερη ακτινοβολία από τα wi-fi. Σε αρκετές χώρες λαμβάνονται διάφορα μέτρα αποφυγής χρήσης wi-fi σε παιδικούς σταθμούς, σχολεία, βιβλιοθήκες. Δεν υπάρχει όμως απαγορευτική νομοθεσία στην Ευρωπαϊκή Ενωση (Ε.Ε.) ούτε και στην Κύπρο, γι’ αυτό και το wi-fi είναι διαδεδομένο.

•Οι διεθνείς οργανισμοί συμβουλεύουν να μην δίνεται κινητό σε παιδιά μικρότερα από 12 και, κατά προτίμηση, 14 χρόνων.

•Στα μεγαλύτερα παιδιά να γίνεται σωστή επιλογή κινητού ανάλογα με την ηλικία, χωρίς «περιττές/επικίνδυνες» δυνατότητες πρόσβασης στο Ιντερνετ.

•Ευαισθητοποίηση των παιδιών για σωστή και μειωμένη χρήση και κατανόηση ότι το κινητό δεν είναι παιχνίδι, ούτε το κύριο μέσο επικοινωνίας, αλλά χρησιμοποιείται μόνο για σύντομες και επείγουσες επικοινωνίες.

•Ενθάρρυνση της αποστολής γραπτών μηνυμάτων αντί τηλεφωνικής κλήσης και αξιοποίηση των hands free.

•Είναι καλύτερα να έχει το παιδί προπληρωμένη κάρτα τηλεφώνου αντί κανονική συνδρομή, γιατί έτσι υπάρχει κάποιος αυτοπεριορισμός και έλεγχος της χρησιμοποίησης.

•Μαθαίνουμε στα παιδιά ότι η μεταφορά του κινητού πάνω στο σώμα τους μπορεί να βλάψει σοβαρά ζωτικά όργανα και συστήματα (π.χ. το αναπαραγωγικό) και γενικά την υγεία τους.

•Τα αγόρια δεν πρέπει να τοποθετούν το τηλέφωνο στις μπροστινές τσέπες και τα κορίτσια στα μπράτσα τους.

•Η χρήση κινητών από τα παιδιά στα δημοτικά πρέπει να απαγορεύεται όπως και, κατά προτίμηση, στα γυμνάσια. Εκτός των άλλων επιπτώσεων, δημιουργεί αυξημένη πολλαπλή έκθεση (παθητική έκθεση) από τα τηλέφωνα των άλλων παιδιών.

•Τα κινητά και τα ασύρματα τηλέφωνα δεν πρέπει να αφήνονται σε λειτουργία στα υπνοδωμάτια των παιδιών, ούτε στους χώρους που παίζουν.

• Δεν αφήνουμε τα παιδιά να παίζουν με παιχνίδια στο laptop, τα οποία λειτουργούν μόνο online (με wi-fi), εκτός και αν το laptop είναι συνδεδεμένο στο διαδίκτυο με καλώδιο. Ασφαλέστερη είναι η εκ των προτέρων αποθήκευση των παιχνιδιών στη συσκευή και εν συνεχεία η χρήση της συσκευής στο “flight mode”.