Μετά από εννέα χρόνια… θα έχουμε Πλατεία Ελευθερίας!

Το συνολικό κόστος της πλατείας μαζί με το χώρο στάθμευσης εκτοξεύτηκε από €18 εκ. στα €50 εκ. συν…

Του Γιάννη Κακαρή

Με την πρώτη ημέρα του νέου χρόνου 2021, η Πλατεία Ελευθερίας, η τάφρος και ο χώρος στάθμευσης στην Ομήρου δέχτηκαν χιλιάδες συμπολίτες μας, μετά από 9 χρόνια αναμονής και δαπάνης δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ. Για μέρες ο δήμαρχος και άλλοι δημοτικοί παράγοντες έβγαιναν στα ΜΜΕ προσπαθώντας να κεφαλαιοποιήσουν το γεγονός, παραλείποντας να αναφερθούν στο ιστορικό και στο γεγονός ότι το συγκεκριμένο έργο οι δημότες το έχουν πληρώσει πάρα πολύ ακριβά και θα συνεχίζουν να το πληρώνουν για πολλά χρόνια ακόμα… Περνούσαν επίσης στα ψιλά το γεγονός ότι το έργο δεν έχει ακόμη παραδοθεί επίσημα από τον εργολάβο και οι λογαριασμοί είναι ανοιχτοί…

Κανείς δεν αντιλέγει ότι πρόκειται για ένα έργο το οποίο αναμενόταν με μεγάλη ανυπομονησία, αφού σχεδιάστηκε από την αρχιτέκτοντα Ζάχα Χαντίντ, της οποίας τα έργα είναι διεθνούς φήμης και έχουν το στοιχείο της μοναδικότητας… Σίγουρα, πρόκειται για ένα νέο έργο που θα δώσει επιτελούς νέα πνοή στο δήμο. Υπάρχουν βέβαια και οι διαφορετικές απόψεις, ότι το συγκεκριμένο έργο δεν συνάδει αισθητικά με τον περιβάλλοντα χώρο και την ιστορικότητα του παλαιού κέντρου της Λευκωσίας.

Πέρασε από χίλια μύρια κύματα

Οι υπογραφές για την έναρξη κατασκευής του «σύγχρονου γιοφυριού της Άρτας» έπεσαν στις 22/12/2011. Το έργο ξεκίνησε περίπου ένα μήνα μετά την ανάληψη των καθηκόντων από τον Κωνσταντίνο Γιωρκάτζη (στις 13/02/2012) με ορίζοντα ολοκλήρωσης τα δύο χρόνια. Ο κ. Γιωρκάτζης είχε τη διαχείριση ουσιαστικά του έργου από την αρχή που ξεκίνησε μέχρι και σήμερα. Ο τότε εργολάβος, Μιλτιάδης Νεοφύτου, είχε προγραμματίσει να παραδώσει τη γέφυρα στις 6 Φεβρουαρίου 2013, ενώ ο χώρος στάθμευσης της λεωφόρου Ομήρου θα παραδιδόταν στις 2 Φεβρουαρίου 2014. Το συνολικό κόστος υπολογιζόταν περίπου στα €18 εκ.

Μετά από δύο χρόνια στασιμότητας και απραξίας, τον Φεβρουάριο του 2014 ο δήμαρχος προώθησε συμφωνία με τον τότε εργολάβο, με βάση την οποία ο δήμος κατέβαλε αποζημίωση στον Μιλτιάδη Νεοφύτου ύψους €522.000, συν τα χρήματα για το έργο που εκτέλεσε, για να αποχωρήσει.

Με απόφαση της πλειοψηφίας του Δημοτικού Συμβουλίου, το έργο διαχωρίστηκε και προκηρύχθηκε νέα προσφορά. Στις 23.11.2014 το Συμβούλιο Προσφορών του δήμου ανέθεσε το διαγωνισμό για την ανάπλαση της Πλ. Ελευθερίας και του περιβάλλοντος χώρου στον χαμηλότερο προσφοροδότη έναντι του ποσού των €13.505.247.

Η πλατεία έπρεπε να παραδοθεί στις 06/04/2016, ωστόσο δόθηκαν διαδοχικές παρατάσεις, με τον δήμαρχο να διαβεβαιώνει δημόσια ότι θα ολοκληρωθεί́ στις 09/03/2017. Τον Φεβρουάριο του 2017 το Δημοτικό Συμβούλιο με πλειοψηφία αποσύρει έφεση που βρισκόταν ενώπιον του δικαστηρίου και πληρώνει απαιτήσεις στον εργολάβο ύψους €1,2 εκ. για το έργο της ανέγερσης του νέου δημαρχείου (άλλη ιστορία αυτό) ενισχύοντας έτσι τη ρευστότητα του εργολάβου, που είναι ο ίδιος που εκτελεί το έργο της Πλατείας Ελευθερίας.

Εν τω μεταξύ, τα κατασκευαστικά συμβόλαια για τον υπόγειο χώρο στάθμευσης της Ομήρου (αρχικά όπως αναφέραμε το έργο ήταν ενταγμένο στην Πλατεία Ελευθερίας και θα ξεκινούσε από το 2012) υπογράφηκαν στις 27 Δεκεμβρίου 2017 με κόστος €5.137.000 πλέον ΦΠΑ και η προσφορά είχε ανατεθεί σε άλλον εργολάβο.

Καθυστερήσεις €6,5 εκατομμυρίων από τον εργολάβο

Ακολούθως, η Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων του Υπουργείου Οικονομικών αποφάσισε να θέσει ως νέα ημερομηνία παράδοσης της πλατείας τις 3/1/2018 και ότι για κάθε μέρα καθυστέρησης στην ολοκλήρωση του έργου θα επιβάλλεται προς τον εργολάβο ποινική́ ρήτρα ύψους €6.000 ημερησίως. Επίσης, αποφάσισε ότι δεν θα γίνει οποιαδήποτε τμηματική παραλαβή του έργου από το δήμο.

Το έργο όχι μόνο δεν ολοκληρώθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2018, αλλά δεν έχει παραληφθεί ούτε μέχρι σήμερα. Αυτό σημαίνει ότι με τρία χρόνια καθυστερήσεις ο εργολάβος θα πρέπει να καταβάλει πρόστιμο πέραν των €6,5 εκατομμυρίων.

Για την ίδια βέβαια χρονική περίοδο θα αποφασίσει και ο αρχιτέκτονας για τις απαιτήσεις που υπέβαλε ο εργολάβος για παρατάσεις, δηλαδή θα εγκρίνει συγκεκριμένες ημέρες που είναι δικαιολογημένες. Απαιτήσεις βέβαια έχει και ο δήμος από τον εργολάβο.

Πέραν των €50 εκ. το συνολικό κόστος

Περνώντας μέσα από χίλια μύρια κύματα, του χρόνου και της κακοδιαχείρισης, το συνολικό κόστος για τα δύο έργα αυξήθηκε από €18 εκ. σε πέραν των €50 εκ., ενώ ο δήμος δεν μπορεί να απαντήσει με ακρίβεια σε αυτό το ερώτημα. Σύμφωνα με το δήμο, ο εγκεκριμένος προϋπολογισμός του έργου ανάπλασης της Πλατείας Ελευθερίας είναι €40 εκ. και περιλαμβάνει τις κατασκευαστικές εργασίες, το κόστος όλων των μελετών και του αρχιτέκτονα, τον εκσυγχρονισμό όλων των υπηρεσιών κοινής ωφελείας, τον ΦΠΑ, αρχαιολογικές διερευνήσεις κ.α. Το έργο συγχρηματοδοτείται κατά 85% από ευρωπαϊκούς πόρους και κατά 15% από το Δήμο Λευκωσίας και την Κυπριακή Δημοκρατία. Εάν προσθέσουμε τα περίπου €6 εκ. για το χώρο στάθμευσης στην Ομήρου και διακανονισμούς που έγιναν με τους εργολάβους, τα έργα ξεπερνούν τα €50 εκ. Ωστόσο ο Δήμος Λευκωσίας αναφέρει ότι «σήμερα δεν μπορεί κανένας να απαντήσει με ακρίβεια το ερώτημα για το τελικό κόστος του έργου, γιατί ένα τόσο μεγάλο έργο θα κλείσει όταν όλες οι πλευρές, μέσα από διαπραγμάτευση, διεκδικήσουν τα ποσά που θεωρούν ότι δικαιούνται ή καταβάλουν τα ποσά που θα αποφασιστεί ότι οφείλουν».

Μισό εκατομμύριο το χρόνο μόνο για φύλαξη και καθαριότητα και άλλα για συντήρηση…

Πέραν του μισού εκατομμυρίου ευρώ θα στοιχίζει στους δημότες η φύλαξη και η καθαριότητα της Πλατείας Ελευθερίας και του χώρου στάθμευσης στην Ομήρου, ενώ οποιαδήποτε υλική φθορά πρέπει να υπολογίζεται ως επιπλέον έξοδο, με το κόστος να εκτοξεύεται σε τρομακτικά και επαναλαμβανόμενα νούμερα που φοβίζουν… Οποιοδήποτε έργο και αν επιλεγόταν θα είχε κόστος συντήρησης και καθαριότητας, λέει ο Δήμος Λευκωσίας, προσθέτοντας ότι γνώριζε εξ αρχής ότι επιλέγηκε ένα έργο ακριβό, για το οποίο πληρώθηκαν τεράστια ποσά, με το τελικό ύψος να είναι αδιευκρίνιστο. Την ίδια ώρα ο δήμος έχει την ευθύνη να συντηρεί το έργο, να το προστατεύει και να το λειτουργεί με τον καλύτερο τρόπο.

Μετά από ανοικτό διαγωνισμό, ο Δήμος Λευκωσίας κατακύρωσε προσφορές για φύλαξη και για καθαριότητα της Πλατείας Ελευθερίας και του περιβάλλοντος χώρου της, καθώς και χώρου στάθμευσης της Ομήρου. Σύμφωνα με τον δήμο, η προσφορά που επιλέγηκε είναι €863.512 πλέον ΦΠΑ για περίοδο 24 μηνών. Επομένως, αν προσθέσουμε και το ΦΠΑ, το ποσό ξεπερνά το €1 εκ. και άρα τις 500 χιλιάδες ανά έτος. Άλλο βέβαια το κονδύλι για τη συντήρηση…

Ποιος ευθύνεται για την ασφάλεια των πολιτών;

Μέχρι σήμερα έχει παραληφθεί από το Δήμο Λευκωσίας μόνο ο χώρος στάθμευσης της Ομήρου και όχι η Πλατεία Ελευθερίας, αφού το έργο δεν έχει ολοκληρωθεί και ο αρχιτέκτονας δεν συναινεί.

Με μια επίσκεψη στο χώρο γίνονται εύκολα διακριτές οι κακοτεχνίες που υπάρχουν, ενώ, σύμφωνα και με τον δήμο, το έργο της Πλατείας Ελευθερίας δεν έχει παραληφθεί από το δήμο και αυτή την ώρα η ομάδα του έργου ανάπλασης της Πλατείας Ελευθερίας έχει εγκύψει στις εναπομείνασες εργασίες, οι οποίες αφορούν ηλεκτρομηχανολογικές ρυθμίσεις και ελέγχους φωτιστικών, σιντριβανιών και ανελκυστήρων. Παράλληλα, στην τάφρο διεξάγονται τελικές εργασίες στο μαρμάρινο γλυπτό κάτω από τη γέφυρα και στους εσωτερικούς χώρους της καφετέριας, του σνακ μπαρ και των δύο περιπτέρων.

Ως εκ τούτου, δημιουργείται το ερώτημα αν έχει ελεγχθεί ο χώρος για θέματα ασφάλειας και ποιος φέρει την ευθύνη για οποιαδήποτε υλική ή ανθρώπινη βλάβη. Ο Δήμος Λευκωσίας ή ο εργολάβος;

Ανάπλαση της οδού Ρηγαίνης και ανησυχίες από τους επηρεαζόμενους

Ξεκίνησαν οι εργασίες ανάπλασης στην οδό Ρηγαίνης, με τους επηρεαζόμενους καταστηματάρχες να εκφράζουν αγανάκτηση για τη συνεχιζόμενη αντιμετώπιση της Ρηγαίνης σαν του φτωχού συγγενή του ιστορικού́ κέντρου. Διαμαρτύρονται έντονα γιατί́ ο Δήμος προχωρεί́ σε επιφανειακές εργασίες αποσπασματικών βελτιώσεων και όχι ριζικών λύσεων για ποιοτική αναβάθμιση της εμπορικής οδού. Το έργο αντιμετωπίζει μερικώς τα θέματα της προσβασιμότητας πεζών και ΑμεΑ, μένουν αδιευκρίνιστα τα θέματα καθαριότητας και προκαλεί έντονη ανησυχία ο σχεδιασμός για τα αντιπλημμυρικά έργα.

Επίσης, αναφέρουν ότι έχουν δημιουργηθεί έντονες αρνητικές επιπτώσεις από την πεζοδρομοποίηση της οδού Κ. Παντελίδη, αφού όλη η κυκλοφορία οχημάτων διοχετεύτηκε στη Ρηγαίνης.

Σύμφωνα με το Δήμο, το έργο δεν αφορά ριζική ανάπλαση, αλλά σοβαρή και ουσιαστική συντήρηση της οδού. Η ολοκληρωμένη και ριζική ανάπλαση μπορεί να προγραμματιστεί μαζί με την ολοκληρωμένη και ριζική ανάπλαση των πεζοδρόμων Λήδρας και Ονασαγόρου.

Το έργο συμπεριλαμβάνει δύο ξεχωριστές φάσεις:

• Α’ Φάση Εργασιών Δημιουργία Πεζοδρομίων (μικρής χρονικής διάρκεια): Ανακατανομή της επιφάνειας του δρόμου, δημιουργώντας προσβάσιμα πεζοδρόμια και στις δυο πλευρές της οδού, νέα ασφαλτική επίστρωση του δρόμου, ισοεπίπεδη με τα πεζοδρόμια
• Β’ Φάση Εργασιών Συντήρηση – Αποκατάσταση προσόψεων: Συντήρηση και καθαρισμός όλων των προσόψεων, ευπρεπισμός των πινακίδων και τοποθέτηση αστικού φωτισμού. Τοποθέτηση συστοιχίας ανθώνων στα άκρα του δρόμου για διαχωρισμό των επιφανειών ασφάλτου και χώρου πεζοδρομίων.