Πλήρης επανασχεδιασμός του νέου αυτοδιοικητικού μοντέλου

Του Νίκου Γ. Σύκα

Η επιστημονική τεκμηρίωση της συνολικής ανθεκτικότητας του νέου αυτοδιοικητικού μοντέλου είναι εκ των ων ουκ άνευ.

Η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να καλύπτει, μεταξύ άλλων, και τις ακόλουθες πτυχές: α) τη δημιουργία μιας κρίσιμης μάζας έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας και β) την αποφυγή υπερβολικής συνδεσιμότητας που μπορεί να προκαλέσει μη γραμμικούς κίνδυνους και να οδηγήσει σε ένα πιο πολύπλοκο, αλληλεξαρτώμενο και εύθραυστο σύστημα. Η δημιουργία ενός δυναμικού, αναπτυξιακού αυτοδιοικητικού μοντέλου απαιτεί πολυπαραμετρικές προσεγγίσεις και νέα διεπιστημονικά εργαλεία για ενίσχυση της ανθεκτικότητας των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ).

Η μεταρρύθμιση πρέπει να παρέχει τη δυνατότητα στους ΟΤΑ να: α) επιτύχουν οικονομίες κλίμακας, αποτελεσματικότερη διαχείριση των υποδομών, καλύτερες υπηρεσιακές δομές και νέες κοινωνικές υπηρεσίες και β) κτίσουν τις απαραίτητες συνεργασίες και συνεταιρισμούς για να υλοποιήσουν έργα υπερτοπικής σημασίας και να αξιοποιήσουν τις αναπτυξιακές ευκαιρίες που υπάρχουν.

Χρειάζεται μια αναπτυξιακή μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που να:

1. Μειώνει τον κατακερματισμό στην έρευνα και την καινοτομία, φέρνοντας μαζί όλα τα συστατικά και όλους τους εταίρους της καινοτομίας: πόρους, μέσα, δεξιότητες, ταλέντα, δράσεις, δίκτυα, δημόσιους οργανισμούς, ιδιωτικές επιχειρήσεις, προμηθευτές, επενδυτές, πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, εθελοντικές οργανώσεις.

2. Παρέχει ιδιαίτερα κατάλληλη κλίμακα για πειραματισμό και πιλοτική εφαρμογή, καθιστώντας δυνατό τον εντοπισμό νέων πρακτικών και ελπιδοφόρων πρωτοβουλιών, που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν σε μεγαλύτερη κλίμακα ή σε άλλα πλαίσια.

3. Προωθεί την ισόρροπη ανάπτυξη όλων των δήμων και κοινοτήτων, μέσα από την ενίσχυση των συμμετοχικών διαδικασιών στον προγραμματισμό και την αναπτυξιακή διαδικασία και τη διάχυση των καλών πρακτικών και των καινοτομικών αποτελεσμάτων.

4. Αυξάνει την επιρροή των τοπικών Αρχών στο ευρύτερο πολιτικό σύστημα.

Στο πλαίσιο της νέας μορφής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης των 17 δήμων και των 32 συμπλεγμάτων κοινοτήτων, εισηγούμαι τη δημιουργία «Περιφερειών Καινοτομίας» οι οποίες θα λειτουργούν ως ενιαίες «περιοχές συν-ανάπτυξης». Βασικός στόχος η επίτευξη κρίσιμης μάζας, η ανάπτυξη συνεργειών και η ανάδειξη και αξιοποίηση των ειδικών χαρακτηριστικών και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων κάθε περιφέρειας για την ανάπτυξη τοπικών καινοτομιών με διεθνή αντίκτυπο, την ενθάρρυνση της δημιουργικής και πολιτιστικής οικονομίας κ.ά.

Η κοινωνική καινοτομία και η κοινωνική επιχειρηματικότητα αποτελούν δύο σημαντικά νέα πεδία που μπορούν να επεκταθούν και ενισχυθούν μέσα από τις «Περιφέρειες Καινοτομίας». Πρόκειται για την αξιοποίηση της ευρηματικότητας που έχουν φιλανθρωπικές οργανώσεις, ενώσεις και κοινωνικοί επιχειρηματίες για να βρίσκουν νέους τρόπους κάλυψης εκείνων των κοινωνικών αναγκών που δεν ικανοποιούνται από την αγορά ή από τον δημόσιο τομέα.

Το νέο δυναμικό Μοντέλο Καινοτομίας που έχω αναπτύξει: α) θέτει τους κανόνες για μετάβαση από το εύθραυστο στο ανθεκτικό και β) αποτελεί το πρώτο εργαλείο σε παγκόσμιο επίπεδο που ενσωματώνει την ιδιότητα Antifragility στη διαδικασία της καινοτομίας. Η ιδιότητα Antifragility –μια έννοια που ανάπτυξε ο Nassim Taleb– δίνει τη δυνατότητα στους οργανισμούς να αξιοποιήσουν τις θετικές ασυμμετρίες και να αποφύγουν τις αρνητικές ασυμμετρίες.

Το νέο Υπόδειγμα Καινοτομίας μπορεί να:

1. Εφαρμοστεί σε όλους τους τομείς και σε όλα τα μεγέθη και κλίμακες: δημόσιες υπηρεσίες, αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, επιχειρήσεις (startups και μεγάλες εταιρείες), τράπεζες, ακαδημαϊκά ιδρύματα, κυκλική οικονομία, οικονομική διπλωματία κ.ά.

2. Βοηθήσει τους οργανισμούς πρώτον να καινοτομήσουν κάτω από συνθήκες εξαιρετικής αβεβαιότητας και δεύτερον να αντιμετωπίσουν πιο αποτελεσματικά τις πολύμορφες διαστάσεις και τις ασύμμετρες μη γραμμικές απειλές που ελλοχεύουν σε κάθε κρίση.

3. Αποτελέσει ένα νέο εργαλείο γρήγορης ανάκαμψης, δημιουργώντας μετασχηματιστικές, ανατρεπτικές καινοτομίες οι οποίες αποφέρουν εκθετικά πολλαπλασιαστικά οφέλη και αποτελέσματα σε όλους τους τομείς.

4. Μεγιστοποιήσει τον επιστημονικό, οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο της καινοτομίας.

5. Ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα και την απασχόληση.

6. Ενδυναμώσει τη δημιουργικότητα και την ικανότητα καινοτομίας των στελεχών της δημόσιας διοίκησης και των επιχειρήσεων.