Ποια είναι σήμερα η Τουρκία;

Του
Τάκη Χατζηγεωργίου*

 

Στα Άδανα προκηρύχθηκαν 25 θέσεις οδηγών, παρκαδόρων, καθαριστών. Έκαναν αίτηση 52.000 άτοµα, εκ των οποίων οι 45.000 απόφοιτοι πανεπιστηµίου. Κι εγώ που το γράφω τείνω να µην το πιστεύω. […] Έρχοµαι στο σήµερα και στην κατακεραύνωση των 104 πρώην ναυάρχων από το καθεστώς του Ερντογάν Ατατούρκ. Τον ονοµατίζω έτσι γιατί ο άνθρωπος αυτός µεγάλωσε µισώντας τον Κεµάλ. Μεγάλωσε µέσα στα ισλαµικά σχολεία που ο Κεµάλ ήθελε να περιορίσει. Μεγάλωσε αισθανόµενος καταπίεση, ένα είδος bullying, από τις αλλαγές που έφερε ο Κεµάλ. Έχει σηµασία το υπόστρωµα, γι’ αυτό µπαίνω µε αυτό το προλόγισµα.

Οι ναύαρχοι λοιπόν έκαναν ένα απονενοηµένο διάβηµα για τις «δηµοκρατικές» συνθήκες της σηµερινής Τουρκίας. Για αυτό και τους διώκει απηνώς. Σε χώρα ευρωπαϊκή µια τέτοια δίωξη θα ακουγόταν τελείως έξω από κάθε θέσµιο. Τι ζητούν όµως οι 104; Μήπως µόνο αυτό που έχει ήδη δηµοσιευτεί; Ότι δηλαδή καλούν την Τουρκία και την ηγεσία της να µην παίζουν µε τη φωτιά, ήτοι τη συνθήκη του Μοντρέ, που κατοχυρώνει τον τρόπο χρήσης των στενών; Ασφαλώς και αυτό. Όµως γνώριζαν εκ των προτέρων ποιες θα ήταν οι συνέπειες, όχι µόνο για τους ίδιους, µα και γενικότερα για την πολιτική κονίστρα της χώρας. Το έκαναν γνωρίζοντας πως ανοίγουν µέτωπο µε ένα καθεστώς σκληρό, εχθρικό, αβυσσαλέο. Πού θα οδηγήσει αυτό δεν είναι εύκολο να προβλεφθεί. […]

Ποιοι είναι όµως οι 104; Τι πρεσβεύουν; Τι τους ενώνει; Και ας προστεθεί εδώ πως πέραν των 104 ναυάρχων, υπάρχει και µια συνεπικουρία από 126 πρέσβεις. Προέρχονται από διαφορετικά στρατόπεδα. Άλλοι είναι κεµαλιστές, άλλοι ευρασιατιστές (να ενισχυθούν δηλαδή οι δεσµοί µε τη Ρωσία, την Κίνα, την Ιαπωνία) και άλλοι ΝΑΤΟϊκοί. Τους ενώνει η ιδέα του κοσµικού κράτους. Εδώ θυµίζω πως υπάρχουν πληροφορίες και για πρόθεση του καθεστώτος να αλλάξει τα πρώτα άρθρα του συντάγµατος που αναφέρουν ότι το κράτος είναι κοσµικό (laik devlet).

Η Τουρκία λοιπόν δεν ξέρει πού πατά και πού πηγαίνει. Υπάρχει και το θέµα της οικονοµίας. Πληθαίνουν δε οι φήµες πως σκέφτεται να επιβάλει capital controls στα 260 δισ. ξένου συναλλάγµατος που είναι καταθέτειµενο στις τουρκικές τράπεζες.

Και η Ευρώπη; Η Αµερική; Πού στέκουν σε όλα αυτά. Η ΕΕ δεν έχει κοινή πολιτική για εξωτερικά θέµατα. Υπάρχουν ευρωπαϊκές οικονοµίες άµεσα συνδεδεµένες µε την τουρκική. Και όταν δεν υπάρχει όφελος ουδείς κινείται. Πολύ περισσότερο αν υπάρχει και ζηµιά. Όταν η ΕΕ σιωπά ουσιαστικά στη φυλάκιση εδώ και πέντε χρόνια του ηγέτη του τρίτου µεγαλύτερου κόµµατος της χώρας, και αυτό παρά τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού ∆ικαστηρίου ανθρωπίνων δικαιωµάτων, τι µπορεί να προσθέσει κανείς! […] Χρωστώ όµως µια κουβέντα και για τις ΗΠΑ. Η Αµερική δεν είναι η Ευρώπη. Έχει εξωτερική πολιτική και µπορεί να πάρει γρήγορες αποφάσεις. Ήδη έστειλαν µηνύµατα στον Πρόεδρο της Τουρκίας. Κρίνω πως αν πιεστεί και η ΕΕ να συµπορευτεί, έστω σε κάποιο βαθµό σε µια ενιαία γραµµή απέναντι στην πολιτική Ερντογάν, τότε κάτι µπορεί να γίνει. Για να γίνει όµως αυτό πρέπει είτε να πάρουν κάτι από την Τουρκία, είτε κάτι να δώσουν. Φοβούµαι πως ενώ οι ΗΠΑ είναι στην πρώτη άποψη, οι Ευρωπαίοι είναι στη δεύτερη. Απαισιόδοξος; Όχι. Η Ιστορία µάς έχει πολλές φορές εκπλήξει. Θα έλεγα πως είναι και κύρια της ιδιότητα. Τα µεγάλα νέα έρχονται σχεδόν πάντοτε µε ένα πέπλο σιωπής.

Μέσα σε όλα αυτά γεννιέται το µέγα ερώτηµα. Πού στεκόµαστε εµείς µέσα σε όλα αυτά; Αν και αυτό είναι θέµα ολόκληρου νέου άρθρου, µπορώ εδώ να πω το εξής: Με αυτά τα δεδοµένα, η Τουρκία µπορεί να δει όφελος από µια λύση στο Κυπριακό, µπορεί όµως να δει όφελος και από µια νέα, τελική λεν πολλοί, κατάρρευση. Πού θα κλίνει το πράγµα είναι αδύνατο να προβλέψει κανείς. Για να γίνει κάτι, θα πρέπει να το θέλουν πολύ, πολλοί. Όµως το γεγονός ότι τώρα όλοι όσοι θα παρευρεθούν στην Πενταµερή, αλλά και οι ΗΠΑ, γνωρίζουν, νοµίζουν, ή πιστεύουν πως κάπου εδώ είναι το τέλος, ίσως αυτό ενεργοποιήσει δυνάµεις που στο παρελθόν σκέφτονταν πως ίσως είναι καλύτερα την επόµενη φορά. Ανάµεσα σε αυτούς και εµείς. Όταν όµως χάνεται η ελπίδα, τότε είναι που δεν υπάρχει ούτε προοπτική. Θα επανέλθω στο θέµα όταν πλησιάσουµε το χρόνο της Πενταµερούς.

* Τέως ευρωβουλευτής

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy