«Πόλεις Εθελοντισμού+»: Ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα με επικεφαλής τον Δήμο Αθηένου

Μαθήματα εθελοντισμού από την απομονωμένη Αθηένου σε πόλεις εκτός συνόρων

Όλα ξεκίνησαν όταν τον Οκτώβριο του 2017 ο εθελοντισμός στην Αθηένου πιστοποιήθηκε ως Ευρωπαϊκή Καλή Πρακτική από το προγράμμα URBACT.

Ο δήμαρχος Αθηένου είχε βρει το Πρόγραμμα URBACT που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης ΕΤΠΑ και το οποίο άρχισε μια σειρά προσπαθειών για να πιστοποιήσει καλές πρακτικές που υπάρχουν στην Ευρώπη. Οι οποίες -καλές πρακτικές- πέφτουν κάτω από τους θεματικούς στόχους του ΕΤΠΑ. Έτσι αποφασίστηκε από τον Δήμο Αθηένου και μια πλειάδα συνεργατών του -νέων εμπνευσμένων από τα οράματα του εθελοντισμού και της προσφοράς- να πιστοποιηθεί το ΣΚΕ Αθηένου ως «καλή πρακτική».

Το Συμβούλιο Κοινοτικού Εθελοντισμού Αθηένου ιδρύθηκε το 1970 και υπό την αιγίδα του λειτουργούν τέσσερα προγράμματα: Στέγη Ηλικιωμένων, Κέντρο Ενηλίκων, Επιτροπή Κοινωνικής Πρόνοιας και Παιδοβρεφοκομικός Σταθμός. Το καθένα με τη δική του υποδομή…

Στόχοι του Συμβουλίου είναι:

– Αναγνώριση των κοινωνικών αναγκών στον Δήμο Αθηένου και ανάπτυξη των απαραίτητων πολιτικών για την αντιμετώπισή τους.

– Εμπλοκή των δημοτών στην ανάπτυξη της ποιότητας ζωής της κοινωνίας.

– Προώθηση και εκπαίδευση του κοινού σχετικά με τα κοινωνικά προγράμματα του ΣΚΕ και τις τοπικές κοινωνικές ανάγκες.

Όπως εξηγεί στη «Χαραυγή», ο συντονιστής Τοπικής Ομάδας URBACT, Δημήτρης Κουζαπάς, το ΣΚΕ Αθηένου πιστοποιήθηκε ως «Καλή Πρακτική» από το Πρόγραμμα URBACT, επειδή η μεθοδολογία του έχει να κάνει με τη βιωσιμότητα, με τη συμμετοχή, με τοπικές πολιτικές ανάπτυξης, στα συμβούλιά τους έχουν εθελοντές, υπάρχει σύνδεση των θεσμών και των προγραμμάτων με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, γίνονται πάρα πολλές δράσεις, αλλά και χορηγίες από εθελοντές. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι πιστοποιήθηκε ως Καλή Πρακτική. «Η Αθηένου έχει παράδοση στην εθελοντική προσφορά, αλλά υπάρχει και υψηλή κοινωνική συνοχή λόγω της απομόνωσής της. Οι Αθηενίτες ήταν πάντα αλληλέγγυοι μεταξύ τους. Εξού και το ΣΚΕ ιδρύθηκε πριν τον πόλεμο. Η κοινωνική αλληλεγγύη ήταν παράδοση», είναι η ερμηνεία που δίνει ο Δημήτρης Κουζαπάς στο φαινόμενο της βιώσιμης προσφοράς από εθελοντές τη στιγμή που παρόμοιο εγχείρημα σε άλλες κοινότητες έσβησε ακριβώς λόγω της έλλειψης βιωσιμότητας των προγραμμάτων που λειτουργούσαν τα κατά τόπους ΣΚΕ.

Έτσι ανάμεσα σε 92 Καλές Πρακτικές από όλη την Ευρώπη η Αθηένου βραβεύτηκε για την καλή πρακτική που ακολουθεί στις δράσεις και τα προγράμματα του ΣΚΕ. Η συγκεκριμένη Καλή Πρακτική είχε διακριθεί πανευρωπαϊκά και θα μπορούσε να δημιουργήσει Δίκτυο Μεταφοράς Καλής Πρακτικής, το οποίο θα χρηματοδοτείτο από το URBACT. Πράγματι, η Τοπική Ομάδα URBACT υπέβαλε μια πρόταση σε δύο φάσεις. Η α’ φάση αφορούσε δύο πόλεις, μία στην Ιρλανδία και μία στην Ιταλία και η β’ φάση αφορούσε ακόμα πέντε πόλεις. Η πρόταση πήρε έγκριση και για τις δύο φάσεις και ο Δήμος Αθηένου συμμετείχε πλέον στο δίκτυο «Πόλεις Εθελοντισμού» που ξεκίνησε τον Απρίλη του 2018 και τέλειωσε τον Απρίλη του 2020. Έτσι η πρακτική της Αθηένου μεταφέρθηκε σε 7 ευρωπαϊκές πόλεις με έναν προϋπολογισμό 600.000 ευρώ.

Η απορία εδώ εύλογη: Γιατί η ομάδα δεν στράφηκε προς το εσωτερικό της Κύπρου που πολλές κοινότητες και δήμοι έχουν επίσης ανάγκη από τέτοιες καλές πρακτικές; Η απάντηση ήταν ότι όντως απευθύνθηκαν στο εσωτερικό με δύο ημερίδες -μια διαδικτυακή και μια με φυσική παρουσία, πλην όμως το ενδιαφέρον δεν ήταν ικανοποιητικό.

Τον Μάη του 2020 υπήρξε μια δεύτερη πρόσκληση για Δίκτυο Μεταφοράς της Καλής Πρακτικής, να βρουν δηλαδή άλλες τέσσερις πόλεις για μεταφορά της Καλής Πρακτικής του Δήμου Αθηένου. Έτσι προέκυψε το «Πόλεις Εθελοντισμού+». Μια προσπάθεια που ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2021 και θα τελειώσει τον Δεκέμβριο του 2022.

Το Δίκτυο «Πόλεις Εθελοντισμού+»

Χρησιμοποιεί τον εθελοντισμό για να προσεγγίσει τον κοινωνικό αποκλεισμό και τη φτώχεια σε κοινοτικό επίπεδο.

Εστιάζει στη συνεργασία μεταξύ των γενεών, όπου διαφορετικές ηλικιακές ομάδες τόσο εθελοντών, όσο και ατόμων που αντιμετωπίζουν κοινωνικά προβλήματα, εργάζονται για μια βιώσιμη εξέλιξη της ποιότητας ζωής στην τοπική κοινωνία.

Στοχεύει στη θεσμοθέτηση της εθελοντικής δραστηριότητας, δίνοντας την εγκυρότητα σε μια προσέγγιση από κάτω προς τα πάνω, όπου οι εθελοντές μπορούν να αποφασίσουν και να εφαρμόσουν δράσεις.

Σύμφωνα με τον κ. Κουζαπά καταγράφονται στο χαρτί πολιτικές που χρηματοδοτούνται είτε από την Τ. Αρχή είτε από άλλα προγράμματα ή Αρχές. Ό,τι γίνεται, γίνεται μελετημένα. Στα σκαριά αυτή τη στιγμή γίνεται μελέτη για τις ανάγκες που υπάρχουν για άτομα με αναπηρίες για να βρουν ένα πρόγραμμα απασχόλησης που να ταιριάζει στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα αυτών των ατόμων: μια εκδρομή, έναν περίπατο για καφέ κ.ο.κ. Πρέπει όμως να μετρηθούν αυτές οι ανάγκες και το ενδιαφέρον για να μπορούμε να υποβάλουμε συγκεκριμένη πρόταση για χρηματοδότηση.

Σε κάθε πόλη που συμμετέχει σε Δίκτυο Μεταφοράς Καλής Πρακτικής έχει συσταθεί μια Τοπική Ομάδα URBACT.

Έχει την ευθύνη για τη μεταφορά ή βελτίωση της Καλής Πρακτικής μέσω ανταλλαγής γνώσεων και εμπειριών, χρησιμοποιώντας τη μεθοδολογία του URBACT.

Η τοπική ομάδα URBACT Αθηένου αποτελείται από μέλη, εκπροσώπους οργανωμένων φορέων της Αθηένου, οι οποίοι έχουν επιλεγεί ανάλογα με τη σημαντικότητα και την επιρροή τους σε σχέση με το θέμα και λειτουργεί από την έναρξη του Δικτύου «Πόλεις Εθελοντισμού».

Έχει ετοιμάσει «Οδικό Χάρτη» βελτίωσης της Καλής Πρακτικής.