Την περασμένη Δευτέρα, 9 Νοεμβρίου 2020, πραγματοποιήθηκε από το ΑΚΕΛ σε συνεργασία με την Ομάδα της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς/Βόρειας Πράσινης Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (GUE/NGL) Ημερίδα Πολιτισμού με στόχο όχι μόνο την παρουσίαση των θέσεων και πρωτοβουλιών της Αριστεράς στην Κύπρο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά και για να ακουστούν οι εισηγήσεις των ανθρώπων του πολιτισμού. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι απασχολούμενοι στο χώρο του πολιτισμού τους πρώτους μήνες της πανδημίας του Covid-19 απώλεσαν το 80% του κύκλου εργασιών τους. Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τομείς πολιτισμού και δημιουργίας αντιπροσωπεύουν το 4% του ευρωπαϊκού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) ύψους 509 δισεκατομμυρίων ευρώ και πάνω από 7,4 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, που ισούται με το 3,7% της συνολικής απασχόλησης σε όλη την ΕΕ των «27», εύκολα μπορεί κάποιος να υπολογίσει το μέγεθος των επιπτώσεων στο σύνολο πλέον της οικονομικής και κοινωνικής ζωής των κρατών στην ΕΕ. Σημειώνεται επίσης ότι οι επιπτώσεις από την πανδημία του Covid-19 ήρθαν ως συνέχεια των μεγάλων προβλημάτων που προκλήθηκαν εξαιτίας της οικονομικής κρίσης των προηγούμενων χρόνων. Αυτό λόγω των πολιτικών λιτότητας επηρέασε αρνητικά την πολιτιστική δημιουργία, επιδεινώνοντας την ήδη επισφαλή εργασιακή θέση των καλλιτεχνών-δημιουργών και ευρύτερα των απασχολούμενων στο χώρο του πολιτισμού.
Α. Κυπριανού: Η δύναμη της πολιτιστικής δημιουργίας επιβεβαιώθηκε τις δύσκολες μέρες της καραντίνας
Στην παρέμβασή του ο Γενικός Γραμματέας της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, Άντρος Κυπριανού, τόνισε ότι: «Για το ΑΚΕΛ η πολιτιστική δημιουργία είναι απαραίτητη προϋπόθεση για κάθε κοινωνία που επιδιώκει την πνευματική ανάπτυξη, σέβεται τον εαυτό της και προσδοκά πραγματική πρόοδο. Είναι η δύναμη που μπορεί να σπάσει τις προκαταλήψεις, να ακονίσει τη μνήμη, να αναδείξει την αλήθεια και να εμφυσήσει την αλληλεγγύη και την πίστη για το αύριο. Για το δικό μας αύριο.
Στην πατρίδα μας η τέχνη και ο πολιτισμός αποτελούν ένα επιπλέον μεγάλο εφόδιο του λαού μας ενάντια στην κατοχή και τη διαίρεση. Εφόδιο που πρέπει να ενώνει όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως θρησκείας, φυλής και χρώματος. Η αξία και η δύναμη της πολιτιστικής δημιουργίας επιβεβαιώθηκαν πανηγυρικά τις πολύ δύσκολες μέρες της καραντίνας, αφού πρόσφεραν σημαντικές ανάσες ψυχαγωγίας βοηθώντας τους ανθρώπους να αξιοποιούν δημιουργικά τις ατέλειωτες ώρες εγκλεισμού τους».
Ο Γενικός Γραμματέας της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ στάθηκε ιδιαίτερα στις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει το ΑΚΕΛ για την ανάδειξη και στήριξη της πολιτιστικής δημιουργίας με έμφαση στην περίοδο της πανδημίας και άσκησε κριτική στην κυβέρνηση για τα ανεπαρκή μέτρα που λήφθηκαν αργοπορημένα και μόνο έπειτα από τις διαμαρτυρίες των εμπλεκομένων αλλά και του κόμματος.
Υπογράμμισε, τέλος, ότι «η σοβαρότητα και το μέγεθος των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο χώρος του Πολιτισμού, αλλά και η αβεβαιότητα αναφορικά με τη σύντομη επαναφορά στην κατάσταση προ κορονοϊού, απαιτεί τη λήψη ουσιαστικών και μακροπρόθεσμων μέτρων. Η κυβέρνηση δεν μπορεί να συνεχίσει να αντιμετωπίζει την πολιτιστική δραστηριότητα ως να μην υπάρχουν οι επιπτώσεις της πανδημίας».
Ν. Κιζιλγιουρέκ: Ο πολιτισμός διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομική και κοινωνική ζωή της Ευρώπης
Ο συντονιστής της GUE/NGL στην Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας της Ευρωβουλής, Νιαζί Κιζιλγιουρέκ, στη δική του παρέμβαση σημείωσε ότι η έξαρση της νόσου Covid-19 και τα μέτρα για αναχαίτιση της εξάπλωσης της πανδημίας έχουν πλήξει σοβαρά τους τομείς πολιτισμού και δημιουργίας κυρίως εξαιτίας της αναστολής λειτουργίας πολιτιστικών χώρων επιδεινώνοντας τις επιζήμιες τάσεις και τις οικονομικές προκλήσεις για τους εργαζόμενους του πολιτισμού. Σημείωσε επίσης τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τομέα με τις επισφαλείς συνθήκες εργασίας, την ανύπαρκτη προστασία κοινωνικής ασφάλισης για τους καλλιτέχνες και τους ερμηνευτές και την απουσία τακτικού εισοδήματος.
Στην παρέμβασή του εξήγησε ότι οι προτάσεις προϋπολογισμού για το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» στο πλαίσιο του επόμενου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου σαφώς δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες ούτε του τομέα ούτε του Κοινοβουλίου, το οποίο έχει επανειλημμένα ζητήσει να διπλασιαστούν τα κονδύλια και υπογράμμισε ότι οι τομείς πολιτισμού και δημιουργίας θα χρειαστεί να παραμείνουν επαρκώς χρηματοδοτούμενοι ώστε να μπορέσουν να επιβιώσουν της πανδημίας.
Ο Νιαζί Κιζιλγιουρέκ αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες που ανέλαβε η Ομάδα της Αριστεράς στο Ευρωκοινοβούλιο για τον κόσμο του πολιτισμού και ιδιαίτερα στην πρόταση ψηφίσματος που υπέβαλε ο ίδιος μαζί με τον Αλέξη Γεωργούλη εκ μέρους της GUE/NGL τον Σεπτέμβρη του 2020.
Το ψήφισμα ζητούσε από την ΕΕ και τα κράτη – μέλη να στηρίξουν τους τομείς πολιτισμού και δημιουργίας, δεδομένου ότι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο τόσο στην οικονομική όσο και στην κοινωνική ζωή και έχουν πληγεί σοβαρά από την τρέχουσα κρίση. Υποστηρίζει επίσης την άνευ όρων συμπερίληψη των ΤΠΔ στο σχέδιο ανάκαμψης και ζητά τη δέσμευση τουλάχιστον του 7% του Ταμείου Ανάκαμψης για τον πολιτισμό και παροτρύνει τα κράτη-μέλη να διασφαλίσουν ότι η κάλυψη του Ταμείου Ανάκαμψης επεκτείνεται και στους ΤΠΔ στα εθνικά τους σχέδια δράσης.
Η πρωτοβουλία της GUE/NGL οδήγησε τελικά σε κοινή πρόταση ψηφίσματος για την πολιτιστική ανάκαμψη της Ευρώπης από τις Ομάδες του EPP, S&D, Renew, Greens/EFA, ECR και GUE/NGL στο Ευρωκοινοβούλιο, το οποίο υπερψηφίστηκε από την Ολομέλεια στις 17/09/2020. Βασικοί άξονες του ψηφίσματος είναι η ανάδειξη της σημασίας του πολιτισμού στην ευρωπαϊκή κοινωνία και οικονομία, ο απολογισμός των επιπτώσεων του COVID-19 στους πολιτιστικούς και δημιουργικούς τομείς της οικονομίας και συγκεκριμένες προτάσεις για την ανάκαμψη του πολιτισμού.
Ανάμεσα στις προτάσεις είναι:
- Η δέσμευση τουλάχιστον 2% του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για τους Δημιουργικούς και Πολιτιστικούς Τομείς
- Η ένταξη των Δημιουργικών και Πολιτιστικών Τομέων στους στρατηγικούς τομείς (με ιδιαίτερη πρόνοια τους αυτοαπασχολούμενους και τους ανεξάρτητους καλλιτέχνες) της οικονομίας, ώστε να επωφεληθούν από το Invest-EU
- Η αύξηση του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη» στα 2,8 δις ευρώ
- Μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ για τα πολιτιστικά αγαθά και υπηρεσίες
- Η συμπερίληψη των πολιτιστικών ΜμΕ στα σχέδια ανάκαμψης για ΜμΕ
- Η παροχή οικονομικής στήριξης σε πολιτιστικούς χώρους, εκδηλώσεις, φεστιβάλ για στήριξη του χώρου.
Κ. Κώστα: Μεγάλη αγωνία για την επόμενη μέρα
Στη συζήτηση που ακολούθησε τέθηκαν πολλά ζητήματα που αφορούσαν, μεταξύ άλλων, την ανάγκη καλύτερης ενημέρωσης για ευρωπαϊκά προγράμματα, την ανάγκη δικτύωσης με φορείς του εξωτερικού, τη διακοπή της δικοινοτικής δράσης λόγω της πανδημίας, την ακύρωση του ερασιτεχνικού φεστιβάλ θεάτρου, αλλά ακούστηκαν και πολλές εισηγήσεις για την ανάγκη διαφάνειας στη διαδικασία έγκρισης των χορηγιών, φορολογικές ελαφρύνσεις για πολιτιστικές δραστηριότητες και αύξηση των σχετικών κονδυλιών.
Ο υπεύθυνος του Πολιτιστικού Γραφείου του ΑΚΕΛ, Κώστας Κώστα, περιέγραψε όμως τη συζήτηση που ακολούθησε με μια φράση: «Από όλους όσοι μίλησαν βγήκε μια φωνή αγωνίας. Οι άνθρωποι του πολιτισμού νιώθουν αποκλεισμένοι, νιώθουν ότι έμειναν ξεκρέμαστοι, νιώθουν μια μεγάλη αγωνία για την επόμενη μέρα. Θεωρούν ότι τα μέτρα στήριξης δεν είναι ικανοποιητικά, λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν χάσει το 90 – 95% περίπου της δουλειάς τους».
Σημείωσε, τέλος, την απαξίωση που νιώθουν οι άνθρωποι του πολιτισμού από το αρμόδιο υπουργείο, τόσο με αφορμή την πρόσφατη συζήτηση για το Υφυπουργείο Πολιτισμού όσο και ευρύτερα, υπογραμμίζοντας ότι παρά τις δεσμεύσεις των κυβερνώντων για ενδυνάμωση της θεσμικής συμμετοχής των ανθρώπων του πολιτισμού στα θέματα που τους αφορούν, αυτές έμειναν στα λόγια.
