Πώς φτάσαμε στο ψήφισμα της Βουλής για την Ένωση το 1967 (Μέρος 9ο)

Στα προηγούμενα σημειώματα περιγράψαμε πολύ συγκεκριμένα την κατάσταση που επικρατούσε στην Κύπρο από το 1964 μέχρι και τις πρώτες μέρες που η χούντα κατέλαβε πραξικοπηματικά την εξουσία στην Ελλάδα.

Από τις αναφορές που παραθέσαμε σε προηγούμενα σημειώματα ήταν πλέον καθαρό ότι ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα δεν μπορούσε να γίνει χωρίς να δοθούν εδαφικά κι άλλα ανταλλάγματα στην Τουρκία. Είναι επίσης σημαντικό να επισημανθεί ότι η κατάσταση, όπως διαμορφώθηκε, απέδειξε πως η υποστήριξη της γραμμής της ένωσης από το 1960 μέχρι το 1967 ήταν λανθασμένη. Από τις δηλώσεις Κληρίδη, Τ. Παπαδόπουλου κι άλλων φαίνεται ξεκάθαρα ότι παρά τις διακηρύξεις δεν ετίθετο πλέον θέμα ένωσης. Αυτό επιβεβαιώθηκε λίγους μήνες αργότερα όταν ο Μακάριος διακήρυττε την πολιτική του εφικτού κι όχι του ευκταίου. Όμως ήταν αργά. Τα πράγματα πήραν τη σειρά τους και οδήγησαν στην προδοσία του 1974.

Η συζήτηση στη Βουλή

Η συζήτηση στη Βουλή, στις 26 Ιουνίου 1967, έγινε μετά από τις απειλές που εκτοξεύονταν από ελληνικά ΜΜΕ και τη φιλογριβική παράταξη της Κύπρου εναντίον όσων είχαν ενδοιασμούς ή προβληματισμούς για την επίτευξη της ένωσης. Η συζήτηση έγινε επί του θέματος που ενέγραψε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του «Πατριωτικού Μετώπου», Λέλλος Δημητριάδης, με τίτλο «Αι εκφραζόμεναι απειλαί ωρισμένων προσώπων ή οργανισμών εν Κύπρω ή εν Ελλάδι και η λήψις των ενδεικνυομένων νομικών ή πολιτικών μέτρων»1 .

Όσοι αναφέρονται στο ψήφισμα που ενέκρινε η Βουλή μετά το τέλος της πολύωρης συζήτησης, περιορίζονται απλώς στο να λένε ότι ήταν ένα ψήφισμα υπέρ της ένωσης, χωρίς να αναφέρονται ούτε στις συνθήκες που επικρατούσαν ούτε στις σκοπιμότητες που εξυπηρετούσε ένα τέτοιο ψήφισμα. Επαναλαμβάνουμε τη θέση μας ότι η ενωτική γραμμή μετά το 1960 ήταν εκτός τόπου και χρόνου και αποδείχθηκε, εκ των υστέρων, καταστροφική. Η συζήτηση στη Βουλή ήταν έντονη παρ’ όλο που δεν μίλησαν αρκετοί βουλευτές. Αξίζει τον κόπο να αναφερθούμε εκτενώς στις ομιλίες για να κατανοήσουμε το πού ακριβώς περιστράφηκε η συζήτηση και πού κατέληξε.

Λέλλος Δημητριάδης: «Πατρίς» και «Μάχη» όργανα της χούντας

Αρχίζοντας την ομιλία του ο Λέλλος Δημητριάδης απέρριψε τους ισχυρισμούς των χουντικών μέσων ενημέρωσης και των φιλοχουντικών της Κύπρου ότι τόσον ο ίδιος όσο και άλλοι πολιτικοί παράγοντες στην Κύπρο προσβάλλουν την Ελλάδα και θίγουν την ελληνική κυβέρνηση ή υβρίζουν το λαό και ότι είναι προδότες και ανθέλληνες. Ανέφερε χαρακτηριστικά: «… Απεδείθχη ότι είναι μάταιον να γίνεται προσπάθεια εξουδετερώσεως των Κυπρίων διά της “ρετσινιάς” του προδότου, του ανθενωτικού ή του ανθέλληνος». Επεσήμανε επίσης ότι «μια μερίδα ανθρώπων παθολογικά αντιμακαριακών, ανθρώπων τους οποίους ο λαός έθεσεν εις το περιθώριον ήρχισε να βυσσοδομή από της ανακηρύξεως της Δημοκρατίας και εντεύθεν».

Πρόσθεσε ότι οι κύκλοι αυτοί βομβάρδιζαν από το 1960 την Αθήνα με επισκέψεις και αιτήματα και στο τέλος εξασφάλισαν οικονομική βοήθεια για να εκδώσουν την εφημερίδα «Πατρίς» με διακηρυγμένο στόχο την πάταξη του κομμουνισμού που ήταν ένας ευάρεστος στόχος για την ελληνική κυβέρνηση. Κι από κει, υπογράμμισε, άρχισε η τραγωδία με την υπόσκαψη της κυπριακής κυβέρνησης. Στη συνέχεια, πρόσθεσε, η «Πατρίς» εγκολπώθηκε τη χούντα, ενώ τώρα «Εξηγόρασαν και άλλην εφημερίδα, την θλιβεράν και παραπαίουσαν “Μάχην”». Περιγράφοντας την κατάσταση που δημιουργήθηκε από αυτούς τους κύκλους, ο Λ. Δημητριάδης τόνισε ότι η νέα ελληνική κυβέρνηση (βλ. χούντα) πρέπει να αποδείξει ότι σέβεται και δεν υποσκάπτει την κυπριακή κυβέρνηση και ότι στην Κύπρο δεν υπάρχουν Έλληνες και ανθέλληνες και ότι ως Έλληνες οι Κύπριοι διατηρούν την ελευθερία της σκέψης τους και το δικαίωμά τους να καθορίζουν μόνοι τους την τύχη τους.

Σημείωνε επίσης ότι η ένωση «δεν επιτυγχάνεται διά των δημαγωγικών διακηρύξεων και των πομφολύγων των ακριβοπληρωμένων αρθρογράφων». Ανάμεσα σε αυτούς που υπέσκαπταν το κυπριακό κράτος ο Λέλλος Δημητριάδης κατονόμασε και τον Σύνδεσμο Εφέδρων Αξιωματικών. Είπε συγκεκριμένα ότι οι Κύπριοι «δεν χρειάζονται μαθήματα πατριωτισμού ούτε από το Εθνικόν Ίδρυμα Ραδιοφωνίας, ούτε από τον ελλαδικόν Τύπον, ούτε από τους Συνδέσμους των Εφέδρων Αξιωματικών, ούτε από αλλού».

Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Πατριωτικού Μετώπου κάλεσε επίσης τον Μακάριο να επισκεφθεί την Αθήνα και να εξηγήσει τις θέσεις του. Κάλεσε επίσης την κυβέρνηση και τον Γενικό Εισαγγελέα να αρχίσουν να θέτουν σε εφαρμογή τις διατάξεις της νομοθεσίας για προστασία του Προέδρου και της διάδοσης ψευδών και άλλων ανησυχητικών πληροφοριών.

Γιώργος Τζιρκώτης: Υπεράσπιση των προδοτών

Διαφοροποιημένοι από τις θέσεις του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του «Πατριωτικού Μετώπου» παρουσιάστηκαν οι βουλευτές του κόμματος Γιώργος Τζιρκώτης και Κώστας Χριστοδουλίδης.

Ο Γιώργος Τζιρκώτης2 ισχυρίστηκε ότι η συζήτηση του θέματος στόχευε στη λήψη πολιτικών μέτρων εναντίον της ελληνικής κυβέρνησης και νομικών μέτρων εναντίον Κυπρίων και κατηγόρησε τον Λ. Δημητριάδη ότι προσπάθησε να δημιουργήσει δυσμενείς εντυπώσεις για την ελληνική κυβέρνηση, δηλ. τη χούντα. Είπε επίσης ότι η κατηγορία ότι επιδιώκεται ανατροπή της κυπριακής κυβέρνησης έχει αντίκτυπο στην ελληνική κυβέρνηση, η οποία ελέγχει την Εθνική Φρουρά και έχει τη δυνατότητα για να διενεργήσει πραξικόπημα.

Υπεραμύνθηκε των εκπομπών του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος της Ελλάδας και των δημοσιευμάτων, λέγοντας ότι μιλούν για εχθρούς που αντιστρατεύονται τον προαιώνιο πόθο των Ελλήνων της Κύπρου, την ένωση, την οποία εκφράζει και το «Πατριωτικό Μέτωπο» και ο Πρόεδρος Μακάριος.

Κατηγόρησε ακόμη τον Λ. Δημητριάδη ότι με την εγγραφή του θέματος παρουσιάζεται «ως ο υπέρμαχος των δολιοφθορέων και των προδοτών του αγώνος. Διότι τίποτε άλλο δεν σημαίνει παρά υπεράσπισιν των προδοτών το εγγραφέν θέμα»! Ο Γ. Τζιρκώτης υπεραμύνθηκε επίσης της στάσης της χούντας και του ελεγχόμενου Τύπου, διότι, όπως είπε, «το ποτήριον ξεχείλισε. Διότι δεν είναι πλέον διατεθειμένη να υφίσταται τους εξευτελισμούς και τους προπηλακισμούς του “κίτρινου” κυπριακού Τύπου.

Και δεν δύναται να ανεχθή αυτήν την κατάστασιν διότι της κυβερνήσεως αυτής ηγείται εις τίμιος και ανιδιοτελής νομικός με Υπουργικόν Συμβούλιον απαρτιζόμενον κατά το μεγαλύτερον μέρος αυτού από ανώτερους αξιωματικούς, άτομα τα οποία έταξαν ως σκοπόν των την προώθησιν των εθνικών συμφερόντων και την εξυγίανσιν της Ελλάδος».

«Κίτρινος Τύπος» οι αντιχουντικές εφημερίδες

Κατά τον Γ. Τζιρκώτη, «κίτρινος» Τύπος ο οποίος διάβρωνε το έργο της χούντας ήταν κατά τη σειρά που τις παρουσίασε:

Η ΧΑΡΑΥΓΗ η οποία έγραφε ότι η χούντα στην Ελλάδα προκαλεί φρίκη και δημιουργεί ανησυχία στην Κύπρο και αποκαλεί φασιστικό το καθεστώς της χούντας.

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ η οποία έγραφε ότι δεν υπήρχε λόγος για πραξικόπημα στην Ελλάδα.

Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ο οποίος επιτίθεται με δριμύτητα εναντίον του στρατιωτικού κινήματος.

Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΩΡΑ η οποία επίσης ασκεί κριτική στη χούντα και καλεί σε συναγερμό τον κυπριακό λαό για αποτροπή δυσμενών εξελίξεων στην Κύπρο.

Η ΑΛΗΘΕΙΑ η οποία επέκρινε τον Γρίβα για συνέντευξή του στην εφ. «Βραδινή» και για το ότι ανάγκαζε τους Εθνοφρουρούς να ορκίζονται στον Βασιλιά και όχι στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Ο Τζιρκώτης διερωτάτο αν είχαν άδικο οι αντιφρονούντες προς την κυβέρνηση της Κύπρου να την κατηγορούν για τη στάση της απέναντι στη χούντα.

Κατηγόρησε επίσης την κυβέρνηση Μακαρίου για τις δολοφονίες των Παντελίδη και Νούρου, για την απαγωγή του δημοσιογράφου Φαρμακίδη και για ξυλοδαρμό αντιφρονούντων.

(1) Τα πρακτικά ολόκληρης της συζήτησης στην ιστοσελίδα της Βουλής ο http://www.parliament.cy/, και ειδικότερα στο «Βουλευτική Περίοδος – Σύνοδος Ζ΄ (08.09.1966- 28.07.1967)», σελ. 1229 – 1275.

(2) Ο Γ. Τζιρκώτης είναι αυτός που είχε επικοινωνία με τις αγγλικές Μυστικές Υπηρεσίες προκειμένου να αξιοποιηθεί ο Γρίβας εναντίον του Μακαρίου την περίοδο εκείνη. Επιστολές του προς τον πράκτορα Φλέτσερ βρέθηκαν σε κρησφύγετο της ΕΟΚΑ Β’ στην Επταγώνια της Λεμεσού τον Νοέμβριο του 1973. Σχετική αναφορά έγινε σε σημείωμά μας της 11ης Ιουλίου 2020./

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy