Σύµφωνα µε τους Forbes, υπολογίζεται ότι 332 δισεκατοµµυριούχοι προέρχονται από το χώρο της τεχνολογίας. Ανάµεσα σε αυτούς, σύµφωνα µε στοιχεία της Statista (∆εκέµβριος 2022), βρίσκονται οι: Έλον Μασκ (µε περιουσία 175 δις δολάρια), ο Μπιλ Γκέιτς (114 δις), ο Τζεφ Μπέζος (112 δις), ο Λάρρυ Έλλισον (93,1 δις) και ο Στηβ Μπάλµερ (87 δις). Αρκετοί από αυτούς κρατούν χαµηλό προφίλ προτιµώντας να προβάλλουν το «φιλανθρωπικό» έργο τους, αλλά άλλοι βρέθηκαν, ουκ ολίγες φορές, στο µάτι του κυκλώνα.
Οποτεδήποτε κάποιος επιλέξει να ασκήσει κριτική στις επιλογές των δισεκατοµµυριούχων τεχνο-επιχειρηµατιών που ολοένα και περισσότερο καθορίζουν στοιχεία της καθηµερινότητάς µας, κάποιοι ρωτούν «Πώς τολµάτε να κριτικάρετε µια ιδιοφυΐα;» Πίσω από αυτήν τη δίχως κριτήριο στήριξη από απλούς ανθρώπους, κρύβεται ένας ιδιότυπος «τεχνο-µεσσιανισµός», που αποβλέπει στη λύτρωση από τα προβλήµατα µέσω, όχι της συλλογικής δράσης των ανθρώπων, αλλά της πεφωτισµένης επιρροής ενός πολύ πλούσιου ανθρώπου… ή µιας οµάδας από αυτούς.
Αυτή η «πίστη» και τα οξύµωρα σχήµατα που φέρει µαζί της, πάει ενάντια σε όλα τα διαθέσιµα στοιχεία και δεδοµένα. Στηρίζεται στην ψευδαίσθηση ότι ο καπιταλισµός, και το σύστηµα της αγοράς, είναι ένα σύστηµα δίκαιο και συνεπώς ο πλούτος των δισεκατοµµυριούχων τούς αξίζει, επειδή είναι εξυπνότεροι και ικανότεροι -είναι «ιδιοφυΐες». Αντίστοιχα, η φτώχεια δισεκατοµµυρίων ανθρώπων, επίσης τους αξίζει -δεν είναι αρκετά έξυπνοι, ικανοί, ή εργατικοί. Το γεγονός ότι η «πίστη» αυτή εκφέρεται και από πολλούς ανθρώπους που βρίσκονται στη δεύτερη κατηγορία, αυτή της µάζας των φτωχών, είναι ένα ακόµα οξύµωρο σχήµα, αλλά όχι πρωτοφανές.
Τεχνολογικά επιτεύγματα και «ιδιοφυΐες»
Ο χαρακτηρισµός τους ως «ιδιοφυΐες» είναι κάτι που καλλιεργείται επίµονα από τους τεχνο-επιχειρηµατίες. Ο Μασκ, για παράδειγµα, πλασάρει εαυτόν ως τον δηµιουργό της Tesla, της SpaceX και της PayPal.
Όµως, τόσο η PayPal, όσο και η Tesla ήταν προϋπάρχουσες εταιρείες -ο Μασκ βρέθηκε σε αυτές µέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων. Η SpaceX µπορεί να είναι όντως δικό του δηµιούργηµα, όµως τα πυραυλικά της προϊόντα δεν βασίζονται στις τεχνολογικές γνώσεις του Μασκ, αλλά στην επιχειρηµατική του ιδέα να προσεγγίσει τους επιστήµονες που τις είχαν. Και, βεβαίως, στις γνωριµίες του!
Το πρώτο µεγάλο συµβόλαιο της SpaceX, ύψους σχεδόν 400 εκατ. δολαρίων, της δόθηκε από τη NASA το 2006, προτού η εταιρεία του Μασκ εκτοξεύσει έστω και έναν πύραυλο. ∆ιευθυντής της NASA τότε ήταν ο Μάικλ Γκρίφιν, που χρόνια νωρίτερα είχε συνοδεύσει τον Μασκ σε ταξίδι του στη Μόσχα όταν προσπάθησε µε αποτυχία να αγοράσει ρωσικά πυραυλικά συστήµατα.
Οι φαν του Μασκ ισχυρίζονται µονίµως ότι πίσω από τα τεχνολογικά επιτεύγµατα των εταιρειών του βρίσκεται ο ίδιος, όµως στην πραγµατικότητα ο Μασκ δεν είναι τίποτε άλλο από ένας επενδυτής.
Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα της Tesla, για παράδειγµα, είναι κυρίως προϊόν της επιστηµονικής εργασίας ανθρώπων που δουλεύουν για τον Μασκ, όχι του ίδιου. Tο 2013, όταν τα οχήµατα της εταιρείας άρχισαν να εκτοξεύονται σε πωλήσεις, το όνοµά του βρισκόταν µόλις σε λίγες πατέντες που αφορούσαν κυρίως τον αισθητικό σχεδιασµό τµηµάτων του αµαξώµατος.
Ο Μασκ σχεδίασε, βέβαια, την ηλεκτρική υποδοχή φόρτισης των αυτοκινήτων της Tesla, η οποία όµως δεν περιέχει κάποια ιδιαίτερη τεχνολογική καινοτοµία, αλλά επέτρεψε στην εταιρεία να απαιτεί να υπάρχουν ξεχωριστές υποδοχές στους σταθµούς φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων που να ταιριάζουν µε τον δικό της σχεδιασµό.
Επιλογή πολύ παρόµοια µε εκείνην της Apple, οι φορτιστές των τεχνολογικών προϊόντων της οποίας δεν ταιριάζουν µε προϊόν καµίας άλλης εταιρείας.
«Επενδυτές» με ξένα λεφτά
∆εν είναι όµως η «επενδυτική δεινότητα» του Μασκ στοιχείο ανώτερης ευφυΐας; Αναλόγως, είναι η απάντηση.
Τεράστια κοµµάτια της «επιτυχίας» των εταιρειών του βασίζονται στη δυνατότητά του να λαµβάνει δηµόσιο χρήµα, είτε µέσω απευθείας χρηµατοδότησης, είτε µέσω δανείων, είτε µέσω αγοράς προϊόντων του από οµοσπονδιακές και πολιτειακές Αρχές στις ΗΠΑ.
Και αν η επιχειρηµατική δεινότητα απαιτεί σίγουρα και ένα στοιχείο «εξυπνάδας», δεν σηµαίνει αυτόµατα και ότι πρόκειται για µία θετική προς την ανθρωπότητα ή το δηµόσιο συµφέρον προσφορά.
Τα παραδείγµατα των τεχνολογικών start-ups που αποδείχθηκαν απάτες, αφότου απέσπασαν δισεκατοµµύρια χρηµατοδότησης από κρατικές ή ιδιωτικές πηγές, είναι πολυάριθµα. Η δηµιουργός της εταιρείας Theranos, Ελίζαµπεθ Χολµς, οδεύει στη φυλακή αφότου αποδείχθηκε πως η τεχνολογία ανάλυσης αίµατος που πλάσαρε δεν υπήρξε ποτέ.
Η WeWork του Άνταµ Νόιµαν, αποτιµήθηκε σε 47 δισ. δολάρια για την «καινοτόµα» της ιδέα να υπενοικιάζει προσωρινούς χώρους εργασίας, προτού καταρρεύσει. Η FTX του Σαµ Μπάνκµαν-Φριντ εξαφάνισε δισεκατοµµύρια δολάρια από την αγορά κρυπτονοµισµάτων, ενώ πλασαριζόταν ως το «παιδί-θαύµα» του τεχνολογικού καπιταλισµού. Το ίδιο µπορεί έως ενός σηµείου να ειπωθεί και για τις εταιρείες του Μασκ.
Η Tesla δεν απευθύνεται κυρίως σε απλούς ανθρώπους, που θα µπορούσαν να αλλάξουν τα ορυκτών καυσίµων αυτοκίνητά τους µε ηλεκτρικά. Τα προϊόντα της έχουν κυρίως στόχο τα µεσαία-υψηλά εισοδήµατα και πάνω.
Αντίστοιχα, άλλες «ιδέες» του Μασκ λειτουργούν ευθέως αντίστροφα στο δηµόσιο συµφέρον -η Boring Corporation, που δηµιούργησε για να πουλήσει υπόγεια τούνελ µεταφοράς αυτοκινήτων, απορροφά πόρους που θα µπορούσαν να επενδυθούν στον εκσυγχρονισµό και την επέκταση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς.
Αντί για τούνελ µε τρένα που θα µεταφέρουν εκατοντάδες επιβάτες, η Boring προωθεί τούνελ που θα µεταφέρουν αµάξια µε έναν, δύο ή το πολύ τέσσερις επιβάτες -η ιδέα δεν είναι απλά µη πρακτική, είναι και ζηµιογόνα για το περιβάλλον σε σχέση µε την εναλλακτική.
Της δικαιοσύνης χέρι νοητό
Ακριβώς, επειδή η πίστη στους δισεκατοµµυριούχους είναι επί της ουσίας θρησκευτική, τα επιχειρήµατα εναντίον της σπανίως «πιάνουν».
∆εν έχει σηµασία, λόγου χάριν, πόσο καταστροφική αποδεικνύεται η εξαγορά του Twitter από τον Έλον Μασκ -για το ίδιο το µέσο και την ποιότητα του δηµοσίου λόγου. Οι πιστοί του Μασκ θα συνεχίζουν να τον υµνούν, ακριβώς επειδή η πίστη τους στην «ιδιοφυΐα» του είναι τµήµα της πίστης τους στο συνολικό σύστηµα του καπιταλισµού.
Φυσικά, αυτή η δικαιοσύνη δεν στέκει σε εξέταση. Σε άρθρο του, ο Μπράιαν Κλάας, αναπληρωτής καθηγητής Παγκόσµιας Πολιτικής στο University College του Λονδίνου, εξηγεί πως η διαστρωµάτωση του πλούτου στη σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία δεν ακολουθεί τη διαστρωµάτωση κανενός φυσικού χαρακτηριστικού, όπως η «εξυπνάδα» ή το «ταλέντο».
Ένας δισεκατοµµυριούχος, όπως ο Μασκ, έχει 3 εκατοµµύρια φορές περισσότερο πλούτο από τον µέσο Αµερικανό. Αυτό όµως δεν σηµαίνει ότι έχει και 3 εκατοµµύρια φορές περισσότερη ευφυΐα ή ταλέντο.
Φυσικά, η αυταπάτη του «δίκαιου καπιταλιστικού κόσµου» συµφέρει αφάνταστα όσους έχουν στα χέρια τους αυτόν τον δυσανάλογο πλούτο. Η αµφισβήτηση της «νοητής δικαιοσύνης» του συστήµατος θα σήµαινε αυτόµατα και την αµφισβήτηση της δικής τους προνοµιακής θέσης.
Η πρώτη κίνηση, λοιπόν, για έναν δικαιότερο κόσµο είναι να βγάλουµε από το µυαλό µας ότι ζούµε σε µία «αξιοκρατία», όπου επιπλέουν οι καλύτεροι εξ ηµών, ενώ στον πάτο πάνε µόνο οι «άχρηστοι».
Πηγή: info-war.gr, statista.com
Aκολουθήστε μας στο Google News
Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy
