Προσποιούνται τους πυροσβέστες και τους αστυνομικούς για να μην πηγαίνουν έφεδροι

Μπάζει νερά από παντού το σύστημα εφεδρείας με την ανισότητα να δίνει και να παίρνει ανάμεσα σε έφεδρους, κάτι που εντοπίζεται στην ειδική έκθεση του Γενικού Ελεγκτή της Δημοκρατίας για τον Έλεγχο Συστήματος Επιστράτευση της Εθνικής Φρουράς.

Πιο συγκεκριμένα στην έκθεση αναφέρεται ότι «εντοπίσθηκαν αρκετές περιπτώσεις ατόμων που περιλαμβάνονται στην προσωρινά διαγραμμένη εφεδρεία με την αιτιολογία ότι είναι μέλη της Αστυνομίας ή της Πυροσβεστικής, τα οποία ουδέποτε υπήρξαν μέλη της αστυνομίας και πυροσβεστικής υπηρεσίας. Εντοπίστηκαν επίσης μέλη, τόσο της ΕΦ, όσο και των προαναφερόμενων Δυνάμεων Ασφαλείας που έχουν παραιτηθεί, ωστόσο παραμένουν στην προσωρινά διαγραμμένη εφεδρεία, κατά παράβαση των διατάξεων του Νόμου».

Συγκεκριμένα, εντοπίστηκαν επτά περιπτώσεις ατόμων που περιλαμβάνονται, βάσει της πρόνοιας του υπό αναφορά άρθρου, στην προσωρινά διαγραμμένη εφεδρεία της ΕΦ, με την αιτιολογία ότι αυτά είναι μέλη της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, τα οποία ωστόσο ουδέποτε υπήρξαν μέλη της συγκεκριμένης υπηρεσίας, ούτε προσλήφθηκαν ποτέ ως έκτακτοι πυροσβέστες.  Επιπρόσθετα εντοπίσθηκαν 21 περιπτώσεις που αφορούν σε άτομα τα οποία περιλαμβάνονται στην προσωρινά διαγραμμένη εφεδρεία με την αιτιολογία ότι αυτά είναι μέλη της Αστυνομίας, αλλά ουδέποτε υπήρξαν μέλη της Αστυνομικής Δύναμης Κύπρου.

Συνολικά 42 άτομα, τα οποία παραιτήθηκαν από την Αστυνομία και την Πυροσβεστική Υπηρεσία εξακολουθούν, κατά παράβαση, να περιλαμβάνονται στην προσωρινά διαγραμμένη εφεδρεία της ΕΦ, παρόλο ότι έχει παρέλθει αριθμός ετών από την ημερομηνία παραίτησής τους.

Ενδεικτικά αναφέρεται η περίπτωση πρώην μέλους της Αστυνομίας, ο οποίος έχει παραιτηθεί από την 1.1.1999 και εξακολουθεί να είναι καταχωρισμένος από το ΓΕΕΦ/ΔΕΠΣ στην προσωρινά διαγραμμένη εφεδρεία της Δύναμης.

(Χορηγήθηκε σε σύνολο 35 ατόμων αναβολή εκπλήρωσης υποχρέωσης εφεδρικής υπηρεσίας στην ΕΦ, με την αιτιολογία ότι ανήκουν στα μέλη της Αστυνομικής Δύναμης, τα οποία όπως πληροφορηθήκαμε από τον υπεύθυνο του Γραφείου Προσωπικού της Αστυνομίας, έχουν προσληφθεί με τον τίτλο του «Ειδικού Αστυφύλακα» επ΄ ωφελεία άλλων φορέων (πχ Κυβερνητικών Τμημάτων/Υπηρεσιών, Δήμων, Ιερών Μητροπόλεων, Πρεσβειών, Κεντρικής Τράπεζας) και δεν περιλαμβάνονται σε καμία επετηρίδα μελών της Δύναμης, ούτε στις καταστάσεις μισθοδοσίας του προσωπικού της Αστυνομίας που τηρούνται στο λογιστήριο, καθότι αμείβονται από κονδύλια των αντίστοιχων φορέων στους οποίους απασχολούνται.

Εντοπίσθηκαν συνολικά εννέα περιπτώσεις εν αποστρατεία στελεχών της ΕΦ, που παραμένουν επί σειρά ετών στην προσωρινά διαγραμμένη εφεδρεία, ενώ θα έπρεπε να είχαν συμπεριληφθεί, από την ημερομηνία αποδοχής της αναφοράς παραίτησής στους, στη διατεθείσα εφεδρεία της Δύναμης, για τη συγκρότηση των Μονάδων (ΕΜ/ΑΣ) και Μονάδων Εθνοφυλακής. Ενδεικτικά αναφέρεται περίπτωση στελέχους που παραιτήθηκε από τις τάξεις της ΕΦ στις 9.3.1992, ωστόσο εξακολουθεί να του χορηγείται, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 24(3)(γ), του Εθνικής Φρουράς Νόμου, αναβολή εκπλήρωσης υποχρέωσης εφεδρικής υπηρεσίας.

Το πολύ σοβαρό αυτό θέμα, ανοίγει το ασκό του Αιόλου καθώς για να δηλωθεί κάτι τέτοιο στην ΕΦ, πρέπει να προσκομιστούν τα σχετικά έγγραφα κάτι που θα σήμαινε πως είτε τα έγγραφα είναι πλαστά είτε έγινε πρατυπία από κάποιον που έχει πρόσβαση στα αρχεία της ΕΦ.

Για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου, η Υπηρεσία εισηγείται την διενέργεια έλεγχων για την επαλήθευση της ορθότητας των στοιχείων των μελών των Δυνάμεων Ασφαλείας, βάσει των αντίστοιχων στοιχείων του Γενικού Λογιστηρίου της Δημοκρατίας. 

«Θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο διεξαγωγής διοικητικής έρευνας, προκειμένου να αποδοθούν στους υπευθύνους οι ανάλογες ευθύνες στο βαθμό που προκύπτουν».

Ένα άλλο θέμα που προκαλεί εντύπωση, είναι η παροχή αναβολής εκπλήρωσης υποχρέωσης εφεδρικής υπηρεσίας στην ΕΦ, στους δεσμοφύλακες του Τμήματος Φυλακών, οι οποίοι ανέρχονται σήμερα σε 304 άτομα λόγω χωρίς να υπάρχει καθορισμένη αποστολή σε περίοδο στρατιωτικών επιχειρήσεων και χωρίς να υφίσταται οποιοδήποτε σχετικό σχέδιο ασφαλείας

Το Υπουργείο Άμυνας (ΥΠΑΜ) στην απαντητική επιστολή του πληροφόρησε ότι το πιο πάνω θέμα θα συζητηθεί σε σύσκεψη με το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, προκειμένου να καθοριστεί το καθεστώς εν καιρώ επιχειρήσεων.

Λαμβάνοντας υπόψη τις ανωτέρω πρόνοιες, διατάξεις και κανονισμούς, φαίνεται ότι, τα μέλη του προσωπικού των Φυλακών δεν μπορούν να θεωρηθούν ως να υπηρετούν στις Δυνάμεις Ασφαλείας της Δημοκρατίας και συνεπώς δεν δικαιούνται αναβολής εκπλήρωσης υποχρέωσης εφεδρικής υπηρεσίας στην ΕΦ.

Στην έκθεση αναφέρεται πως πολλές περιπτώσεις τυγχάνουν διαφορετικού χειρισμού από την ΕΦ, αφού εντοπίστηκαν περιπτώσεις ατόμων που απώλεσαν την ιδιότητα βάσει της οποίας τους χορηγήθηκε απαλλαγή και αναζητήθηκαν για επιστρατευτική τακτοποίηση, ενώ σε άλλες τέτοιες περιπτώσεις δεν προωθήθηκαν ανάλογες ενέργειες.

Εντύπωση προκαλεί εύρημα της έκθεσης, σύμφωνα με την οποία, βουλευτής και δικαστής οι οποίοι έλαβαν απαλλαγή από την ΕΦ, απώλεσαν στο μέλλον την ιδιότητα για την οποία δεν εκπλήρωσαν την θητεία τους ωστόσο δεν προσήλθαν ποτέ για επιστρατευτική τακτοποίηση, όπως προνοεί η σχετική νομοθεσία.

Συγκεκριμένα, σε περίπτωση πρώην Βουλευτή που εντοπίστηκε αλλά, παρά τις υποδείξεις που του έγιναν, δεν προσήλθε για επιστρατευτική τακτοποίηση «δεν προωθήθηκαν οποιαδήποτε μέτρα εναντίον του, με αποτέλεσμα να εξακολουθεί να μην καλείται για εκπλήρωση εφεδρικής υποχρέωσης».
Επίσης, εντοπίστηκε περίπτωση πρώην Δικαστή για τον οποίο δεν φαίνεται να προωθήθηκαν μέτρα για την επιστρατευτική τακτοποίησή του μετά την απώλεια της ιδιότητας βάσει της οποίας έτυχε απαλλαγής.

Σύμφωνα με τον Νόμο όσοι τυγχάνουν απαλλαγής από την υποχρέωση εκπλήρωσης εφεδρικής υπηρεσίας οφείλουν, σε περίπτωση που ο λόγος για τον οποίο τους χορηγήθηκε η απαλλαγή παύει να υφίσταται, να ενημερώσουν σχετικά εντός ενός μηνός το αρμόδιο Στρατολογικό Γραφείο. Ο Νόμος ωστόσο δεν αναφέρει ρητώς εάν σε τέτοια περίπτωση το άτομο επανεντάσσεται στις τάξεις της εφεδρείας, αλλά όπως αναφέρει ο Ελεγκτής, αυτό προκύπτει από την πιο πάνω υποχρέωση ενημέρωσης.

Σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση αρ. 17 «Ρύθμιση θεμάτων για εκπλήρωση εφεδρικής υπηρεσίας», ημερ. 15.12.2015, οι έφεδροι που δικαιούνται απαλλαγή ή αναβολή της υποχρέωσης εκπλήρωσης εφεδρικής υπηρεσίας με βάση τις διατάξεις των άρθρων 23 και 24 του Νόμου, αντίστοιχα, διαγράφονται, είτε προσωρινά, είτε οριστικά.
Η ίδια απόφαση αναφέρει τις κατηγορίες που διαγράφονται οριστικά, οι οποίες αφορούν σε άτομα που καταδικάστηκαν αμετάκλητα από δικαστήριο σε ποινή φυλάκισης που υπερβαίνει τα πέντε έτη, σε άτομα που διετέλεσαν αιχμάλωτοι πολέμου και ο μόνος ή ο μεγαλύτερος υιός ή αδελφός προσώπου που χαρακτηρίστηκε ως εξαφανισθείς ή φονευθείς ή πεσών ή πλήρως ανάπηρος, λόγω τραυμάτων ή κακουχιών που προκλήθηκαν κατά τη διάρκεια υπηρεσίας του στη Δύναμη.

Οι περιπτώσεις αυτές αναφέρονται και στο άρθρο 23 του Νόμου ως δικαιούχοι απαλλαγής. Στο ίδιο άρθρο του Νόμου αναφέρονται και αρκετές άλλες κατηγορίες δικαιούχων απαλλαγής, όπως αξιωματούχοι (Υπουργοί, Βουλευτές, Δικαστές κλπ), μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού, παιδιά εγκλωβισμένων κλπ. Τα άτομα αυτά κατατάσσονται, σύμφωνα με την ανωτέρω Υπουργική απόφαση, ως προσωρινά διαγραμμένοι και με την απώλεια της ιδιότητάς τους βάσει της οποίας απαλλάγηκαν, οφείλουν να τακτοποιηθούν επιστρατευτικά.

Επιστρέφουν στην Κύπρο και δεν παρουσιάζονται ποτέ

Επιπρόσθετη ανισότητα προκύπτει από το γεγονός ότι, ορισμένοι πολίτες καλούνται να υπηρετήσουν στην εφεδρεία της ΕΦ αμέσως μετά την εκπλήρωση της στρατιωτικής τους θητείας μέχρι και το 50ο έτος της ηλικίας τους (πχ όσοι δεν μεταβαίνουν για σπουδές ή σπουδάζουν σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Κύπρου), δηλαδή για περίπου 30 συνεχή έτη, ενώ άλλοι, όπως για παράδειγμα τα άτομα που μεταβαίνουν στο εξωτερικό (για σπουδές ή εργασία) και παραλείπουν, κατά παράβαση των διατάξεων του Νόμου να δηλώσουν τον επαναπατρισμό τους και συνεπώς είτε δεν εντοπίζονται καθόλου, είτε εντοπίζονται μετά από πάροδο αρκετών ετών, όχι μόνο δεν υπόκεινται σε ποινική δίωξη βάσει των προνοιών του Νόμου, αλλά υπηρετούν την ΕΦ για σημαντικά μικρότερη χρονική περίοδο.

Ο Ελεγκτής προτείνει εφεδρεία με προκαθορισμένο αριθμό ετών

Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, καθώς και τις διαπιστώσεις του ΓΕΕΦ για τη συνεχιζόμενη αύξηση των εφέδρων που παραλείπουν να συμμορφωθούν προς τις σχετικές πρόνοιες του Νόμου, με αποτέλεσμα να μην έχουν τακτοποιηθεί επιστρατευτικά, η Ελεγκτική Υπηρεσία εισηγείται όπως εξεταστεί το ενδεχόμενο αναθεώρησης του υφιστάμενου συστήματος εφεδρείας με την εισαγωγή νομοθετικής ρύθμισης, προκειμένου όσοι αποτελούν, βάσει του άρθρου 43 του περί ΕΦ Νόμου, την εφεδρεία της Δύναμης, να έχουν υποχρέωση εκπλήρωσης εφεδρικής υπηρεσίας για προκαθορισμένο αριθμό ετών, αρχής γενομένης από την ημερομηνία που θα προβούν στην επιστρατευτική τους τακτοποίηση και θα κληθούν σε Μονάδες της ΕΦ ως έφεδροι, αντί μέχρι της συμπλήρωσης του 50ου έτους της ηλικίας τους, ανεξαρτήτως της επιστρατευτικής τους κατάστασης, που ισχύει σήμερα.

Επισημαίνεται ότι, ο εν λόγω αριθμός ετών εφεδρικής υπηρεσίας θα πρέπει να ανταποκρίνεται επαρκώς στις πραγματικές επιχειρησιακές ανάγκες της Δύναμης, όπως αυτές θα έχουν προσδιορισθεί στη βάση της υπό εξέλιξη μελέτης/διαδικασίας αναδιοργάνωσης της ΕΦ.

Εξυπακούεται ότι, για ευνόητους λόγους θα πρέπει να καθορισθεί και στην προκειμένη περίπτωση το ανώτατο επιτρεπτό όριο ηλικίας για την εκπλήρωση υποχρέωσης εφεδρικής υπηρεσίας, το οποίο ωστόσο θα δύναται να παραταθεί, στη βάση της πρόνοιας του άρθρου 22 του υπό αναφορά Νόμου.

Επιπρόσθετα, ενδείκνυται όπως το χρονικό διάστημα, κατά το οποίο παρέχεται σε έφεδρο, βάσει του άρθρου 24(1)(στ), αναβολή εκπλήρωσης υποχρέωσης εφεδρικής υπηρεσίας για λόγους υγείας (αναστολές υγείας εφέδρων), να μην προσμετρά ως πραγματικός χρόνος υπηρεσίας στη Δύναμη.

Ταυτόχρονα ο Ελεγκτής εισηγείται την τροποποίηση του συστήματος παρουσιάσεων των εφέδρων του ΄Εμπεδου, των ΜΑΑ και της Υπόλοιπης Δύναμης, ώστε να συνάδει σε μεγαλύτερο βαθμό με εκείνο που ισχύει για τους υπόλοιπους εφέδρους.

Υπουργείο Άμυνας: Το όριο ηλικίας δεν θα αλλάξει

Το Υπουργείο Άμυνας (ΥΠΑΜ) στην απαντητική επιστολή προς την Ελεγκτική Υπηρεσία πληροφόρησε ότι το όριο ηλικίας των 50 ετών, υπό τις σημερινές συνθήκες δεν δύναται να τροποποιηθεί διότι τυχόν μείωσή του θα επιφέρει επιπτώσεις στην επάνδρωση και επιχειρησιακή ετοιμότητα της Εθνικής Φρουράς. Ωστόσο, θα ληφθεί σχετική πρόνοια προκειμένου όλοι οι έφεδροι, από την ημερομηνία ένταξής τους στην εφεδρεία έως και την αποδέσμευσή τους κατά το 50ο έτος της ηλικίας τους, να έχουν περίπου τα ίδια χρόνια ενεργού υπηρεσίας.

Επιπρόσθετα, επισημάνθηκε ότι για συγκεκριμένες ειδικότητες η εν λόγω πρόνοια δεν δύναται να εφαρμοστεί, λόγω επιχειρησιακών αναγκών. Αναφορικά με την Υπόλοιπη Δύναμη, το ΥΠΑΜ διευκρίνισε ότι αποτελεί την πλεονάζουσα εφεδρεία και δεν δημιουργήθηκε για την ευνοϊκή μεταχείριση κάποιων εφέδρων. Συναφώς αναφέρθηκε ότι, στις περιπτώσεις που κριθεί αναγκαίο, προσωπικό της Υπόλοιπης Δύναμης τοποθετείται στις Μονάδες της ΕΦ.

Μόλις το 46% των εφέδρων είναι εντεταγμένοι σε μονάδες

Με βάση στοιχεία του ΓΕΕΦ, από το σύνολο της εγγεγραμμένης/παρακολουθούμενης δύναμης εφέδρων, το 46% είναι ενταγμένοι σε Μονάδες της Εθνικής Φρουράς, ενώ το υπόλοιπο 54% είναι, είτε προσωρινά διαγραμμένοι, είτε περιλαμβάνονται στην Υπόλοιπη Δύναμη της εφεδρείας. Σημειώνεται ότι στην εγγεγραμμένη/ παρακολουθούμενη εφεδρεία δεν περιλαμβάνονται άτομα που έχουν διαγραφεί οριστικά από το σύστημα.

Οι προσωρινά διαγραμμένοι είναι άτομα στα οποία έχει χορηγηθεί αναβολή από την υποχρέωση εκπλήρωσης εφεδρικής υπηρεσίας στη βάση των διατάξεων του Νόμου, στους οποίους περιλαμβάνονται, κυρίως, άτομα που εμφανίζονται στο σύστημα ως να φοιτούν ή να εργάζονται στο εξωτερικό. Στην Υπόλοιπη Δύναμη της εφεδρείας περιλαμβάνονται οι αντιρρησίες συνείδησης και υπόχρεοι εκπλήρωσης ειδικής εφεδρικής υπηρεσίας, η πλεονάζουσα εφεδρεία, άτομα σωματικής ικανότητας Ι3 ή Ι4, όσοι αποδεδειγμένα αντιμετωπίζουν διάφορα κοινωνικά, οικονομικά και ψυχολογικά προβλήματα, καθώς και έφεδροι οι οποίοι κατατάσσονται προσωρινά στην κατηγορία αυτή, μέχρι να διευθετηθεί η κατανομή τους σε Μονάδες της ΕΦ.

Τάσος Αναστάση