Ο Λίβανος είναι μια χώρα της Ανατολικής Μεσογείου που αποτελεί «θέατρο» διαπάλης αξόνων και αντιαξόνων, όπου δοκιμάστηκαν και δοκιμάζονται και προωθούνται συστηματικά και διαχρονικά οι σχεδιασμοί των μονοπωλίων και των αστικών δυνάμεων με όλα τα μέσα. Η μικρή αυτή χώρα των 6 εκατομμυρίων κατοίκων και 10.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων βρίσκεται σε μια ευρύτερη περιοχή, η οποία τραβάει σαν μαγνήτης την ιμπεριαλιστική επέμβαση και τον πόλεμο στην περιοχή μας. Εχει σημαντική γεωγραφική θέση για τους αγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου, που σαν δίχτυ απλώνονται συνεχώς, και διαθέτει επίσης μεγάλα κοιτάσματα υδρογονανθράκων.
Τα γεγονότα της λεγόμενης «Αραβικής Ανοιξης», που εκδηλώθηκαν σε Αίγυπτο και Τυνησία, ήταν συνδυασμός εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων, με κυρίαρχους τους εσωτερικούς. Πρόκειται για τη δράση τμημάτων της αστικής τάξης, των μεσαίων στρωμάτων, που έχουν και την πιο ισχυρή συμμετοχή της νεολαίας, με στόχο τον εκσυγχρονισμό της οικονομικής βάσης και την αστικο-κοινοβουλευτική προσαρμογή του πολιτικού συστήματος στην αναπτυγμένη καπιταλιστική οικονομία.
Παρά την κυρίαρχη εντύπωση ότι στον Λίβανο δεν είχαμε μιαν «άνθηση» της λεγόμενης Αραβικής Ανοιξης, τα γεγονότα, οι εξελίξεις, οι ενδοαστικοί ανταγωνισμοί και η έντονη ανάμειξη των μονοπωλίων μαρτυρούν το αντίθετο, ότι, δηλαδή, τα σχέδια αυτών των τμημάτων της πλουτοκρατίας προχωρούν με συγκρούσεις, συμβιβασμούς και προσωρινές νίκες και ήττες. Οι αστικές δυνάμεις του Λιβάνου είχαν και έχουν ενεργό ρόλο στις εξελίξεις της περιοχής, υπηρετώντας άμεσους στόχους, αλλά και διαχρονικούς, σχετικά με το παρόν και το μέλλον του Λιβάνου και της ευρύτερης περιοχής.
Οι διαρκείς ενδοαστικοί ανταγωνισμοί, τσακωμοί και συγκρούσεις για τη θέση του Λιβάνου, τις περιφερειακές και διεθνείς συμμαχίες του εκ πρώτης όψεως μοιάζουν με «θύελλα σε φλιτζάνι». Ομως, τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι.
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 το αστικό πολιτικό σκηνικό της χώρας αναμορφώθηκε αντικειμενικά κυρίως βάσει μιας αντίδρασης κατά της επιθετικότητας του Ισραήλ. Η στάση του λιβανικού κράτους σε σχέση με την αντιμετώπιση της επιθετικότητας του Ισραήλ εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο οξύτατων διαφωνιών ανάμεσα στις αστικές δυνάμεις, οι οποίες όμως διαθέτουν εναρμονισμένες θέσεις με τις περιφερειακές και διεθνές διασυνδέσεις και συμμαχίες τους.
Μια από τις πιο γνωστές κρίσεις του Λιβάνου εκφράστηκε το 1958, έπειτα από την απόρριψη, από τον Μαρωνίτη Πρόεδρο Καμίλ Σαμούν, του αιτήματος του σουνίτη πρωθυπουργού και των υποστηριχτών του Αιγύπτιου ηγέτη Αμπντελ Νάσερ για διακοπή σχέσεων με τις δυτικές χώρες (Βρετανία και Γαλλία), οι οποίες επιτέθηκαν μαζί με το Ισραήλ κατά της Αιγύπτου, στη διάρκεια της Κρίσης του Σουέζ, το 1956. Ο Καμίλ Σαμούν αναγκάστηκε τότε να καλέσει τις ΗΠΑ να επέμβουν «για μείωση της έντασης», για να γίνει η πρώτη εφαρμογή του περίφημου «δόγματος του Αϊζενχάουερ». Αν και η επέμβαση των ΗΠΑ στον Λίβανο έγινε με το πρόσχημα του «κομμουνιστικού κινδύνου», οι βασικές αντίπαλες δυνάμεις του Καμίλ Σαμούν κάθε άλλο παρά ήταν κομμουνιστικές, σε μια εποχή που οι ΗΠΑ αντιμετώπιζαν κάθε δύναμη φιλικά προσκείμενη (προσωρινά ή μονιμότερα) στη Σοβιετική Ενωση ως «κομμουνιστική».
Η ποιοτική διαφορά στις ενδοαστικές διενέξεις του σημερινού Λιβάνου είναι η κατάκτηση μιας «ωριμότητας» που βάζει σε ένα βαθμό στην άκρη τις επιμέρους διαφωνίες, για την εξυπηρέτηση των γενικότερων συμφερόντων της αστικής τάξης.
Ενα δείγμα των διαφωνιών των αστικών δυνάμεων εκδηλώθηκε με την επίθεση και εισβολή του ισραηλινού στρατού στον Λίβανο το καλοκαίρι του 2006. Ο τότε πρωθυπουργός της χώρας, Φουάντ Σανιόρα, κάλεσε για διεξαγωγή ενός «πολιτισμένου αγώνα», δίνοντας εντολή στο λιβανέζικο στρατό για κατάσχεση φορτίων με πυρομαχικά της «Χεζμπολάχ» που προορίζονταν για το μέτωπο. Η «Χεζμπολάχ» είχε τότε 2 υπουργεία στην «οικουμενική» κυβέρνηση: Το Ενέργειας – Υδάτων και το Εργασίας.
Το πιο πρόσφατο στοιχείο των διαφωνιών ήταν η άρση του βέτο μερίδας των αστικών δυνάμεων που πρόσκεινται σε ΗΠΑ και Σαουδική Αραβία στην υποψηφιότητα του Μισέλ Αούν, πράγμα που είχε οδηγήσει στο να μείνει «κενή» η θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας για 2,5 χρόνια και να δώσει η Βουλή 3 παρατάσεις στη θητεία της!! Ο σιίτης σύμμαχος της «Χεζμπολάχ», πρόεδρος της Βουλής, Ναμπίχ Μπέρι, δήλωσε σχετικά με την εκλογή Αούν και τον συμβιβασμό των αντιπάλων στην υποψηφιότητά του: «Η εκλογή του Μισέλ Αούν ήταν αποτέλεσμα διευθέτησης μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν». Παράλληλα, η εκλογή Αούν αποτελεί μια έκφραση της θέλησης της εγχώριας αστικής τάξης για αναβάθμιση του ρόλου της στην περιοχή. Πριν από την εκλογή του Αούν είχε καλλιεργηθεί από μερίδα των αστικών δυνάμεων μια εικόνα ενός «σωτήρα» που θα λύσει αρκετά ζητήματα, π.χ. όσον αφορά τον εκσυγχρονισμό του κρατικού μηχανισμού και της δημόσιας διοίκησης, την καταπολέμηση της διαφθοράς. Ομως, από τα ίδια τα πράγματα έχουν διαψευστεί αρκετές προσδοκίες.
Εδώ, πρέπει να αναφερθούμε στον εκλογικό νόμο που εγκρίθηκε στα μέσα Ιούνη. Ο νέος νόμος διατηρεί τη λογική της εκπροσώπησης θρησκευτικών «σεχτών» στη Βουλή, με βάση μια ποσόστωση, δίνοντας μερικές έδρες στις γυναίκες. Εφαρμόζει την αναλογική μοιράζοντας τις έδρες ως εξής: Χριστιανοί Μαρωνίτες 31 έδρες, Μουσουλμάνοι σουνίτες 27, Μουσουλμάνοι σιίτες 27, Χριστιανοί Ορθόδοξοι 13, Μουσουλμάνοι Δρούζοι 10, Χριστιανοί Καθολικοί 7, Αρμένιοι Ορθόδοξοι 4, Μουσουλμάνοι Αλεβίτες 2, Χριστιανοί Ευαγγελιστές 1, Αρμένιοι Καθολικοί 1, Μειονότητες 1. Με λίγα λόγια, αυτός ο νόμος διατηρεί στα στοιχεία του αστικού πολιτικού συστήματος ό,τι πιο αναχρονιστικό άφησε η γαλλική αποικιοκρατία στον Λίβανο.
Στον σύγχρονο Λίβανο, οι βασικές θρησκευτικές κοινότητες, «σέχτες», διαθέτουν τα δικά τους εκπαιδευτικά ιδρύματα (από νηπιαγωγεία μέχρι και πανεπιστήμια), δίκτυα αρωγής, νοσοκομεία, και διαθέτουν, μέσω των πολιτικών και πνευματικών εκπροσώπων τους, «φιλικές» σχέσεις με πρεσβείες «μεγάλων» και περιφερειακών καπιταλιστικών δυνάμεων.
Τα κρατικά και κυβερνητικά αξιώματα είναι μοιρασμένα στην ίδια λογική των θρησκευτικών ποσοστώσεων. Με τον ίδιο τρόπο κατανέμονται και τα υψηλότερα κλιμάκια του στρατού και των σωμάτων ασφαλείας.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η εξέλιξη των σιιτικών κομμάτων στον Λίβανο προϋπήρχε της «Ισλαμικής Επανάστασης» του Ιράν. Βασική προσωπικότητα στην αναμόρφωση της έκφρασης του «σιιτικού χώρου» στον Λίβανο ήταν ο ιμάμης Μούσα Αλσάντρ, ιδρυτής του «Κινήματος των στερημένων», που μετεξελίχθηκε στο κόμμα ΑΜΑΛ (ακρωνύμιο από τον τίτλο: «Συντάγματα της Λιβανικής Αντίστασης»). Το παραπάνω μεταρρυθμιστικό «κίνημα» είχε στο επίκεντρο της σκέψης του, όπως έχουν τα πιο πολλά σιιτικά κόμματα, τη ρήση του ιμάμη Αλί (του κεντρικού προσώπου του σιιτισμού) που λέει: «Κάθε χλιδή ενός πλούσιου οφείλεται στην πείνα των φτωχών». Η βασική αναμόρφωση της πολιτικής έκφρασης των φτωχών αγροτών του Νότιου Λιβάνου, οι οποίοι υπέφεραν και από τη μετατροπή της γης τους σε «διάδρομο» του ισραηλινού στρατού προς την λιβανική ενδοχώρα, έγινε με τη δημιουργία και ανάπτυξη των δύο βασικών κομμάτων, ΑΜΑΛ και «Χεζμπολάχ», που παίζουν σημαντικό ρόλο στο αστικό σκηνικό.
Η «Χεζμπολάχ» δημιουργήθηκε ως διάσπαση του ΑΜΑΛ στις αρχές της δεκαετίας του 1980, μετά από διαφωνία σχετικά με την επίθεση του Εθνικού Μετώπου Σωτηρίας (το οποίο περιελάμβανε τους συμμάχους της Συρίας στον Λίβανο, με κύριο κορμό το ΑΜΑΛ) κατά της παλαιστινιακής οργάνωσης «Φατάχ» και της ηγεσίας της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, με στόχο τον περιορισμό της επιρροής της στον Λίβανο. Στην πορεία η «Χεζμπολάχ» δέθηκε πιο στενά με το Ιράν και συγκεκριμένα με τον σκληροπυρηνικό μηχανισμό των «Φρουρών της Επανάστασης».
Το καλοκαίρι του 2011, ο γγ της «Χεζμπολάχ» σημείωσε, μεταξύ άλλων, σχετικά με τη διαμάχη του Λιβάνου με το Ισραήλ για την οριοθέτηση της ΑΟΖ, τα εξής: «Λόγω των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, οι Λιβανέζοι έχουν τη δυνατότητα να ζουν σε μια πλούσια χώρα. Ο Λίβανος διαθέτει έναν τεράστιο πλούτο (…) που εκτιμάται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια (…) Η ΑΟΖ του Λιβάνου έχει έκταση 22.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Σε αυτήν τη ζώνη υπάρχει μια έκταση 850 τετραγωνικών χιλιομέτρων που ο Λίβανος θεωρεί δική του, αλλά το Ισραήλ κατά την οριοθέτηση της ΑΟΖ του την καταπάτησε (…) Η οριοθέτηση των συνόρων είναι ευθύνη του κράτους (…) Οταν το κράτος του Λιβάνου θεωρεί μια έκταση μέρος της ΑΟΖ του, τότε η “Χεζμπολάχ” θα την υπερασπιστεί στην πράξη».
Ετσι, ο Λίβανος απέκτησε σταδιακά μια αποτρεπτική στρατιωτική δυνατότητα που μπαίνει στην υπηρεσία της αστικής τάξης, η οποία δείχνει μια «ωριμότητα», καθώς είναι γνωστό πλέον ότι σε μελλοντικό πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου η καταστροφή δεν θα είναι μονομερής, όπως γνωρίζαμε μέχρι τώρα.
Η σταθερή στήριξη της υποψηφιότητας του Μισέλ Αούν από τη «Χεζμπολάχ» κατάφερε να φέρει στη θέση του Προέδρου έναν αστό πολιτικό, που ανατρέπει την ιστορικά κυρίαρχη ρήση στον αστικό πολιτικό κόσμο: «Ο Λίβανος αντλεί την ισχύ του από την αδυναμία του». Πιστεύει δε στην ανάγκη απόκτησης αποτρεπτικής στρατιωτικής δυνατότητας της χώρας, σε διάκριση με τον προκάτοχό του, Μισέλ Σουλεϊμάν.
Η αστική τάξη της χώρας αντιμετωπίζει ως λεπτομέρεια το δράμα του 1,5 εκατομμυρίου Σύρων προσφύγων, που βρίσκονται στον Λίβανο, οι οποίοι είναι αντικείμενο πολύπλευρης εκμετάλλευσης. Αρκετοί αστοί πολιτικοί του Λιβάνου που τάχθηκαν κατά του συριακού καθεστώτος, αντιτίθενται στην επιστροφή των προσφύγων στη χώρα τους με το πρόσχημα ότι «αυτό αποτελεί δικαίωση του εγκληματικού καθεστώτος και άμεση αναγνώριση της νομιμότητάς του!!».
Σε μια χώρα όπου το ποσοστό της ανεργίας ξεπερνά το 25% και της φτώχειας το 40%, με μια έντονη, εκτεταμένη μετανάστευση των νέων, η εθνική κυριαρχία που υπερασπίζονται οι αστικές δυνάμεις δεν έχει καμία σχέση με τη λαϊκή ευημερία.
Η διαφορά της περίπτωσης των ενεργειακών κοιτασμάτων του Λιβάνου, σε σχέση με τη «διεθνή εμπειρία», έγκειται στο γεγονός ότι η Ρωσία, μέσω των ενεργειακών μονοπωλίων της, θα αναλάβει την εκμετάλλευση των συνοριακών οικοπέδων με την ΑΟΖ του Ισραήλ, γιατί έχει τη δυνατότητα διευθέτησης των διαφορών στις δύο πλευρές. Η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων του Λιβάνου θα γίνει από τα ενεργειακά μεγαθήρια των ΗΠΑ, Γαλλίας και Ιταλίας και άλλων, σε συνεργασία με εγχώριες εταιρείες.
Ενα στοιχείο που ενδεχομένως θα απασχολήσει τα επιτελεία σε ΗΠΑ και ΕΕ, είναι η σταθερά κλιμακούμενη ανάπτυξη των σχέσεων Ρωσίας – «Χεζμπολάχ» από το 2010, η οποία, δίπλα στην ισχυρή ρωσική στρατιωτική παρουσία στη Συρία, μπορεί, υπό συγκεκριμένους όρους όξυνσης των αντιθέσεων, να θέσει τα σχέδια του Ισραήλ και των συμμάχων του σε σοβαρή αμφισβήτηση, ιδιαίτερα μπροστά στο ενδεχόμενο ενεργειακής συνεργασίας Ρωσίας – Ιράν – Κατάρ και συγκεκριμένα στον τομέα του φυσικού αερίου. Ετσι, μπορεί να ερμηνευτεί η δημόσια πλέον και πρωτοφανής στροφή του Ισραήλ κατά του Κατάρ, που ήταν μέχρι πρόσφατα «φιλικό» προς το Ισραήλ.
Η αποδοχή και στήριξη της υποψηφιότητας του Προέδρου Αούν από τους χτεσινούς αντιπάλους του δείχνει την «προτεραιότητα» των αστών για κερδοφορία και ανταγωνιστικότητα των μονοπωλίων. Αυτός ο στόχος τούς κάνει να «ξεχνούν» την εκ διαμέτρου αντίθετη συμμετοχή τους στην επέμβαση στη Συρία, με όλα τα μέσα, το μερίδιο ευθύνης που έχουν απέναντι στους εκατοντάδες χιλιάδες Σύρους πρόσφυγες που βρίσκονται στη χώρα τους και είναι μια τεράστια, φθηνότατη και χειραγωγήσιμη εργατική μάζα, που εξασφαλίζει εγγυημένα, υψηλά κέρδη για τους καπιταλιστές.
Επιπρόσθετα, πρέπει να σημειωθεί ότι ο Λίβανος φαίνεται πως θα αναλάβει σοβαρό ρόλο στην ανοικοδόμηση της Συρίας σε σχέση με τα άλλα γειτονικά κράτη, καθώς αποτελεί βασικό πέρασμα των εμπορευμάτων προς την ενδοχώρα της Συρίας.
Οι σουνίτες, σιίτες, Μαρωνίτες εκπρόσωποι των αστών κάθονται μαζί στις κυβερνητικές καρέκλες, βρίσκουν τα συμβιβαστικά σημεία μεταξύ τους, τους κοινούς στόχους και σερβίρουν στο λαό τα περί «εθνικής ενότητας και κυριαρχίας».
Η επισήμανση μερίδας του αστικού Τύπου των ΗΠΑ προς τον Πρόεδρο Τραμπ περί «γκάφας» στη δήλωσή του ότι «ο Λίβανος βρίσκεται στην πρώτη γραμμή στην μάχη κατά του “Ισλαμικού Κράτους”, της “Αλ Κάιντα” και της “Χεζμπολάχ”» δεν έχει νόημα, καθώς οι αστοί πολιτικοί πουθενά δεν εκφράζουν τα εργατικά – λαϊκά συμφέροντα αλλά τα συμφέροντα των μονοπωλίων και την καταλήστευση του πλούτου που δημιουργούν οι λαοί. Ο Πρόεδρος Τραμπ γνωρίζει καλά ότι η «Χεζμπολάχ» είναι ο βασικότερος κυβερνητικός εταίρος του Λιβανέζου πρωθυπουργού, Σάαντ Αλ Χαρίρι, όπως και η «Χεζμπολάχ» γνωρίζει ότι τα μονοπώλια των ΗΠΑ, μαζί με τα άλλα, θα πάρουν τη μερίδα του λέοντος στην καταλήστευση του λαού.
Σήμερα, έχουν ξεφτίσει όλες οι θεωρίες και πολιτικές εξανθρωπισμού του καπιταλιστικού συστήματος. Παράλληλα, οι αντιθέσεις μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών, μεταξύ μονοπωλιακών ομίλων διεθνούς εμβέλειας, προκαλούν όλο και περισσότερες εστίες πολεμικών συγκρούσεων με υπαρκτό τον κίνδυνο γενίκευσής τους. Η ανασυγκρότηση και η ισχυροποίηση του κομμουνιστικού κινήματος στην περιοχή, το δυνάμωμα του εργατικού – λαϊκού κινήματος και η ανάπτυξη της ταξικής πάλης στις σημερινές συνθήκες για την οριστική κατάργηση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής – κομμουνιστικής κοινωνίας αποτελούν τη μοναδική διέξοδο για τους λαούς.
Aκολουθήστε μας στο Google News
Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy
