Πρωτόκλητος και πρωτεργάτης επανένωσης

 • Το θαύμα της συνεργασίας συντελέστηκε στο μοναστήρι του Αποστόλου Ανδρέα

 

Της Μαρίας Φράγκου

 

Το πέλαγος απλώνεται μπροστά μας, γαλάζιο, γαλήνιο και ολόφωτο. Στο βάθος του ορίζοντα αχνοφαίνεται, σαν μια τελεία, σαν μια κουκκίδα που κινείται… Κι όταν η καμπάνα κτυπά χαρμόσυνα, αυτή η τελεία, αυτή η κουκκίδα, καθαρίζει από την ομίχλη. Παίρνει μορφή… Είναι ένα πλεούμενο που χαράζει ευθεία πορεία προς το μοναστήρι. Σήμερα που είναι η αναγέννησή του, ο Απόστολος Ανδρέας κίνησε προς τα μέρη μας, τα μέρη όπου δοξάστηκε από χριστιανούς και μουσουλμάνους, για να χαρεί με τη χαρά μας, να συγκινηθεί με τη συγκίνησή μας. Πήρε το καράβι του και ήρθε να γιορτάσει με τη γιορτή μας, με τη γιορτή του. Και να μας πει πως ο τόπος που τον κράτησε ζωντανό και ξακουστό μέσα στους αιώνες μπορεί να γίνει ξανά σημείο αναφοράς για όλους. Προσκυνητές στη χάρη του όχι μόνο Ελληνοκύπριοι αλλά και Τουρκοκύπριοι και Αρμένιοι, Μαρωνίτες και Λατίνοι, όλοι οι Κυπριώτες.

Ενα εμβληματικό ιστορικό μοναστήρι, αναγεννημένο μέσα από τα ερείπιά του, με τη βούληση, την πίστη και το όραμα των ανθρώπων του τόπου μας. Τόπος συνάντησης, χώρος συμφιλίωσης, συναντίληψης, σύμπνοιας και ομοψυχίας, πίστης και ελπίδας. Για το αύριο που αξίζει στην Κύπρο και το λαό της. Πυξίδα για όλους τους λαούς της περιοχής που σπαράσσεται από τη βία και τον πόλεμο.

Μαζεύτηκε κόσμος πολύς τούτη τη Δευτέρα 7 του Νοέμβρη. Γιορτινή η μέρα. Η καμπάνα κτυπά χαρμόσυνα. Το μοναστήρι του Αποστόλου Ανδρέα μας καλωσορίζει. Επιβλητικό και αγέρωχο, όπως άλλοτε.

Πιο συγκινημένος από όλους ο πατήρ Ζαχαρίας. Που δικαιωματικά παίρνει το κλειδί για να ανοίξει τον συντηρημένο ναό. Το ναό για τον οποίο στάθηκε ακοίμητος φρουρός και κράτησε αναμμένο το κερί της θύμησης, του χρέους και της προσμονής. Το ίδιο χαρούμενοι και συγκινημένοι ο Τάκης Χατζηδημητρίου και ο Αλί Τουντσάι, όπως και όλα τα μέλη της Τεχνικής Επιτροπής για την Πολιτιστική Κληρονομιά που πίστεψαν και πιστεύουν στο θαύμα της συνεργασίας. Που παλεύουν μέσα από δυσκολίες και κακοτράχαλους, πολλές φορές, δρόμους για να ανοίξουν λεωφόρους για μια νέα εποχή για την Κύπρο και το λαό μας.

Η τελετή παράδοσης του μοναστηριού του Αποστόλου Ανδρέα, το οποίο έτυχε της συντήρησης, σύμφωνα με τα σχέδια και τις μελέτες του Πανεπιστημίου Πατρών και του Διομήδη Μυριανθέα, που δέχθηκε την αγάπη και την αφοσίωση όλων όσοι δούλεψαν για την αποκατάστασή του, Ε/κ και Τ/κ, είναι λιτή. Οπως αρμόζει στον τόπο και στο χρόνο. Αλλά είναι μεστή μηνυμάτων για το αύριο που ξημερώνει για το λαό μας.

 

Γίναμε φίλοι… παίζουμε μαζί ποδόσφαιρο

 

Δύο κύριοι, μακρύτερα από εμάς, μιλούν μεταξύ τους και με τις κινήσεις των χεριών τους αντιλαμβάνεσαι πως εκφράζουν την ικανοποίησή τους για το αποτέλεσμα που βλέπουν μπροστά τους. Τους βλέπω σε λίγο να σφιχταγκαλιάζονται και μαζί να κοιτάζουν το μοναστήρι. Είναι οι εργολάβοι της κοινοπραξίας, Γιακούπ και Χατζηπιερής. Με χαρά μας μιλούν για τη μεταξύ τους συνεργασία και μαζί εκφράζουν την ευχή οι δρόμοι τους να ξανασυναντηθούν, αφού έτσι κι αλλιώς η δεύτερη φάση αποκατάστασης της μονής είναι μπροστά μας. «Ηταν μεγάλη η ευθύνη μας. Για τον κόσμο, για την Κύπρο. Ευτυχώς δεν είχαμε αδιέξοδα. Οταν τα βρίσκαμε μπροστά μας, με επιμονή, πίστη και καλή θέληση τα ξεπερνούσαμε. Η συνεργασία μας ήταν ένα θαύμα. Αποτέλεσμα ενός θαύματος», μας λέει ο κ. Χατζηπιερής που δικαίως καμαρώνει για το έργο. Τον ρωτάμε για τη σχέση που οικοδομήθηκε: «Η φιλία που δημιουργήσαμε, οι σχέσεις που αναπτύξαμε, είναι τεράστιας σημασίας. Εχουμε διαφορετική θρησκεία, μιλούμε διαφορετική γλώσσα, αλλά αυτό δεν μας εμπόδισε από του να γίνουμε, εκτός από συνεργάτες, και φίλοι. Να παίξουμε ακόμα και ποδόσφαιρο μαζί… Ας αφήσουμε τον κόσμο να έρθει μαζί. Ο πολιτισμός δεν διχάζει, τα συμφέροντα διχάζουν», λέει ο κ. Χατζηπιερής. Τον ρωτάμε για τις αντιδράσεις των Τ/κ, με τους οποίους δούλεψε, έζησε αυτά τα δυόμισι χρόνια. «Οι Τ/κ πιστεύουν στον Απόστολο Ανδρέα. Κάνουν τάματα στο όνομά του, παίρνουν αγίασμα από το αγίασμά του»…

Ο κ. Γιακούπ είναι ιδιαίτερα συγκινημένος. Ψάχνει τις λέξεις, όχι γιατί δεν τις ξέρει, αλλά για να αποτυπώσει καλύτερα αυτό που θέλει να πει. Υπήρξαν, λέει προβλήματα, τεχνικά και άλλα, τα ξεπέρασαν και προχώρησαν. Αναπτύχθηκαν σχέσεις φιλίας και συνεργασίας, και το αποτέλεσμα τα λέει όλα. Ενα αποτέλεσμα που στηρίζει την ειρήνη… Η θερμή χειραψία και η ζεστή αγκαλιά των δύο εργολάβων, τα λέει όλα.

Συναντούμε πιο κάτω τον Γιαννάκη Λάμπρου. Αυτόν που με τους συνεργάτες του έκτισαν πέτρα-πέτρα το καμπαναριό του Αποστόλου Ανδρέα. Μας μιλά για τη συνεργασία Ε/κ και Τ/κ και καταλήγει: «Οπως είμαστε εμείς, το ίδιο είναι κι αυτοί»… Το ίδιο αισιόδοξο μήνυμα στέλνουν και ο Γιώργος Τζιωνής και ο Μιχάλης Μακρίδης, αυτοί που έφτιαξαν τα πατώματα. «Αριστη η συνεργασία μας, τρομερή η εμπειρία».

Βήμα με βήμα

Ζητήσαμε από την Αθηνά Παπαδοπούλου, από την Τεχνική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά, να μας δώσει το κλίμα και να μας μυήσει στη φιλοσοφία της διαδικασίας και της συνεργασίας των μελών της. Μας μιλά για το χρόνο που χρειάστηκε για να εδραιωθεί η εμπιστοσύνη και να εξευρεθεί ο τρόπος επικοινωνίας. Τι έκανε ευκολότερα τα πράγματα; «Η πεποίθηση ότι είναι ο μόνος δρόμος. Αν δεν το νιώθαμε δεν θα φτάναμε εδώ που φτάσαμε, γιατί απαιτούνται άπειρες ώρες εργασίας. Επικεντρωνόμαστε στα κοινά μας θέματα για να κάνουμε βήματα μπροστά. Και είναι βήμα προς βήμα. Δεν μπλέκουμε θέματα που ίσως είναι πέραν των δυνάμεών μας να επιλύσουμε».

Γιατί τόσα πολλά θρησκευτικά μνημεία στο πρόγραμμα της Επιτροπής; Η εξήγηση είναι απλή, αλλά ουσιαστική. «Ξεκινήσαμε από θρησκευτικά μνημεία γιατί ήταν μια φυσική αφετηρία, αφού αγγίζουν την καθημερινότητα, τα πιστεύω, τον τρόπο ζωής των ανθρώπων». Κάθε φορά που παραδίδεται ένα μνημείο, τι αισθάνεστε, ρωτάμε. «Πρόκειται για έργα, για μνημεία που μιλούν κατευθείαν στις καρδιές του κόσμου. Κι αυτή είναι η ικανοποίησή μας. Η Δικοινοτική Επιτροπή έχει καταξιωθεί πλέον».

Για το συγκεκριμένο έργο, πηγές χρηματοδότησης ήταν η Εκκλησία και το ΕΒΚΑΦ με σημαντικά ποσά, ύψους 2,5 εκ. ευρώ, το καθένα και 25 χιλιάδες δολάρια το USAID.

Ο Αγιος Παντελεήμονας στη Μύρτου είναι το επόμενο έργο που θα παραδοθεί. Και μαζί με τον Απόστολο Ανδρέα θα μιλούμε για 15 έργα – μνημεία που έχουν παραδοθεί. Αλλα τέσσερα έργα είναι σε εξέλιξη ή θα ξεκινήσουν, είναι σε εξέλιξη ή έχουν ολοκληρωθεί 19 μελέτες, ενώ άλλες εννέα προγραμματίζονται. Υπάρχει και μια ομάδα μικρών έργων, από τα οποία έχουν ολοκληρωθεί ή οδεύουν προς ολοκλήρωση 18 και περιλαμβάνουν μικρής έκτασης εργασίες: περιφράξεις, καθαρισμούς, επιδιορθώσεις… Υπάρχει και άμεσος προγραμματισμός που αφορά 11 έργα. Η έκταση των επεμβάσεων δεν είναι ίδια στο κάθε έργο, διότι εξαρτάται από τη φυσική κατάσταση, την τοποθεσία… «Επιλέγονται μνημεία τα οποία θα είναι κοντά στον κόσμο, θα μπορεί να τα επισκέπτεται το κοινό», μας εξηγεί η Αθηνά Παπαδοπούλου.

Σε όλες τις προκηρύξεις, είτε είναι για μελέτες είτε για κατασκευαστικά έργα αναστήλωσης και συντήρησης μνημείου, η Τεχνική Επιτροπή επιδιώκει τη διατήρηση σε όλα τα επίπεδα της δικοινοτικότητας. Επιδιώκεται η συνεργασία και στις ομάδες μελέτης και στις κατασκευές.

Ο Απόστολος Ανδρέας ήταν το πρώτο έργο στο οποίο έγινε κατορθωτή η κοινοπραξία μεταξύ εργολάβων, Ε/κ και Τ/κ.

 

 

Μια νέα αρχή, μια νέα εποχή

«Στον Απόστολο Αντρέα αυτό που πια λάμπει και ακτινοβολεί είναι η δόξα της συνεργασίας Ε/κ και Τ/κ. Σημείο συνάντησης και σεβασμού χριστιανών και μουσουλμάνων. Ενα ζωντανό παράδειγμα και μήνυμα, που μπορεί και πάλι να ταξιδέψει στο πέλαγος και να πει ότι στην Κύπρο μπορούμε όλοι μαζί να συνυπάρξουμε με αλληλοσεβασμό και ειρήνη… Ο Απόστολος Αντρέας, σε αυτό το ακραίο σημείο της Κύπρου, στέκεται σαν φάρος για να φωτίζει το δρόμο όλων μας. Ενας φάρος που οδηγεί την Κύπρο στο μέλλον. Προσπερνά μίση και φανατισμούς, τραγωδίες και εγκλήματα και εγκαινιάζει μια νέα αρχή, μια νέα εποχή αγάπης, ειρήνης και συμπόρευσης για τη μικρή μας πατρίδα». Από το χαιρετισμό του Τάκη Χατζηδημητρίου στην τελετή παράδοσης, ο οποίος ευχαρίστησε όλους όσοι συνέβαλαν στην επίτευξη του στόχου, ενώ σημείωσε και τη συμβολή των οργανωμένων συνόλων της Καρπασίας.

 

 

Οι κληρικοί να μιλάνε τη γλώσσα της αγάπης

 

«Το νησί μας έχει ιστορία 10 χιλιάδων ετών και όλοι οι πολιτισμοί που πέρασαν από δω ανήκουν σε μας. Εμείς είμαστε και οι Μυκηναίοι, και οι Φοίνικες, και οι Ρωμαίοι, και οι Βυζαντινοί, και οι Βενετσιάνοι, και οι Οθωμανοί. Και τα τζαμιά, και οι εκκλησίες είναι δικές μας. Και το μοναστήρι του Αποστόλου Ανδρέα, και το Τέμενος Χαλά Σουλτάν ανήκουν σε όλους μας… Η γλώσσα των κληρικών δεν πρέπει να είναι πολιτική. Εκείνοι πρέπει να μιλάνε τη γλώσσα του Θεού, την ειρήνη, το συμβιβασμό, την αγάπη. Ειδικά οι θρησκευτικοί ηγέτες δεν πρέπει να είναι προκατειλημμένοι μπροστά στους ανθρώπους που είναι δημιούργημα του ίδιου Θεού». Από το χαιρετισμό του Αλί Τουντσάι.