Προϋπολογισμός 2019: Μια απ’ τα ίδια ή δημιουργούνται προϋποθέσεις ανάπτυξης;

Συνεντεύξεις στη Μαρία Φράγκου

Το κάθε τέλος του χρόνου σημαδεύεται με τη συζήτηση στη Βουλή και συνακόλουθα την ψήφιση των προϋπολογισμών του κράτους. Αυτό έγινε και την περασμένη Παρασκευή. Με τον βουλευτή, εκπρόσωπο Τύπου του ΔΗΣΥ, Δημήτρη Δημητρίου και τον επικεφαλής του Γραφείου Οικονομικών Μελετών Κ.Ε. ΑΚΕΛ, Χάρη Πολυκάρπου, συζητάμε τις προοπτικές που διανοίγει ή δεν διανοίγει ο φετινός προϋπολογισμός. Σε ένα συμφωνούν: Ο κάθε προϋπολογισμός δείχνει και το στίγμα της εκάστοτε διακυβέρνησης.

Ερωτήσεις:

1. Όσο υποχωρεί, σύμφωνα με τα στατιστικά δεδομένα, η οικονομική κρίση, δεν θα έπρεπε ο κρατικός προϋπολογισμός να αποκτά περισσότερο κοινωνικό χαρακτήρα; Αποκτά;
2. Ποια από τις προτεραιότητες που θέτει ο κρατικός προϋπολογισμός συμμερίζεστε περισσότερο και με ποια διαφωνείτε κάθετα;
3. Με τους προϋπολογισμούς τηρούνται αυστηρά όλοι οι δημοσιονομικοί κανόνες; Αν τηρούνται, αυτό δεν καθιστά τον προϋπολογισμό ιδιαίτερα συντηρητικό;
4. Ο προϋπολογισμός που ενέκρινε την Παρασκευή η Βουλή δημιουργεί προϋποθέσεις οικονομικής ανάπτυξης;

Δημήτρης Δημητρίου: Ούτε πανηγυρίζουμε ούτε εφησυχάζουμε

1. Το πρώτο που θέλω να πω είναι πως βελτιώνεται σίγουρα η οικονομία. Και αυτό δεν το λένε μόνο οι αριθμοί. Πέραν των αριθμών, δηλαδή της συνεχούς αύξησης στην απασχόληση, του θετικού ρυθμού ανάπτυξης, του τρίτου στη σειρά πλεονασματικού προϋπολογισμού και της επανένταξής μας από τους οίκους αξιολόγησης σε επενδυτική βαθμίδα, υπάρχει και ο πραγματικός αντίκτυπος στην κοινωνία. Οι πολίτες αντιλαμβάνονται πως σήμερα οι συνθήκες είναι καλύτερες σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Βέβαια μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν και αυτό χρειάζεται να το έχουμε πάντα στο μυαλό μας. Μακάρι να μπορούσαν να γίνονταν όλα αυτόματα. Η επάνοδος σε καλύτερες μέρες γίνεται και θα γίνεται σταδιακά. Για τον κοινωνικό χαρακτήρα του προϋπολογισμού. Εμείς λέμε πως οι πρώτοι που έβαλαν πλάτες για να έχουμε σήμερα αυτά τα αποτελέσματα στην οικονομία και την προοπτική για καλύτερες μέρες είναι οι πολίτες. Με τις θυσίες που έκαναν. Σήμερα, που έχουμε τη δυνατότητα, πρέπει να επιστρέψουμε πίσω στην κοινωνία και ειδικά σε όσους το έχουν περισσότερη ανάγκη. Και αυτό κάνουμε. Όχι μόνο τώρα, αλλά από το 2016 και μετά που είμαστε εκτός μνημονίου. Η κατάργηση του φόρου ακίνητης ιδιοκτησίας, η κατάργηση των μεταβιβαστικών τελών, η άδεια πατρότητας, το επίδομα μάνας, η μείωση της στρατιωτικής θητείας είναι μόνο μερικά κοινωνικά μέτρα από όσα έγιναν τα τελευταία χρόνια. Σήμερα μπορεί να τα θεωρούμε δεδομένα, αλλά δεν ήταν δεδομένα. Το 2019 εμπεδώνεται αυτός ο χαρακτήρας και μέσα από τον προϋπολογισμό. Η μείωση του φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα κίνησης και στο πετρέλαιο θέρμανσης, η αύξηση κατά πενήντα ευρώ κατά μέσο όρο της σύνταξης στους χαμηλοσυνταξιούχους, το σχέδιο «Εστία» είναι μέτρα που θα έχουν άμεσα και χειροπιαστά αποτελέσματα στους πολίτες. Υπάρχουν και άλλα να γίνουν; Προφανώς και υπάρχουν. Χρειάζεται όμως να παραμείνουμε εντός του δρόμου της δημοσιονομικής σταθερότητας. Δεν έχουμε την πολυτέλεια ως κράτος και ως οικονομία να πάμε πίσω σε ελλειμματικούς προϋπολογισμούς. Αυτή η πυξίδα πρέπει να είναι πάντοτε σταθερή σε όλες τις αποφάσεις που παίρνουμε.

 

2. Ο προϋπολογισμός για το 2019, αλλά και το τριετές δημοσιονομικό πλαίσιο, δείχνει το χαρακτήρα και το στίγμα της διακυβέρνησης. Η μεταρρυθμιστική βούληση αποδεικνύεται μέσα από συγκεκριμένα κεφάλαια του προϋπολογισμού. Στη δικαιοσύνη, στη λειτουργία της δημόσιας μηχανής και στη μείωση της γραφειοκρατίας, στον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας, στην εφαρμογή του Γενικού Σχεδίου Υγείας, στη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αυτή την προτεραιότητα συμμερίζομαι περισσότερο, την πολιτική βούληση για να εφαρμόσουμε τις μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη ο τόπος, που θα βελτιώσουν την καθημερινότητα των πολιτών. Σημαντικό πως ο προϋπολογισμός ξεδιπλώνει το όραμα για την ανάπτυξη της χώρας. Μπορεί να διαφωνώ με επιμέρους ζητήματα του προϋπολογισμού, αλλά το ζήτημα είναι η μεγάλη εικόνα, ο αναπτυξιακός χαρακτήρας που ξεδιπλώνει το όραμα για το αύριο.

 

3. Η τήρηση των δημοσιονομικών κανόνων δεν είναι στην απέναντι όχθη με την ανάπτυξη. Αυτή είναι μια ξεπερασμένη αντίληψη κατά τη γνώμη μου. Σήμερα, μέσα και από τον προϋπολογισμό του 2019 «παντρεύουμε» τη δημοσιονομική πειθαρχία -μέσα από θετικό πρόσημο στον ισολογισμό του προϋπολογισμού- με τον αναπτυξιακό χαρακτήρα από την άλλη. Μέσα από συγκεκριμένα έργα που δικαιολογούν στην πράξη την ανάπτυξη. Την ίδια ώρα, «παντρεύει» και ακόμη μια παράμετρο. Την απόδοση πίσω στην κοινωνία, μέσα από στοχευμένα μέτρα, μερικών από αυτά που έχουν ανάγκη οι πολίτες. Στόχος πρέπει να είναι να συνεχίσουμε στην ίδια λογική.

 

1. Ένας προϋπολογισμός που δεν δημιουργεί ελλείμματα, που δεν αυξάνει το δημόσιο χρέος και που δεν προβλέπει αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης, ναι, δημιουργεί προϋποθέσεις περαιτέρω οικονομικής ανάπτυξης. Βεβαίως, εμείς στον Δημοκρατικό Συναγερμό είμαστε πάντα πραγματιστές και ρεαλιστές. Ξέρουμε πως είμαστε στη μέση του δρόμου. Ούτε πανηγυρίζουμε ούτε εφησυχάζουμε. Με σταθερό βηματισμό και με υλοποίηση των στόχων μπορούμε να συνεχίσουμε να έχουμε αυτή την οικονομική ανάπτυξη. Βέβαια, χρειάζεται να έχουμε υπόψιν μας πως οι συνεχείς, θετικοί οικονομικοί ρυθμοί ανάπτυξης ελλοχεύουν κινδύνους πληθωρισμού και αύξηση των επιτοκίων δανεισμού. Είναι γι’ αυτό που συνεχώς λέμε πως χρειάζεται να παραμένουμε με τιθασευμένα τα δημόσια έξοδα, να αυξήσουμε την απασχόληση και με θέσεις εργασίας σε τομείς αιχμής, που θα προσθέτουν συνεχώς στη χώρα μας.

Χάρης Πολυκάρπου: Οι πολιτικές της κυβέρνησης ωφελούν τους λίγους και προνομιούχους

 

1. Ο φετινός προϋπολογισμός είναι μια από τα ίδια για την κυβέρνηση Αναστασιάδη – Συναγερμού, χωρίς ενίσχυση του αναπτυξιακού προϋπολογισμού και χωρίς ενίσχυση του κοινωνικού κράτους στις σημερινές πολύ δύσκολες συνθήκες για την πλειοψηφία της κοινωνίας. Ο προϋπολογισμός είναι εργαλείο που εκφράζει την ευρύτερη φιλοσοφία της εκάστοτε κυβέρνησης. Και είναι ξεκάθαρο ότι η σημερινή κυβέρνηση δεν νιώθει την ανάγκη να αυξήσει τις αναπτυξιακές και τις κοινωνικές δαπάνες, διατηρώντας τις στα χαμηλά επίπεδα των προηγούμενων πέντε χρόνων.

Την ίδια ώρα η Κύπρος παραμένει από τις χώρες με τις χαμηλότερες κοινωνικές παροχές ως ποσοστό του Α.Ε.Π. και ειδικότερα είναι η τελευταία χώρα σε δαπάνες υγείας και κοινωνικής προστασίας στον κρατικό προϋπολογισμό.

Επιπλέον, η εμμονή της στη δημιουργία πλεονασμάτων συγκρούεται με την ανάγκη για επίλυση βασικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε σήμερα, ιδιαίτερα στον τομέα της Υγείας, της Παιδείας, της Στέγασης.

Είναι προϋπολογισμός χωρίς όραμα, χωρίς προοπτική για την κοινωνία, που ενισχύει την ημετεροκρατία και το βόλεμα, με τη συμπερίληψη σε αυτόν νέων θέσεων για αξιωματούχους και συμβούλους του Ν. Αναστασιάδη, γι’ αυτό και το ΑΚΕΛ δεν μπορεί να είναι πλάι-πλάι σε αυτές τις αποφάσεις.

2. Όταν κανείς αναλύει τον προϋπολογισμό, θα πρέπει να τον κρίνει στο σύνολό του. Ποιους στόχους και ποιες πολιτικές εξυπηρετεί. Μεμονωμένα, σίγουρα υπάρχουν νέα έργα και αποφάσεις που είναι θετικά, όπως για παράδειγμα η συμπερίληψη δαπανών για την ενίσχυση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και της τεχνολογίας στη δημοσία υπηρεσία αλλά και η απόφαση για επιστροφή του 14% Φ.Π.Α κατά την αγορά οικοπέδου για σκοπούς ανέγερσης πρώτης κατοικίας, θέμα το οποίο ανέδειξε η Βουλή με πρωτοστάτη το ΑΚΕΛ. Όμως αυτά δεν ανατρέπουν την ευρύτερη φιλοσοφία του προϋπολογισμού.

Κεντρικό στοιχείο του φετινού προϋπολογισμού παραμένει η δογματική εμμονή της κυβέρνησης για ξεπούλημα του δημοσίου πλούτου και ιδιωτικοποίηση των κερδοφόρων ημικρατικών οργανισμών. Θέση όχι μόνο κοινωνικά επικίνδυνη αλλά και οικονομικά παράλογη. Επιμένει η κυβέρνηση να μεταφέρει κέρδη από το κράτος στα χέρια ιδιωτών, στερώντας πόρους και δυνατότητες για περαιτέρω στήριξη της κοινωνίας και της οικονομίας.

Άλλωστε, οι παραλογισμοί είναι συνυφασμένοι με την ευρύτερη πολιτική της κυβέρνησης Ν. Αναστασιάδη – Συναγερμού όλο το προηγούμενο διάστημα.

 

3. Οι αυξημένες απαιτήσεις που έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση τα τελευταία χρόνια σχετικά με τους κρατικούς προϋπολογισμούς, έχουν εξ ορισμού στενέψει τα περιθώρια ελιγμών για τα κράτη μέλη. Όμως ακόμα και σε αυτά τα πλαίσια, το κάθε κράτος και η κάθε κυβέρνηση κρίνεται για την πολιτική κατεύθυνση που δίνει στον προϋπολογισμό και στο πόσο αξιοποιεί τα όποια περιθώρια έχει. Στην περίπτωση της Κύπρου, παρά τα αυξημένα κρατικά πλεονάσματα των τελευταίων ετών, δεν έχει υπάρξει αλλαγή στον τρόπο που η κυβέρνηση ασκεί την οικονομική της πολιτική. Πέραν κάποιων μέτρων που είχαν και συνεχίζουν να έχουν κατά βάση προεκλογικό χαρακτήρα, τα δημοσιονομικά πλεονάσματα έχουν διοχετευτεί και θα συνεχίσουν να πηγαίνουν στην αποπληρωμή των τόκων και του αυξημένου δημοσίου χρέους. Και θέλω να θυμίσω ότι η αύξηση του δημοσίου χρέους βαραίνει αποκλειστικά την κυβέρνηση Αναστασιάδη-Συναγερμού, αφού είναι με τις δικές της εγκληματικές αποφάσεις που έχει φορτώσει στους φορολογούμενους τη ζημιά από τη διάλυση του Συνεργατισμού.

Με τις αποφάσεις τους έχουν εγκλωβίσει την κοινωνία, αλλά δεν έχουν κανένα πρόβλημα να συνεχίζουν να βάζουν άνευ όρων πλάτη για τις τράπεζες.

 

4. Όπως έχω πει και προηγουμένως, είναι ένας ακόμα αντι-αναπτυξιακός προϋπολογισμός για την κυβέρνηση Ν. Αναστασιάδη. Αλλά όταν μιλάμε για ανάπτυξη, θα πρέπει να συμπληρώσουμε ακόμα μια παράμετρο. Δεν αρκεί να έχουμε απλά ανάπτυξη για χάριν της ανάπτυξης. Δεν αρκεί να μεγαλώνει το συνολικό εισόδημα της οικονομίας και να δηλώνουμε ικανοποίηση, θεωρώντας ότι όλοι επωφελούνται από αυτό. Θα πρέπει να εξετάζουμε πώς επιμερίζονται τα οφέλη της ανάπτυξης. Και η εμπειρία των τελευταίων χρόνων στην Κύπρο δείχνει ότι οι πολιτικές της κυβέρνησης, παρά τους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, ωφελούν τους λίγους και προνομιούχους. Γι’ αυτό και αυξάνεται η ανισότητα μεταξύ των πολύ πλούσιων και των υπολοίπων, που αποτελούν την πλειοψηφία της κοινωνίας.

Επομένως ο προϋπολογισμός οφείλει να είναι αναπτυξιακός, αλλά την ίδια ώρα να διασφαλίζει ότι στηρίζει τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου για το σύνολο της κοινωνίας. Κάτι τέτοιο είναι αδιανόητο για τη σημερινή κυβέρνηση.