Η ψηφιακή µεταµόρφωση κοινωνίας και οικονοµίας περνά µέσα από συµπληγάδες

Όλο και περισσότερες δηµόσιες υπηρεσίες ζητούν από τους πολίτες να κάνουν ηλεκτρονικά τις αιτήσεις και τις συναλλαγές τους, όπως το Τµήµα Φορολογίας, οι Κοινωνικές Ασφαλίσεις, το Κτηµατολόγιο κτλ. Την ίδια ώρα, οι τράπεζες κλείνουν το ένα µετά το άλλο τα υποκαταστήµατά τους, παραπέµποντας τους καταναλωτές στα ηλεκτρονικά τους κανάλια.

Του Κωνσταντίνου Ζαχαρίου

Πόσο έτοιµη όµως είναι η κρατική υπηρεσία και η κοινωνία γι’ αυτή τη µετάβαση; Έγιναν τα βήµατα τα οποία απαιτούνται;

Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον ∆είκτη Ψηφιακής Οικονοµίας και Κοινωνίας 2022 (DESI) δείχνει ότι η Κύπρος έχει µεγάλο δρόµο να διανύσει µέχρι να φτάσει στο επιθυµητό επίπεδο. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι η χώρα κατατάσσεται στην 20ή θέση µεταξύ των 27 κρατών-µελών της ΕΕ όσον αφορά τον δείκτη DESI. Μάλιστα, στην έκθεση της ΕΕ για την Κύπρο επισηµαίνεται µεταξύ άλλων ότι «ένας στους δύο Κύπριους δεν διαθέτει βασικές ψηφιακές δεξιότητες», αλλά και ότι «η κάλυψη σε δίκτυα πολύ υψηλής χωρητικότητας (Very High Capacity Networks – VHCN) εξακολουθεί να απέχει πολύ, τόσο από τον µέσο όρο της ΕΕ όσο και από το στόχο για την ψηφιακή δεκαετία της ΕΕ».

Σύµφωνα µε την έκθεση, η Κύπρος έχει βελτιώσει τις επιδόσεις της σχεδόν σε όλες τις διαστάσεις του δείκτη DESI. Παρά ταύτα, προστίθεται, «στις περισσότερες περιπτώσεις η βαθµολογία της εξακολουθεί να είναι κάτω από το µέσο όρο της ΕΕ». Αναφέρεται επίσης ότι η πιο αξιοσηµείωτη πρόοδος σηµειώθηκε στους τοµείς της συνδεσιµότητας, της ενσωµάτωσης της ψηφιακής τεχνολογίας και των ψηφιακών δηµοσίων υπηρεσιών.

Στην έκθεση της Κοµισιόν για την Κύπρο επισηµαίνονται τα ακόλουθα:

• Η χώρα κατατάσσεται πάνω από τον µέσο όρο της ΕΕ στη διείσδυση κινητών ευρυζωνικών επικοινωνιών.

• Έχει υψηλή βαθµολογία στους δείκτες ετοιµότητας 5G (67%) και σχετικής κάλυψης (75%).

• Έχει βελτιώσει την κάλυψή της σε δίκτυα VHCN, ωστόσο η κάλυψη εξακολουθεί να απέχει πολύ τόσο από τον µέσο όρο της ΕΕ όσο και από το στόχο για την ψηφιακή δεκαετία της ΕΕ, ο οποίος συνίσταται στην κάλυψη όλων των ευρωπαϊκών νοικοκυριών από δίκτυο Gigabit και όλων των κατοικηµένων περιοχών από δίκτυο 5G έως το 2030. Τονίζεται µάλιστα ότι «η Κύπρος πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της στον τοµέα αυτό».

• Ένας στους δύο Κύπριους δεν διαθέτει βασικές ψηφιακές δεξιότητες. Τονίζεται µάλιστα ότι «απαιτείται σηµαντική αλλαγή ρυθµού στην προσπάθεια της χώρας να βελτιώσει τις ψηφιακές δεξιότητες των πολιτών της».

• Το 66% των µικροµεσαίων επιχειρήσεων χρησιµοποιούν νέες τεχνολογίες και έχουν βασικό τουλάχιστον επίπεδο ψηφιακής έντασης, ποσοστό που υπερβαίνει τον µέσο όρο της ΕΕ (55%).

• Το 63% των Κυπρίων αλληλεπιδρούν ψηφιακά µε τις δηµόσιες υπηρεσίες (65% ο µέσος όρος στην ΕΕ).

Στόχοι της στρατηγικής

Η κυπριακή στρατηγική έχει ως στόχο:

• Να προωθήσει την ηλεκτρονική διακυβέρνηση µε τον επανασχεδιασµό του µοντέλου οργάνωσης και διακυβέρνησης των υπουργείων, τη βελτιστοποίηση του µοντέλου παροχής υπηρεσιών και την παροχή ανθεκτικής, ισχυρής και ασφαλούς υποδοµής τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ).

• Να δηµιουργήσει µια ισχυρότερη ψηφιακή οικονοµία και να προωθήσει την ανάπτυξη ανταγωνιστικών και ψηφιακών βιοµηχανιών.

• Να διευκολύνει την υψίρρυθµη δικτυακή συνδεσιµότητα και να αυξήσει τη διείσδυση.

• Να προωθήσει µια προσβάσιµη και συµπεριληπτική κοινωνία, η οποία διαθέτει τις δεξιότητες και τα κίνητρα που απαιτούνται για να ενστερνιστεί τον εθνικό ψηφιακό µετασχηµατισµό και να συµµετάσχει ενεργά στις ψηφιακές κοινότητες.

• Να διασφαλίσει την ασφάλεια των δεδοµένων και των υποδοµών και να αυξήσει την εµπιστοσύνη του κοινού στις διαδικτυακές συναλλαγές.

Το σχέδιο δράσης 2021-2025

Το σχέδιο δράσης για την ανάπτυξη και βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων του πληθυσμού περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

• Δημιουργία μιας συμπεριληπτικής, ανοιχτής, ψηφιακής κοινωνίας.

• Ενίσχυση των βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων και βασικών δεξιοτήτων χρήσης λογισμικού των Κυπρίων.

• Δημιουργία κρίσιμης μάζας ειδικών στις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών στη χώρα. Όπως αναφέρεται στην έκθεση, το σχέδιο δράσης θα υλοποιηθεί από την «Εθνική Συμμαχία για τις Ψηφιακές Δεξιότητες και την Απασχόληση», η οποία θα ενεργοποιηθεί το τρίτο τρίμηνο του 2022 υπό το συντονισμό του Υφυπουργείου Έρευνας.

Για το σκοπό αυτό θα διατεθεί νέα πλατφόρμα εντός του τρίτου τριμήνου του 2022, για να διασφαλιστεί εκ νέου η συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών. Αναφέρεται επίσης ότι ο μηχανισμός για την υλοποίηση των δράσεων στο πλαίσιο της συμμαχίας περιλαμβάνει στοιχεία από τον δημόσιο τομέα, την ακαδημαϊκή κοινότητα και τον ιδιωτικό τομέα.

Δράσεις 2021-2025

Το νέο «Ευρυζωνικό Πλάνο της Κύπρου 2021-2025», το οποίο αποσκοπεί στην ενίσχυση και ανάπτυξη νέων υποδομών, τεχνολογιών και υπηρεσιών συνδεσιμότητας, περιλαμβάνει τις ακόλουθες δράσεις:

• Συνδεσιμότητα Gigabit για όλους τους κύριους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες.

• Εξασφάλιση σε όλες τις εγκαταστάσεις που βρίσκονται σε οργανωμένες κοινότητες (αστικές ή αγροτικές) πρόσβασης σε συνδεσιμότητα στο διαδίκτυο, με ταχύτητα λήψης τουλάχιστον 100 Mbps αλλά και δυνατότητα αναβάθμισης σε 1 Gbps.

• Εξασφάλιση στο 100% του πληθυσμού που ζει σε οργανωμένες κοινότητες και για όλες τις σημαντικές διαδρομές χερσαίων μεταφορών αδιάλειπτης κάλυψης 5G με ταχύτητα λήψης τουλάχιστον 100 Mbps.

• Εξασφάλιση στο 70% των νοικοκυριών σύνδεσης στο διαδίκτυο με ταχύτητα λήψης τουλάχιστον 100 Mbps. Οι στρατηγικές αυτές ευθυγραμμίζονται με τις δράσεις ψηφιακής μετάβασης που καθορίζονται στο σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.

Κονδύλι 282 εκατ. ευρώ

Το σχέδιο ανάκαµψης και ανθεκτικότητας περιλαµβάνει 282 εκατ. ευρώ, τα οποία προορίζονται για την ψηφιακή µετάβαση. Τα µέτρα τα οποία προωθούνται είναι:

• Όσον αφορά το ανθρώπινο κεφάλαιο, οι δράσεις επικεντρώνονται στην εκπαίδευση (νέο σύστηµα αξιολόγησης εκπαιδευτικών), καθώς και το µετασχηµατισµό των σχολικών µονάδων µε στόχο την ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων και των δεξιοτήτων που σχετίζονται µε την εκπαίδευση στους τοµείς των θετικών επιστηµών, της τεχνολογίας, της µηχανικής και των µαθηµατικών (STEM).

• Καλωδίωση κτιρίων ώστε να είναι έτοιµα για χωρητικότητα Gigabit.

• Προβλέπονται επενδύσεις σε έξυπνες πόλεις, τον τοµέα των υδάτων και τον χρηµατοοικονοµικό τοµέα.

• Προωθούνται µεταρρυθµίσεις στους τοµείς της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, της ηλεκτρονικής υγείας, των ευφυών συστηµάτων µεταφορών (ITS) µε τη χρήση τεχνολογιών ψηφιακών διδύµων, των πλατφορµών υπολογιστικού νέφους και της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης.