Ρατσιστικές αντιλήψεις

Της Σκεύης Κουκουμά

Το ζήτημα του κέντρου φιλοξενίας ασυνόδευτων ανήλικων έχει φανερώσει ξανά τις ρατσιστικές αντιλήψεις που υπάρχουν μέσα στην κυπριακή κοινωνία, όπως διαφάνηκε από τη ξενοφοβική ρητορική που εκφράστηκε από κατοίκους της κοινότητας Ζυγίου αλλά και από άλλους πολίτες από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το ΑΚΕΛ εδώ και μήνες καταδίκασε τα διάφορα «επιχειρήματα» που προέρχονταν από κατοίκους της κοινότητας αλλά και από γνωστούς ακροδεξιούς κύκλους που επιχειρούν να εκμεταλλεύονται τέτοια ζητήματα για να δηλητηριάσουν τις τοπικές κοινωνίες και ευρύτερα την κυπριακή κοινωνία με το μίσος και την ξενοφοβία.

Στη συγκέντρωση της κοινότητας Ζυγίου αρχικά φάνηκε ότι η ρητορική μιας μερίδας των κατοίκων ήταν διαφοροποιημένη. Στο τέλος όμως πολλοί υιοθετούσαν και αναπαρήγαγαν ρατσιστικές τοποθετήσεις και κινδυνολογίες, ενώ συντάχθηκαν έκδηλα με τον εκπρόσωπο του νεοφασιστικού ΕΛΑΜ. Δεν είναι ψέμα ότι τα αρμόδια υπουργεία εδώ και καιρό απέκρυβαν τις αποφάσεις τους από την κοινότητα Ζυγίου, η οποία είχε προτείνει προ καιρού άλλου είδους αξιοποίηση του χώρου. Όμως αυτό είναι άλλο ζήτημα..

Ταυτόχρονα, η όλη εξέλιξη έχει μετατοπίσει τη συζήτηση από το ουσιαστικό ερώτημα, που είναι το κατά πόσο το πρώην στρατόπεδο στο Ζύγι είναι ο κατάλληλος χώρος για να μετατραπεί σε κέντρο φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων. Εδώ και μήνες το ΑΚΕΛ είχε υπογραμμίσει ότι το κριτήριο για την επιλογή του χώρου είναι το συμφέρον των παιδιών για να έχουν την καλύτερη δυνατή φιλοξενία και διαβίωση. Για το λόγο αυτό ζητήσαμε εδώ και μήνες την παρέμβαση της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού και εγγράψαμε στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής το θέμα, για να συζητηθεί κατά προτεραιότητα στην παρουσία της Επιτρόπου, της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες καθώς και του Κυπριακού Συμβουλίου Προσφύγων.

Έχω σοβαρούς προβληματισμούς κατά πόσο εξυπηρετεί τα παιδιά και τις ανάγκες τους η συγκέντρωση 100 παιδιών σε ένα μόνο χώρο και μάλιστα σε μια σχετικά απομακρυσμένη κοινότητα. Η μέχρι σήμερα εμπειρία λέει ότι η φιλοξενία μικρών ομάδων παιδιών σε σπίτια που βρίσκονται μέσα σε αστικά κέντρα έχει λειτουργήσει πολύ καλύτερα. Αυτό βέβαια είναι κάτι που θα το κρίνουν επιστημονικά και με τις εμπειρίες της πρακτικής οι αρμόδιες υπηρεσίες, με γνώμονα τα δικαιώματα των παιδιών και την παροχή σε αυτά φροντίδας, ασφάλειας, ψυχολογικής στήριξης και πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας, σε εκπαίδευση με μαθήματα γλώσσας ή άλλων δεξιοτήτων και δημιουργικής απασχόλησης. Με αυτά συνδέονται και άλλες πτυχές μεταχείρισης αυτών των παιδιών από το κράτος, όπως για παράδειγμα η διαδικασία καθορισμού της ηλικίας των ασυνόδευτων παιδιών και κατά πόσο αυτές σέβονται την αρχή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Πρέπει να γίνει σαφές ότι εκτός από το ρατσισμό που εκδηλώνεται από την πιο συντηρητική μερίδα της κοινωνίας, υπάρχει και ο «επίσημος ρατσισμός» που προέρχεται από το κράτος και εκφράζεται ως πολιτική που στοιβάζει τα παιδιά σε αποθήκες και στρατόπεδα και εν τέλει τα γκετοποιεί. «Μελέτη επιπτώσεων» πρέπει να γίνει για τις επιπτώσεις που θα έχει η δημιουργία αυτού του κέντρου στα παιδιά, όχι για τις «επιπτώσεις» που θα «προκαλέσουν» τα παιδιά.

Όσοι ασχολούμαστε εδώ και χρόνια με τα ζητήματα ασύλου και μετανάστευσης, φιλοξενίας προσφύγων, ένταξης των μεταναστών στην κυπριακή κοινωνία, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι είναι πιο σύνθετα και πιο περίπλοκα από ό,τι νομίζουν πολλοί. Γνωρίζουμε όμως σίγουρα ότι ο ρατσισμός και η ξενοφοβία δεν μπορεί ποτέ να είναι η απάντηση και η λύση.