Σχέδια του Δήμου Λεμεσού για την πλατεία Ηρώων

Εξαιρετικό ενδιαφέρον επιδείχθηκε από οργανωμένους επαγγελματικούς και άλλους φορείς, αλλά και από πολλούς απλούς πολίτες της Λεμεσού, για την αρχιτεκτονική μελέτη που βραβεύτηκε στο πλαίσιο του διαγωνισμού που είχε προκηρύξει ο Δήμος Λεμεσού για την ανάπλαση της ιστορικής Πλατείας Ηρώων.

Η Κριτική Επιτροπή που είχε ορίσει ο Δήμος απένειμε το 2ο βραβείο στη μελέτη των Σωκράτη Στρατή – AA &U, Χρήστου Πασαδάκη – KIS Αrchitecture και Ευριπίδη Μυτιληναίου ΑΑ & U (δεν απονεμήθηκαν 1ο και 3ο βραβείο), καθώς και τρεις επαίνους στις μελέτες των (α) Σωκράτους Ηλιάνας, Ανδρέα Σάββα, Κώστα Οικονόμου, Μαρίας Κωνσταντίνου, (β) Σπύρου Θ. Σπύρου, Χάρη Χριστοδούλου, Ιωάννας Ευαγόρου, Άνθιμου Παπαπερικλέους και Χριστιάνας Ευαγγέλου και (γ) Ελευθέριου Βομβολάκη και Νικόλαου Σαμουργκανίδη. Τη βραβευθείσα μελέτη παρουσίασαν στο κοινό της Λεμεσού και στις λεπτομέρειές της οι αρχιτέκτονές της, οι οποίοι δέχτηκαν βροχή σχολίων και ερωτήσεων από εκπροσώπους φορέων και μεμονωμένων ατόμων.

Η αρκετά ευφάνταστη πρόταση των αρχιτεκτόνων με τίτλο «Πλατεία καθημερινών ηρώων» περιλαμβάνει υποδομές αναδιαμόρφωσης της Πλατείας Ηρώων με εισηγήσεις που αφορούν τις δομές οργάνωσης των κοινών της πόλης που στοχεύουν στο να ενθαρρύνουν και να διασφαλίζουν την πολυσυλλεκτικότητα του δημοσίου χώρου.

Σύμφωνα με τη μελέτη, ο χώρος της πλατείας οργανώνεται στη βάση ενός «έξυπνου» δαπέδου που λειτουργεί ως πλέγμα υποδομών για κοινωνικές και οικολογικές διεργασίες. Με ένα αειφόρο σύστημα διαχείρισης των νερών της βροχής, το δάπεδο της πλατείας θα μπορεί να συλλέγει μέρος της ροής, να το φιλτράρει και να το αποθηκεύει σε δεξαμενή κάτω από το δάπεδό της.

Το μοτίβο διαμόρφωσης του «έξυπνου δαπέδου» επιτρέπει τη διαμόρφωση τεσσάρων οάσεων γύρω από τα υφιστάμενα κιόσκια. Οι μελετητές προτείνουν δομές, όπως το «Μικρό Ριάλτο», το «Θερμοκήπιο Ιδεών για όλους», την «Παιχνιδοθήκη», το «Θερμοκήπιο φυτών», αλλά και τους «Κρεμαστούς κήπους» πάνω από τα νέα δημόσια αποχωρητήρια.

Με βάση τη μελέτη, δημιουργείται ικανοποιητικός χώρος εστίασης μπροστά από τα εστιατόρια και τα άλλα κέντρα αναψυχής, με τη μετακίνηση της υφιστάμενης όδευσης και την πεζοδρόμηση των δύο από τους τέσσερις δρόμους. Με αυτόν τον τρόπο, όπως υποδεικνύουν οι αρχιτέκτονες, ο κύριος χώρος της πλατείας παραμένει προσβάσιμος στο κοινό της πόλης.

Μέσα από την πρόταση των μελετητών επαναδιατυπώνονται τρόποι με τους οποίους ένας δημόσιος χώρος, όπως η Πλατεία Ηρώων, αναδεικνύει κρυμμένες πρακτικές της καθημερινότητας της Λεμεσού, τόσο του παρόντος όσο και του παρελθόντος. Εμπλουτίζει τα υφιστάμενα ορόσημα της πλατείας, που είναι το μνημείο Ηρώων, ο εξωτερικός χώρος εισόδου στο Ριάλτο και τα κιόσκια με τα μικρο-περιβάλλοντά τους, ενώ διαμορφώνεται ένα δάπεδο χωρίς υψομετρικές διαφορές που επιτρέπει τη διεξαγωγή δημοσίων εκδηλώσεων της πόλης. Προτείνεται επίσης γενικός κρεμαστός φωτισμός της Πλατείας.

Σε συνεργασία με τα οργανωμένα σύνολα της πόλης θα διαμορφωθούν δίκτυα πεζών που να οδηγούν στην Πλατεία Ηρώων. Σε επιλεγμένα σημεία αυτών των δικτύων θα τοποθετηθούν στο δάπεδο ψήγματα από μνήμες αστικής καθημερινότητας, ανώνυμων ηρώων. Στις επιφάνειες αυτών των περιοχών θα φαίνονται γεωμετρικά σχήματα από ένα χρωματιστό αλφάβητο.

Οι μελετητές προτείνουν επίσης, κάποιες φορές το χρόνο, να καλύπτεται η στήλη του μνημείου με ένα πέπλο με αναφορές από τα αρχαία Παναθήναια αλλά και από μεσαιωνικές τελετουργίες της Ευρώπης.

Η έλλειψη master plan για την περιοχή ερμηνεύεται με απουσία οράματος

 

Άκρως ενδιαφέρουσα είναι η τοποθέτηση που κάνει για την ανάπλαση της Πλατείας Ηρώων ο αρχιτέκτονας Γιάννης Αρμεύτης, ο οποίος και με την ιδιότητα για αρκετά χρόνια του δημοτικού συμβούλου και προέδρου της Επιτροπής Ανάπτυξης και Τουρισμού στο Δήμο Λεμεσού είχε ασχοληθεί επισταμένα και με συγκεκριμένες προτάσεις επί του θέματος.

Υποδεικνύοντας ότι η Πλατεία Ηρώων σήμερα σφύζει από ζωή βοηθούμενη ιδιαίτερα από την παρουσία και την έντονη δραστηριότητα του Ριαλτο, ο Γιάννης Αρμεύτης επισημαίνει το γεγονός ότι σήμερα η πλατεία χρήζει βελτιώσεων που αφορούν περισσότερο την ενοποίηση των δαπέδων, τον εμπλουτισμό του πρασίνου και τη δημιουργία πλατειακού χώρου έξω από το ιστορικό θέατρο.

«Μεγαλύτερη φροντίδα και ανάγκη για ανάπλαση χρειάζεται όλη η περιοχή ανατολικά της οδού Ανεξαρτήσιας τουλάχιστον μέχρι τον Δημόσιο Κήπο με βόρεια όριο την οδό Γλάδστωνος και με νότιο την παραλία», αναφέρει ο κ. Αρμεύτης, επισημαίνοντας τη γενική διαπίστωση ότι η περιοχή χαρακτηρίζεται από εγκατάλειψη, έλλειψη πεζοδρομίων, χώρων στάθμευσης και πρασίνου, ενώ αρκετά είναι και τα προβλήματα που αφορούν στην καθαριότητα και την κακή αστική εικόνα της περιοχής.

Όπως παρατηρεί, «θα ήταν πιο ουσιαστική παρέμβαση μια ολιστική προσέγγιση ανασχεδιάζοντας όλη την περιοχή λαμβάνοντας υπόψιν το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας, τη δημιουργία δικτύων όπως η ενοποίηση των σημαντικών μνημείων, κτιρίων και δημοσίων χωρών ξεκινώντας ακόμα και από τον Εναέριο, ακολουθώντας δυτική κατεύθυνση προς Δημόσιο Κήπο, το ΓΣΟ, το Θεατρικό Μουσείο, τη Δημοτική Βιβλιοθήκη, την Αγία Τριάδα, την Πλατεία Ηρώων και την Πλατεία Διοικητηρίου».

Οι αποσπασματικές επεμβάσεις, όπως επισημαίνει, έχουν αρκετά μειονεκτήματα και αναφέρει χαρακτηριστικά ότι:

– Δεν έχουν την αναμενόμενη ανταπόδοση και όφελος προς τους πολίτες, ούτε βελτιώνουν σημαντικά την ποιότητα ζωής τους.

– Προκαλείται επιπρόσθετη ταλαιπωρία προς τους χρήστες τόσο της πλατείας όσο και των κατοίκων της περιοχής κατά τη διάρκεια της κατασκευής, αφού ελλοχεύουν κίνδυνοι για λάθη, παραλείψεις, ανακατασκευές κ.λπ.

– Δεν λαμβάνονται υπόψιν όλοι οι παράμετροι και ανάγκες που προκύπτουν από ένα συνολικό σχεδιασμό (ίσως αυτό έχει ωθήσει τους μελετητές στον κατατεμαχισμό της πλατείας με χρήσεις και επεμβάσεις).

Εκφράζοντας την εκτίμηση ότι «πολλές φορές τα έργα αυτοακυρώνονται απουσία συνολικού σχεδιασμού και ότι η εκτέλεσή τους γίνεται χωρίς ιεράρχηση και σειρά προτεραιότητας καταδεικνύοντας μια προχειρότητα», ο Γιάννης Αρμεύτης διευκρινίζει ότι η κριτική του δεν έχει να κάνει με τη μελέτη την ίδια, αλλά περισσότερο με την πολιτική απόφαση και τη σκοπιμότητα του έργου, υποδεικνύοντας ότι «η απουσία ενός master plan μεταφράζεται σε απουσία οράματος και η επιλογή προώθησης έργων βιτρίνας γίνεται για λόγους εντυπωσιασμού».

Χρήστος Χαραλάμπους