Σε αδιέξοδο η συμφωνία για το Brexit

Εβδομάδα παθών διανύει η Τερέζα Μέι

Του ανταποκριτή μας στο Λονδίνο, Ισαάκ Α. Καριπίδη

Αν και οι γιορτές των Χριστουγέννων βρίσκονται προ των πυλών, στη Βρετανία η Πρωθυπουργός της χώρας διανύει την εβδομάδα των παθών. Η Τερέζα Μέι ανεβαίνει το δικό της πολιτικό Γολγοθά που δεν αποκλείεται να την οδηγήσει ακόμη και στη «σταύρωση» , υποστηρίζουν αναλυτές, παρατηρώντας το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται η χώρα εξαιτίας της ιστορίας του Brexit.

Ήταν γνωστό τοις πάσι ότι η συζήτηση για το κείμενο της συμφωνίας εξόδου της χώρας από την Ε.Ε., που ξεκίνησε στις αρχές της εβδομάδας στη Βουλή των Κοινοτήτων, δεν θα ήταν εύκολη υπόθεση. Μπορεί οι ηγέτες της Ένωσης να την ενέκριναν σε μόλις 38 λεπτά, στη Γηραιά Αλβιώνα όμως οι συζητήσεις και οι διαβουλεύσεις ξεκίνησαν πριν από πέντε μέρες και αναμένεται να συνεχιστούν τουλάχιστον μέχρι την Τρίτη το βράδυ. Την ημέρα δηλαδή που είναι προγραμματισμένη και η σχετική ψηφοφορία στη Βουλή.
Από την αρχή της εβδομάδας τα πολιτικά «χτυπήματα» που δέχθηκε η κα Μέι δεν είχαν προηγούμενο. Πριν καλά – καλά ξεκινήσει η επίσημη πενθήμερη συζήτηση.
Ιστορική ήττα της Πρωθυπουργού
στη Βουλή των Κοινοτήτων

Είναι χαρακτηριστικό πως την Τρίτη το απόγευμα η Βουλή των Κοινοτήτων, για πρώτη φορά στην ιστορία της, αποφάνθηκε πως βρετανική κυβέρνηση «περιφρόνησε το κοινοβούλιο», καθώς αρνήθηκε να δημοσιοποιήσει το πλήρες κείμενο της νομικής γνωμοδότησης που έλαβε από τον Γενικό Εισαγγελέα. Αυτό ήταν ένα πολύ σημαντικό πλήγμα για την κα Μέι, που, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές στο Λονδίνο, αρχικά δημοσιοποίησε μόνο μια περίληψη της εν λόγω γνωμοδότησης για να ευνοηθεί στην επικείμενη ψηφοφορία. Μάλιστα κάποιοι επικριτές της δεν διστάζουν να την κατηγορήσουν πως έβαλε το δημόσιο συμφέρον σε δεύτερη μοίρα, καθώς, όπως λένε, υπάρχουν επισημάνσεις στην γνωμοδότηση που «καταδεικνύουν ότι η συμφωνία αποχώρησης δεν ανταποκρίνεται στα εθνικά συμφέροντα του Ηνωμένου Βασιλείου».
Όπως τελικά προκύπτει από το εν λόγω κείμενο, ο Γενικός Εισαγγελέας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, τονίζοντας πως η Βρετανία μπορεί να παγιδευτεί «επ’ αόριστον» σε μια τελωνειακή ένωση με την Ε.Ε. «Παρά τις δηλώσεις στο Πρωτόκολλο πως η συμφωνία δεν έχει στόχο να είναι μόνιμη, αλλά και τη σαφή πρόθεση των μερών ότι θα πρέπει να αντικατασταθεί από εναλλακτικές μόνιμες διευθετήσεις, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο το Πρωτόκολλο διαρκεί επ΄αόριστον, μέχρι μια συμφωνία αναστολής πάρει τη θέση του», υπογραμμίζει μεταξύ άλλων στην γνωμοδότησή του ο Γενικός Εισαγγελέας.

Το Πρωτόκολλο αναφέρεται στη συμφωνία για το λεγόμενο ιρλανδικό «δίκτυ ασφαλείας», το οποίο έχει στόχο την αποφυγή της επαναφοράς συνοριακών ελέγχων ανάμεσα στη Βόρεια Ιρλανδία και τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας. Σε αυτό προβλέπεται πως μέχρι να βρεθεί μια οριστική λύση, η Βόρεια Ιρλανδία, δηλαδή μια από τις τέσσερις χώρες που συνθέτουν το Ηνωμένο Βασιλείου, θα έχει τις ίδιες υποχρεώσεις και τα ίδια δικαιώματα αναφορικά με την τελωνειακή της σύνδεση με την ΕΕ. Σε διαφορετική περίπτωση θα έπρεπε να μπουν χερσαία σύνορα, κάτι που πολύ πιθανόν να ξαναπυροδοτούσε εντάσεις στην πολυτάραχη αυτή περιοχή.

Το γεγονός όμως πως όχι μόνο δεν προβλέπεται μια συμβατή λύση με το Brexit, αλλά αυτή παραπέμπεται στο μέλλον, χωρίς μάλιστα καθορισμένο χρονοδιάγραμμα, δεν φαίνεται να άρεσε σε κανέναν. Γι’ αυτό άλλωστε εκτός από τα κόμματα της αντιπολίτευσης κατά της κας Μέι έχει ταχθεί και το βορειοϊρλανδικό κόμμα DUP, το οποίο στηρίζει την κυβέρνηση μειοψηφίας τής.
«Η σημερινή ψηφοφορία είναι ντροπή για την κυβέρνηση. Έχει τεράστια συνταγματική και πολιτική σημασία. Ποτέ στο παρελθόν η Βουλή των Κοινοτήτων δεν είχε κρίνει τους υπουργούς ένοχους για περιφρόνηση», τόνισε μεταξύ άλλων ο εκπρόσωπος του Εργατικού Κόμματος λίγο μετά την ψηφοφορία για το θέμα στη Βουλή των Κοινοτήτων.
Α

πό την άλλη η κα Μέι σε μια ύστατη προσπάθεια να πείσει το σώμα για τους χειρισμούς της τόνισε για μια ακόμη φορά πως και η ίδια πιστεύει «ότι αυτή η συμφωνία δεν είναι τέλεια. Δεν επρόκειτο ποτέ να είναι τέλεια. Αυτή είναι η φύση των διαπραγματεύσεων», σημείωσε με νόημα η Βρετανίδα Πρωθυπουργός, τονίζοντας παράλληλα ότι «αυτή είναι η μοναδική επιλογή που έχει η χώρα αν θέλει να αποχωρήσει με συμφωνία».
Ανοίγει ο δρόμος για την παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ

Την ίδια στιγμή, αξίζει να σημειωθεί πως ο Γενικός Εισαγγελέας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου εισηγήθηκε τη δυνατότητα της Βρετανίας να μπορεί μονομερώς να ακυρώσει την έξοδό της από την ΕΕ, ανοίγοντας έτσι το δρόμο του δικαστηρίου για να πάρει σχετική απόφαση. Αν αυτό τελικά συμβεί, κάτω από προϋποθέσεις, η Βρετανία θα έχει το δικαίωμα, ακόμη και την τελευταία στιγμή, δηλαδή λίγο πριν την 29 Μαρτίου του 2019, να ζητήσει να μείνει στην ΕΕ.

Η εξέλιξη αυτή φαίνεται να έχει αναθερμάνει τις ελπίδες πολλών υποστηρικτών της παραμονής, μεταξύ αυτών και των Κυπρίων ομογενών που ζουν και εργάζονται εδώ στη Βρετανία. Πρόσφατη δημοσκόπηση της Εθνικής Κυπριακής Ομοσπονδίας Ηνωμένου Βασιλείου έδειξε πως το 83% της παροικίας είναι εναντίον του Brexit και υπέρ της διεξαγωγής ενός δεύτερους δημοψηφίσματος. Το 81% των ερωτηθέντων, δε, θεωρεί πως είναι «εξαιρετικά πιθανό να υποβάλουν αίτηση για απόκτηση κυπριακής ιθαγένειας». Το αποτέλεσμα αυτό «μάς επιτρέπει να κάνουμε ακριβείς και βασισμένες σε γεγονότα παραστάσεις στη βρετανική κυβέρνηση και την αντιπολίτευση εκ μέρους της κυπριακής κοινότητας του Ηνωμένου Βασιλείου», δήλωσε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Χρήστος Καραολής.

Την ίδια στιγμή οι υπέρμαχοι της παραμονής ήδη έχουν συγκεντρώσει πάνω από ενάμισι εκατομμύριο υπογραφές, με τις οποίες ζητάνε τη διεξαγωγή ενός δεύτερου δημοψηφίσματος, όπου την τελική γνώμη θα έχει ο λαός.

Τα σενάρια της επόμενης μέρας

Όπως και να έχει, τα σενάρια για την επόμενη μέρα είναι πάρα πολλά. Αν η συμφωνία περάσει από το Κοινοβούλιο, πράγμα που φαίνεται εξαιρετικά απίθανο, τότε όλα θα ολοκληρωθούν όπως είναι προγραμματισμένα.
Αν η συμφωνία δεν περάσει, όπως άλλωστε εκτιμούν σχεδόν όλοι οι αναλυτές, τότε η πολιτική κρίση είναι δεδομένη και οι επόμενες επιλογές πάρα πολλές.
Πρώτα απ’ όλα σε αυτή την περίπτωση η κα Μέι μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο να ζητήσει από την ΕΕ να ξαναδιαπραγματευτούν επιμέρους θέματα του κείμενου με σκοπό να το φέρει πάλι στη Βουλή και με την ελπίδα ότι αυτή τη φορά θα περάσει.

Η δεύτερη, σχετικά «ήπια», πολιτική επιλογή είναι η κυβέρνηση να προσφύγει στο λαό με ένα ακόμη δημοψήφισμα, ώστε ο κόσμος να αποφανθεί τελικά αν εγκρίνει ή όχι τη συμφωνία αποχώρησης.

Δεν αποκλείεται βεβαίως να υπάρξουν και πιο δραστικές πολιτικές εξελίξεις. Έτσι μπορεί να παραιτηθεί η κα Μέι και ένας νέος αρχηγός να αναλάβει τις διαπραγματεύσεις. Μπορεί να προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές ή ακόμη η χώρα να αποχωρήσει από την ΕΕ χωρίς συμφωνία. Το τελευταίο φαίνεται ότι κανείς δεν το επιθυμεί, από όσο τουλάχιστον προκύπτει από τις δηλώσεις των εμπλεκομένων.

Ένα πράγμα είναι σίγουρο, πως οι φετινές γιορτές των Χριστουγέννων θα μείνουν ανεξίτηλα χαραγμένες στη μνήμη όλων όσων ζουν και εργάζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο.