Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση

Του
Δρος Αντώνη Βασιλείου*

 

Με αφορμή τη συζήτηση που έγινε πρόσφατα στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής, αλλά και το σοβαρό πρόβλημα της έξαρσης των περιπτώσεων σεξουαλικής παρενόχλησης, υπενθυμίζω επιστολή που ως πρόεδρος του Π.Ι.Σ., αλλά και ως γυναικολόγος, είχα στείλει πριν από είκοσι περίπου χρόνια στον τότε Υπουργό Παιδείας εκφράζοντας τις ανησυχίες μου για τα σοβαρά προβλήματα που δημιουργούνται από την έλλειψη σεξουαλικής αγωγής, καθώς και εισηγήσεις για αντιμετώπισή της. Είναι λυπηρή η διαπίστωση ότι από τότε δεν έχει γίνει τίποτα, ή σχεδόν τίποτα, προς την ορθή κατεύθυνση.

Παραθέτω πιο κάτω τα βασικά σημεία της επιστολής:

Όταν μαθήτριες προσέρχονται στον γιατρό για καθυστέρηση ή ανωμαλίες στην περίοδο, ανυποψίαστες για πιθανή εγκυμοσύνη, στο άκουσμα της οποίας αρνούνται επίμονα να δεχτούν την πραγματικότητα·

Όταν οι γνώσεις τους για την αντισύλληψη και βασικές σεξουαλικές αρχές είναι σχεδόν ανύπαρκτες ή συγκεχυμένες·

Όταν δεν μπορούν να διαχωρίσουν τη σεξουαλικότητα από την αναπαραγωγή·

Όταν δεν γνωρίζουν οι έφηβοι ότι σε μια σεξουαλική πράξη, εκτός από τη σύλληψη, είναι πιθανή η μετάδοση ασθενειών·

Όταν πλέον έγινε συνηθισμένο φαινόμενο, η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, η σεξουαλική εκμετάλλευση εφήβων, καθώς και η σεξουαλική παρενόχληση σε όλο το φάσμα της κοινωνίας, το δε χειρότερο, τις περισσότερες φορές τα θύματα, φοβούνται ή ντρέπονται να μιλήσουν, με αποτέλεσμα οι ένοχοι να μένουν ατιμώρητοι για να συνεχίζουν ανενόχλητοι το επαίσχυντο έργο τους·

Τότε συνειδητοποιώ τη μεγάλη ευθύνη όλων μας. Είναι γι’ αυτό που νιώθω έντονα την ανάγκη ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς θα πρέπει να αναλάβουμε τις ευθύνες μας.

Η εισαγωγή μαθημάτων σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία έχει ήδη καθυστερήσει. Είναι αναχρονιστικό σε μια σύγχρονη κοινωνία, τα παιδιά να παίρνουν τα πρώτα μαθήματα σεξουαλικής αγωγής από τον μεγαλύτερο φίλο ή από ακατάλληλα για την ηλικία τους έντυπα ή άλλα μέσα.

Πιστεύω βαθύτατα ότι το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί ολιστικά, με αποφασιστικότητα, χωρίς ψευδοσυντηρητισμούς, προκαταλήψεις και ημίμετρα, προς δύο κατευθύνσεις:

1. Προς την κοινωνία με ειδικά σεμινάρια, ή μαθήματα στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο, από ειδικούς επί του θέματος, ούτως ώστε οι γονείς να είναι κατάλληλα ενημερωμένοι, για να είναι σε θέση να δώσουν τα πρώτα μαθήματα στα παιδιά τους από το σπίτι.

2. Προς τα παιδιά με την εισαγωγή μαθημάτων σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία, τα οποία αποτελούν και το καταλληλότερο εργαλείο, για σωστή και προγραμματισμένη, σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, με εξειδικευμένα, αυτόνομα μαθήματα. Οι περιστασιακές αναφορές κατά τη διδασκαλεία άλλων μαθημάτων δεν θεωρούνται, ούτε είναι, σεξουαλική αγωγή. Τα μαθήματα πρέπει να γίνονται από: Εκπαιδευτικούς με ειδική εκπαίδευση, γιατρούς, ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς.

Είναι πιθανό να υπάρξουν αντιδράσεις και να προβληθούν εμπόδια. Είτε από το κατεστημένο και την εσωστρέφεια κάποιων, που πιστεύουν ότι αυτό που γίνεται είναι αρκετό, είτε από το συντηρητισμό μερικών, ακόμη και οργανωμένων φορέων, είτε από θρησκευτικούς κύκλους. Αυτό που όλοι πρέπει να γνωρίζουν είναι ότι η σωστή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση θωρακίζει τα παιδιά και τους έφηβους από ασθένειες και άλλες ανεπιθύμητες καταστάσεις. Το βασικότερο όμως είναι ότι το καλά ενημερωμένο παιδί διαθέτει τις γνώσεις και τους αμυντικούς μηχανισμούς για να προστατεύσει τον εαυτόν του από πιθανή σεξουαλική εκμετάλλευση ή σεξουαλική κακοποίηση. Πέραν όμως αυτού το παιδί μαθαίνει την υγιεινή των γεννητικών οργάνων, και την ανατομική του σώματός του, και μπορεί να εντοπίσει πιθανές παθολογικές καταστάσεις, για τις οποίες συμβουλεύεται έγκαιρα και χωρίς προκαταλήψεις τους γονείς του και τον γιατρό.

Φτάσαμε στο 2021 και σχεδόν καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες ανατριχιαστικών περιστατικών σεξουαλικής βίας ή παρενόχλησης. Η αύξηση των ποινών στους ενόχους από μόνη της δεν λύνει το πρόβλημα. Χρειάζονται ριζοσπαστικές λύσεις, με προοπτική και όραμα. Η Πολιτεία πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της. Η εισαγωγή μαθήματος σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία είναι αδήριτη ανάγκη.

Ελπίζω ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού, όταν οι επιδημιολογικές συνθήκες το επιτρέψουν, να εγκύψει επί του σοβαρού αυτού προβλήματος.

Δυστυχώς, σ’ αυτόν το δύσμοιρο τόπο έχουμε συμβιβαστεί με τη μετριότητα και τη στασιμότητα. Έχουμε μπολιαστεί από μια νοοτροπία τύπου: ωχ αδελφέ, μη μου τους κύκλους τάραττε.

*Πρώην πρόεδρος Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου, πρώην Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων