Ανοιχτός ορίζοντας/ Ορίζοντας
Σμήνος,
η ιστορία πίσω από το έργο
Το «σμήνος» είναι γέννημα της πανδημίας. Τόσο το λογοτεχνικό του υπόβαθρο, όσο και η ίδια η συγκυρία που οδήγησε στη συγγραφή του συνδέονται με το πρώτο λοκντάουν. Στα μέσα Απριλίου του 2020, σε συνθήκες εγκλεισμού, είχα ξεκινήσει μια σειρά μικρών ιστοριών -μονολόγων για την ακρίβεια- όπου άνθρωποι που κάνουν παράδοξα επαγγέλματα μιλούν για την καθημερινότητά τους. Πού να φανταζόμουν ότι, τρεις μήνες αργότερα, τα κείμενα αυτά θα λειτουργούσαν ως η πρώτη ύλη ενός νέου θεατρικού. Πάμε τώρα στον δεύτερο καθοριστικό παράγοντα.
Τον Ιούνιο του 2020 ο Γιώργος Παπαγεωργίου με προσκάλεσε να συμμετάσχω σε μια συναρπαστική δράση του Δημοτικού Θεάτρου Λευκωσίας, το 24 hour Plays Cyprus. Έξι συγγραφείς θα έγραφαν 6 καινούργια εικοσάλεπτα έργα με θέμα τον εγκλεισμό. Τα έργα θα ανέβαιναν με τη σύμπραξη 6 σκηνοθετών και 18 ηθοποιών. Όλα -συγγραφή και δοκιμές- θα ολοκληρώνονταν μέσα σε 24 ώρες! Είπα αμέσως το ναι, υποτιμώντας λίγο (λέω τώρα) το ρίσκο του εγχειρήματος. Πώς όμως λες όχι σε μια τόσο δυναμική καλλιτεχνική σύμπραξη; Διψούσα και διψούσαμε για δράση, για συνεργασία και έκφραση.
Θα καταφέρουν, με αφορμή και αφετηρία ένα σμήνος πουλιών, να εγκολπωθούν τη συλλογικότητα και την ευθύνη που συνεπάγεται; Θα αξιωθούν την κομψή ελευθερία της πτήσης;
Το 24 hour Plays πραγματοποιήθηκε στα τέλη Ιουλίου. Βράδυ Σαββάτου συναντηθήκαμε όλοι οι συντελεστές στο Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας για ενημέρωση και καταμερισμό σε ομάδες. Λίγο πριν τα μεσάνυχτα έφυγαν όλοι οι συντελεστές εκτός απ’ τους συγγραφείς που έπρεπε μέχρι τις εφτά το πρωί να γράψουν από ένα καινούργιο θεατρικό έργο. Εμένα μου κληρώθηκαν τρεις άντρες ηθοποιοί. Τι θα μπορούσα να γράψω; Σκεφτόμουν μια απειλή που να προσομοιάζει κάπως με τον κορωνοϊό. Δεν ήθελα να ασχοληθώ ευθέως μαζί του. Ήμασταν σε διένεξη! Ήθελα να παρουσιάσω τρεις παράδοξους ανθρώπους, θυμήθηκα τα παράξενα επαγγέλματα που με απασχόλησαν την πικρή άνοιξη που προηγήθηκε. Άρχισε να μορφοποιείται κάτι στο μυαλό μου. Τρεις άντρες, τρία μπαλκόνια, ένα σμήνος πουλιών που εκλαμβάνεται ως απειλή, ένα κράτος που ελέγχει και ποδηγετεί χωρίς ενδοιασμό, στον αντίποδα η πιεστική ανάγκη για συνύπαρξη, η προοπτική της ελευθερίας μέσω της ουσιαστικής επαφής.
Γύρω στις έξι το πρωί της Κυριακής έστειλα με e-mail το «σμήνος» και έφυγα απ’ το θέατρο. Το βράδυ της ίδιας μέρας το έργο παίχτηκε ενώπιον κοινού. Ήταν η πρώτη φορά από το ξέσπασμα της πανδημίας που γίνονταν παραστάσεις σε κλειστό θέατρο. Η ατμόσφαιρα ήταν συγκινησιακά φορτισμένη, όλοι ανυπομονούσαμε να πιάσουμε ξανά το νήμα της επικοινωνίας με τον κόσμο. Τη σκηνοθεσία του έργου είχε αναλάβει η Αλεξία Παπαλαζάρου, τους τρεις ρόλους υποδύθηκαν οι ηθοποιοί Γιώργος Αναγιωτός, Νεκτάριος Θεοδώρου και Τζούλιο Φιλίππο Ντ’ Ερρίκο. Η Αλεξία και η ομάδα της, παρά τη φοβερή πίεση χρόνου, παρουσίασαν ένα καθόλα άρτιο θεατρικό αποτέλεσμα, το οποίο έτυχε θερμής υποδοχής από τους θεατές.
Τους μήνες που ακολούθησαν εξέλιξα το αρχικό κείμενο σ’ ένα πλήρες θεατρικό έργο που επιστρέφει τώρα με τη θεατρική ομάδα Ροή στο φυσικό του χώρο, στο θέατρο όπου γεννήθηκε, το Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας. Σε αυτό το εκτενέστερο κείμενο γνωρίζουμε τους τρεις χαρακτήρες βαθύτερα, ακούμε τις ιστορίες τους, γινόμαστε κοινωνοί των ελπίδων και των φόβων τους, βλέπουμε την ακύρωση και το φως που τους κυκλώνουν. Γινόμαστε μάρτυρες της υπέρβασης που η συγκυρία αλλά και η ψυχή τους επιτάσσουν. Θα καταφέρουν, με αφορμή και αφετηρία ένα σμήνος πουλιών, να εγκολπωθούν τη συλλογικότητα και την ευθύνη που συνεπάγεται; Θα αξιωθούν την κομψή ελευθερία της πτήσης;
Κώστας Μαννούρης
Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας
Δευτέρα 29 Μαΐου 2023, στις 20:30
Θέατρο του Αμερικανικού Πανεπιστημίου
στη Λάρνακα
31 Μαΐου μέχρι 20 Ιουνίου 2023,
κάθε Τετάρτη και Πέμπτη, στις 20:30
Θέατρο VERSUS στη Λεμεσό
9 και 10 Ιουνίου 2023, στις 20:30
