Στ. Στεφάνου: Αξιοποίηση του χρόνου μέχρι τον Απρίλιο

Είναι σημαντικό το γεγονός ότι επαναβεβαιώθηκε η βάση λύσης του Κυπριακού στο Βερολίνο από τους δύο ηγέτες, εκτιμά το ΑΚΕΛ, αλλά αυτό δεν καθησύχασε τους φόβους του. Γιατί, όπως εξηγεί στην «Κυριακάτικη Χαραυγή» ο εκπρόσωπος Τύπου του ΑΚΕΛ, βουλευτής Λευκωσίας Στέφανος Στεφάνου, από τη στιγμή που ο Πρόεδρος ερωτοτρόπησε με άλλες μορφές λύσης, κανείς δεν μας λέει ότι θα παραμείνει συνεπής στη δέσμευσή του για Διζωνική, Δικοινοτική Ομοσπονδία. Την ίδια ώρα τονίζει την ανάγκη αξιοποίησης του χρόνου μέχρι τον Απρίλιο, ώστε να ανοικοδομηθεί η εμπιστοσύνη ανάμεσα στις δύο κοινότητες και όχι να δαιμονοποιείται η προοπτική της λύσης.

 

Συνέντευξη στη Μαρία Φράγκου

• Οι κυβερνώντες συνεχώς επαναλάμβαναν ότι θωράκισαν την ΑΟΖ και ότι γινόμαστε οι «άρχοντες» της περιοχής. Οι εξελίξεις διέλυσαν τα παχιά λόγια των κυβερνώντων

 

Πάμε στη Χάγη. Κίνηση εντυπωσιασμού ή κίνηση ουσίας; Τι συνηγορεί στο ότι είναι κίνηση ουσίας και τι έπρεπε να προηγηθεί για να είναι κίνηση ουσίας;

Δύσκολο να κρίνουμε αν είναι κίνηση ουσίας ή εντυπωσιασμού. Δεν γνωρίζουμε ποιοι είναι οι επιδιωκόμενοι στόχοι και ποιο είναι το συγκεκριμένο περιεχόμενο της προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Δεν γνωρίζουμε επίσης ποια προεργασία έγινε και ποια ήταν η αντίδραση των επηρεαζομένων. Τη μόνη αντίδραση που εκ προοιμίου έτσι ή αλλιώς γνωρίζουμε, και ήταν προβλεπτή, είναι αυτή της Τουρκίας. Η κατοχική δύναμη, η οποία πεισματικά αρνείται να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία και να μπει σε διάλογο μαζί της, δεν πρόκειται ποτέ να δεχθεί από κοινού με την Κύπρο, τουλάχιστον χωρίς προηγούμενη λύση του Κυπριακού, να ζητήσει τη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου. Είναι γνωστό ότι η προσφυγή στο Δικαστήριο προϋποθέτει είτε δήλωση αποδοχής της δικαιοδοσίας είτε την ύπαρξη κοινού αιτήματος των εμπλεκομένων. Αποτελεί ερωτηματικό από πού αντλεί την αισιοδοξία της η κυβέρνηση για την προοπτική της προσφυγής. Το δεύτερο ερωτηματικό που υπάρχει είναι γιατί η κυβέρνηση απέκλεισε το ενδεχόμενο να ζητήσει, είτε μέσω της ΓΣ του ΟΗΕ ή του ΣΑ, προσφυγή στο Δικαστήριο της Χάγης για να πάρει γνωμοδότηση. Αυτή τη δυνατότητα το ΑΚΕΛ την είχε υποδείξει από το 1991 στο Εθνικό Συμβούλιο. Η γνωμοδότηση δεν έχει υποχρεωτική ισχύ, έχει όμως τη δική της πολιτική σημασία. Σ’ αυτά τα ερωτήματα, όπως και σε άλλα σημαντικά για τις κινήσεις που έχουν γίνει, η κυβέρνηση για ακόμα μια φορά δυστυχώς δεν απαντά και κρατά τις πολιτικές δυνάμεις στο σκοτάδι.

 

Υπήρχε ποτέ περίπτωση να συναινέσει η Τουρκία να πάει με την Κύπρο στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης;

Μα αυτό ακριβώς επισημάναμε στην κυβέρνηση μόλις έγινε γνωστή η πρόθεσή της να προσφύγει μονομερώς στο Δικαστήριο. Ότι η Τουρκία δεν πρόκειται ποτέ να συμφωνήσει ενόσω το Κυπριακό παραμένει άλυτο και η κατοχική δύναμη δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία. Και, επαναλαμβάνω, ότι το Δικαστήριο δεν πρόκειται να δεχθεί να ασχοληθεί με το θέμα αν δεν έχει τη συμφωνία και του άλλου μέρους. Ο Υπουργός Εξωτερικών σε δηλώσεις του είπε ότι υπάρχουν περιπτώσεις στο παρελθόν που το Δικαστήριο αποδέχθηκε υποθέσεις χωρίς να υπάρχει η συμφωνία όλων των εμπλεκομένων μερών. Δεν γνωρίζουμε για ποιες περιπτώσεις μιλά ο κ. Χριστοδουλίδης, ενδεχομένως να αναφέρεται σε κάποιες περιπτώσεις που το Δικαστήριο δέχθηκε να παραλάβει το αίτημα και να το κρατήσει στο αρχείο του μέχρι να υπάρξει συμφωνία από τα εμπλεκόμενα μέρη. Ένα είναι όμως να παραλάβει το αίτημα κι άλλο είναι να ασχοληθεί κιόλας μαζί του. Απλά αναφέρω ότι η Ελλάδα το 1975 προσπάθησε μονομερώς να προσφύγει στη Χάγη, αλλά τελικά απέτυχε.

 

Και η εμπλοκή στα ενεργειακά και δη στα του κοιτάσματος «Αφροδίτη» πώς προέκυψε; Τελικά οι τριμερείς συνεργασίες δεν θωρακίζουν την κυπριακή ΑΟΖ;

Για εμάς η εμπλοκή δεν αποτελεί έκπληξη. Εδώ και καιρό προειδοποιούσαμε την κυβέρνηση για τον κίνδυνο εμπλοκής, εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν είχε συνομολογηθεί συμφωνία συνεκμετάλλευσης με το Ισραήλ. Ο ΓΓ του Κόμματος Άντρος Κυπριανού έστειλε σχετικές επιστολές τόσο στον Πρόεδρο όσο και στον αρμόδιο Υπουργό. Φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Οι κυβερνώντες καθησύχαζαν ότι δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας. Έλεγαν ότι δεν χρειάζεται, δήλωναν ότι με το Ισραήλ έχουμε οικοδομήσει τόσο στενές σχέσεις που δεν θα μας προκαλέσουν κανένα πρόβλημα και διάφορα άλλα. Τελικά, δεν τα κατάφεραν ούτε και σ’ αυτό το θέμα. Υπενθυμίζω ότι σχεδιασμός για αξιοποίηση του κοιτάσματος «Αφροδίτη» υπήρχε από την προηγούμενη κυβέρνηση. Η κυβέρνηση Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ ανέτρεψε τους σχεδιασμούς και ακόμα περιμένουμε πότε θα υπάρξει αξιοποίηση. Κάποτε ο Υπουργός κ. Λακκοτρύπης δήλωνε ότι μέχρι το 2015 θα πουλάμε φυσικό αέριο. Ακόμα δεν βγάλαμε τίποτα και είναι αμφίβολο αν θα κατορθώσουμε να το κάνουμε. Για τις τριμερείς συνεργασίες τα είπαμε πολλές φορές. Αυτές είναι χρήσιμες, πλην όμως οι κυβερνώντες τούς προσδίδουν σημασία που δεν έχουν. Κι αυτό γιατί οι κυβερνώντες αξιοποιούν κι αυτό το θέμα για επικοινωνιακούς σκοπούς στο εσωτερικό. Οι κυβερνώντες συνεχώς επαναλάμβαναν ότι θωράκισαν την ΑΟΖ και ότι γινόμαστε οι «άρχοντες» της περιοχής. Οι εξελίξεις διέλυσαν τα παχιά λόγια των κυβερνώντων. Δεν είναι έτσι που θωρακίζεται η ΑΟΖ. Θωρακίζεται με πολιτικές αξιόπιστες στο Κυπριακό, οι οποίες πείθουν τον διεθνή παράγοντα πως η κυβέρνηση επιθυμεί λύση, με την οποία θα λυθούν όλα τα ζητήματα που κακόβουλα εγείρει η Τουρκία για να προβαίνει σε έκνομες ενέργειες. Και, βεβαίως, πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι χωρίς λύση στο Κυπριακό θα βρίσκουμε συνεχώς την Τουρκία μπροστά μας. Αυτό επίσης το είχαμε προβλέψει και, δυστυχώς, επιβεβαιωθήκαμε.

 

Το Κυπριακό πήρε μία ανάσα μετά το Βερολίνο, αλλά δεν παύει να αναπνέει με τη βοήθεια του αναπνευστήρα.

Είναι γεγονός ότι στο Βερολίνο ο ΓΓ του ΟΗΕ έδωσε ανάσα στην προοπτική επανέναρξης των διαπραγματεύσεων. Την ίδια ώρα ο κ. Γκουτέρες φρόντισε να θέσει τους όρους για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων δεσμεύοντας τους ηγέτες των δύο πλευρών μ’ αυτούς. Ο ΓΓ ΟΗΕ σαφώς καθόρισε ότι οι όροι αναφοράς στηρίζονται στο κοινό ανακοινωθέν του Φεβρουαρίου 2014, στις επιτευχθείσες συγκλίσεις και στο Πλαίσιο με τα έξι βασικά θέματα που περιλαμβάνει στο Πλαίσιό του. Στόχος του ΓΓ είναι οι διαπραγματεύσεις, όταν και εφόσον αρχίσουν, να είναι ουσιαστικές -όπως είπε χαρακτηριστικά έχει παρέλθει οριστικά η εποχή των επ’ αόριστον συνομιλιών- και να φτάσουμε σε στρατηγική συμφωνία, η οποία θα σηματοδοτήσει την τελική ευθεία για συνολική λύση.

 

Κάποιος θα μπορούσε να ρωτήσει «και μετά το Βερολίνο τι;» ή «τι κάνουμε μέχρι τον Απρίλη»;

Όντως, αυτό είναι ένα λογικό ερώτημα. Πρώτα απ’ όλα πρέπει να πούμε τι δεν πρέπει να γίνει. Δεν πρέπει να συνεχιστεί το παιγνίδι επίρριψης ευθυνών, το οποίο θα καταστρέψει αυτό το οποίο κτίστηκε στο Βερολίνο. Ο ΓΓ του ΟΗΕ στην τελευταία του έκθεση άσκησε έντονη κριτική στις δύο πλευρές γι’ αυτό το παιγνίδι. Ο χρόνος μέχρι τον Απρίλη πρέπει να αξιοποιηθεί για ανοικοδόμηση εμπιστοσύνης ανάμεσα στις δύο κοινότητες. Η περίοδος θα πρέπει να αξιοποιηθεί για να καλλιεργηθεί στον κόσμο η αναγκαιότητα για λύση και όχι να δαιμονοποιείται αυτή η προοπτική. Πρέπει, επίσης, η κοινωνία να ενημερωθεί για το κεκτημένο που έχει δημιουργηθεί μέσα από τις διαπραγματεύσεις και τις προοπτικές επίτευξης λύσης. Θέλω εδώ να υπογραμμίσω ότι η κατάληξη σε όρους αναφοράς δεν είναι δύσκολο εγχείρημα από τη στιγμή που όλοι συμφωνούν, φραστικά τουλάχιστον, ότι η βάση διαπραγμάτευσης και λύσης είναι η Δικοινοτική, Διζωνική Ομοσπονδία με πολιτική ισότητα όπως αυτή καθορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, και ότι πρέπει να συνεχίσουμε από εκεί που μείναμε στο Κραν Μοντανά, με την Κοινή Διακήρυξη του 2014 και το πλαίσιο Γκουτέρες.

 

Η επανάληψη της δέσμευσης των δύο ηγετών σε λύση στη βάση της Δικοινοτικής Διζωνικής Ομοσπονδίας καθησύχασε τους όποιους φόβους του ΑΚΕΛ;

Είναι σημαντικό ότι επαναβεβαιώθηκε η βάση λύσης, γιατί το διάστημα μετά την αποτυχία της Διάσκεψης του Κραν Μοντανά αμφισβητήθηκε η ΔΔΟ κι αυτό έδωσε ευκαιρίες στην Τουρκία να προσπαθήσει να θέσει στο τραπέζι άλλες μορφές λύσεις, οι οποίες είναι καταστροφικές. Και αντί η δική μας πλευρά να είναι ξεκάθαρη σ’ αυτό το θέμα, έκανε δηλώσεις αμφίσημες και την ίδια ώρα ο Πρόεδρος, συνομιλώντας με διαφόρους παράγοντες, βολιδοσκοπούσε γι’ άλλες λύσεις. Είναι γι’ αυτό που η επανάληψη της δέσμευσης δεν έχει καθησυχάσει τους φόβους μας. Από τη στιγμή που ο Πρόεδρος ερωτοτρόπησε με άλλες μορφές λύσης, κανείς δεν μας λέει ότι θα παραμείνει συνεπής στη δέσμευσή του για ΔΔΟ. Ελπίζουμε να το κάνει. Εμείς θα το ελέγχουμε συνεχώς. Η δέσμευση όλων των εμπλεκομένων στη ΔΔΟ θα πρέπει συνεχώς να αποδεικνύεται στην πράξη.

 

ΠΛΑΙΣΙΟ

 

Το διαπραγματευτικό κενό και οι συνέπειες

 

Το διαπραγματευτικό κενό, όπως συμβαίνει πάντοτε σε τέτοιες περιπτώσεις, έδωσε χώρο στην τουρκική προκλητικότητα. Αυτό το κενό και τα συνακόλουθά του, δεν επιτείνει συν τοις άλλοις, ένθεν κακείθεν του συρματοπλέγματος, και το αφήγημα ότι δεν μπορούμε Ε/κ και Τ/κ να ζήσουμε μαζί; Πώς αντιμετωπίζεται αυτή η πραγματικότητα;

Κάθε διαπραγματευτικό κενό εμπερικλείει κινδύνους. Η ιστορική εμπειρία στο Κυπριακό έχει αποδείξει ότι τα αδιέξοδα στο Κυπριακό τυγχάνουν εκμετάλλευσης από την Τουρκία για να δημιουργεί νέα σοβαρά τετελεσμένα. Αυτό έχει κάνει και τώρα. Εκμεταλλεύτηκε την παρατεταμένη στασιμότητα και δημιούργησε νέα σοβαρά τετελεσμένα. Συμφωνώ μαζί σας ότι η τουρκική προκλητικότητα, καθώς και το συνεχιζόμενο αδιέξοδο προκαλούν αρνητικούς συνειρμούς και αισθήματα, προκαλούν απογοήτευση και απαισιοδοξία σχετικά με την προοπτική επίτευξης λύσης, η οποία να απελευθερώνει και να επανενώνει τον τόπο και το λαό. Αυτό το κλίμα το εκμεταλλεύονται όλοι όσοι δεν θέλουν την επανένωση του τόπου ή τρέφουν ψευδαισθήσεις σχετικά με το πώς μπορεί αυτή να επιτευχθεί.