Στάλθηκαν οστά αγνοουμένων σε οικογένειες στην Ελλάδα αλλά δεν είναι οι δικοί τους

Τα όσα αποκάλυψε η Χαραυγή την προηγούμενη Κυριακή, επιβεβαίωσε σήμερα ο Επίτροπος Προεδρίας, Φώτης Φωτίου, σε σχέση με την άρον άρον ταφή των πεσόντων της εισβολής του 1974 και τους εγκληματικούς χειρισμούς τότε.

Διαβάστε επίσης:

Εγκληματικές παραλείψεις στις ταφές των νεκρών της εισβολής

Γνώριζαν για χρόνια και είχαν «εφτασφράγιστο μυστικό» τη λίστα με τους αγνοουμένους

Όπως αποκάλυψε η Χαραυγή, «διαπιστώθηκε ότι την περίοδο 1979 – 1981 έγιναν εκταφές από την ΕΛ∆ΥΚ, χωρίς καµία άδεια. Πήραν κάποια οστά µε σκοπό να τα παραδώσουν στις οικογένειες στρατιωτών της ΕΛ∆ΥΚ και αργότερα διαπιστώθηκε ότι δόθηκαν λάθος λείψανα. Έτσι οι οικογένειες είτε δεν δέχονταν τα λείψανα ή άλλες που τα παρέλαβαν τα κράτησαν εν γνώσει τους ότι δεν ήταν του δικού τους προσώπου».

Λίγο αργότερα συγκέντρωσαν όσα λείψανα απέµειναν και τα τοποθέτησαν σε οστεοφυλάκιο στον Τύµβο της Μακεδονίτισσας τα οποία αργότερα περισυνελέγησαν από τη ∆ΕΑ. Στο οστεοφυλάκιο αυτό γράφτηκαν 17 ονόµατα και ένας κατάλογος µε 34 «Άγνωστους». Όµως το 1999 ανακαλύφθηκε ότι τα λείψανα αυτά ήταν ψεκασµένα και συνεπεία τούτου είχε καταστραφεί και το DNA».

Μιλώντας στο ραδιόφωνο του Άστρα, ο κ. Φωτίου επιβεβαίωσε πως επτά οικογένειες από την Ελλάδα δεν επιστρέφουν τα οστά πεσόντων, που δεν ανήκουν τελικά στους οικείους τους.

Μιλώντας στην πρωινή έκδοση του ΑΣΤΡΑ τόνισε ότι ακόμα αναζητούν οστά, αλλά σημείωσε ότι δεν είναι εύκολο να πει κανείς στους συγγενείς πεσόντων και αγνοουμένων ότι τα οστά που τους παραδόθηκαν, δεν είναι των αγαπημένων τους προσώπων, από τη στιγμή που είχε προηγηθεί και κηδεία.

Ο κ. Φωτίου είπε ότι έγιναν πολλά λάθη ενώ σημείωσε ότι το 1974 όταν έγιναν οι ταφές αγνώστων πεσόντων που είχαν περισυλλεγεί από την Εθνική Φρουρά ήταν ανορθόδοξες και έγιναν πρόχειρα. Όπως είπε, κανείς δε ξέρει αν ήταν λόγω του χάους που επικρατούσε εκείνη την περίοδο ή γιατί δεν υπήρχε η κατάλληλη τεχνογνωσία.

Επίσης εξέφρασε την άποψη ότι ακόμα και η επιστήμη να μην μπορεί να τους βοηθήσει. Ο κ. Φωτίου είπε ακόμα ότι είναι αρνητική η αντίδραση της Τουρκίας στην τροποποίηση στους όρους εντολής της ΔΕΑ. Σημείωσε ωστόσο ότι στους χώρους που είναι γνωστό ότι υπάρχουν αγνοούμενοι θα πρέπει να γίνουν διευκολύνσεις μέσα από την ΟΥΝΦΙΚΥΠ για να επιστραφούν τα οστά στις ελεύθερες περιοχές.

Παράλληλα, ο κ. Φωτίου είπε ότι αναμένει τις γνωματεύσεις της Νομικής Υπηρεσίας, λέγοντας ότι θα γίνει ευρεία σύσκεψη με όλους τους εμπλεκομένους φορείς.

Δεν επιστρέφουν τα οστά

Για τραγικά λάθη στο θέμα των πεσόντων έκανε λόγο ο ερευνητής της ΔΕΑ Μιχάλης Γιάγκου. Μιλώντας στην πρωινή έκδοση του ΑΣΤΡΑ ανέφερε ότι τα οστά Κυπρίων στρατιωτών παραμένουν στην Ελλάδα και δεν έχουν επιστραφεί. Όπως είπε, αρκετά από τα οστά μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα από συγγενείς αγνοουμένων πιστεύοντας ότι έπαιρναν τα οστά των οικείων τους προσώπων και τα έθαψαν, αλλά όπως είπε έγιναν λάθη στην αναγνώριση.

Πρόσθεσε ότι έγιναν προσπάθειες για να επιστραφούν τα οστά αλλά οι οικογένειες δεν τα δίνουν πίσω. Επίσης ο κ. Γιάγγκου είπε χαρακτηριστικά ότι το 1974 την περίοδο που γίνονταν οι ταφές, η δυσοσμία των νεκρών ήταν έντονη με μύγες, μέλισσες και σφήγκες και χωρίς να γίνονται έρευνες, κάνοντας λόγο για μπάχαλο.

Σημείωσε μάλιστα ότι έγιναν λάθη και από τους Τουρκοκύπριους, λέγοντας ότι όταν έπρεπε να παραλάβουν τους νεκρούς τους, δεν το έκαναν. Σημείωσε δε ότι μόνο επί διακυβέρνησης Ακκιντζί έγιναν εκσκαφές στην περιοχή Αγίου Βασιλείου. Επίσης είπε ότι η ΔΕΑ δεν έχει εντολή να ψάχνει για πεσόντες.

Χαραλαμπίδου: Εγκληματικοί χειρισμοί

Ήταν εγκληματικός ο τρόπος, ο ερασιτεχνισμός και η αδιαφορία με την οποία έτυχε διαχείρισης το ζήτημα των πεσόντων τόνισε η Πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Ειρήνη Χαραλαμπίδου.

Μιλώντας στον ΑΣΤΡΑ επισήμανε ότι δεν είναι δυνατόν να είναι απόρρητος ο κατάλογος των πεσόντων ενώ διερωτήθηκε γιατί για 25 χρόνια κάποιοι δεν μίλησαν. Επίσης τόνισε ότι ήταν εξευτελιστικός ο τρόπος που μεταχειρίστηκε η Νομική Υπηρεσία τους μάρτυρες όσων εκτελέστηκαν από τουρκικά στρατεύματα.

Επίσης έκανε λόγο για πολιτικές σκοπιμότητες που θυματοποιήθηκαν δυο φορές τα θύματα του πολέμου. Η κ. Χαραλαμπίδου είπε ότι θα ζητήσει να έχει συνάντηση με τον Υπουργό Εξωτερικών ενώ τόνισε ότι αναμένει από τον Νίκο Χριστοδουλίδη να πάρει την απόφαση του ΕΔΑΔ στο Υπουργικό και να ζητήσει εφαρμογή της για όλες τις οικογένειες που είναι στην ίδια κατάσταση με την οικογένεια Ππασιά.

Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ζητά επίσης τακτική ενημέρωση από την Νομική Υπηρεσία και το ΥΠΕΞ ανά τριμηνία για αποφάσεις που εκδίδονται εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επίσης ζητούν να τους κοινοποιούν το σχέδιο δράσης που στέλνουν στο Συμβούλιο της Ευρώπης ούτως ώστε αν υπάρχουν νομοθετικές παρεμβάσεις να κινούνται άμεσα για να σταματήσουν να υπάρχουν κενά στη νομοθεσία.

Δημητριάδης: Tο κράτος δεν έκανε το καθήκον του

Το κράτος δεν έκανε το καθήκον του προς τις οικογένειες των πεσόντων τόνισε ο νομικός Αχιλλέας Δημητριάδης.
Μιλώντας στην πρωινή έκδοση του ΑΣΤΡΑ διερωτήθηκε γιατί χρειάστηκε 25 χρόνια προκειμένου να ανοίξουν οι τάφοι των πεσόντων και να δοθούν τα λείψανα στους συγγενείς. Επίσης τόνισε ότι η δικαστική πορεία που αντιμετώπισε η οικογένεια Ππασιά για 19 χρόνια, δεν πρέπει να επαναληφθεί. Σημείωσε δε ότι πρέπει να αποδοθεί δικαιοσύνη και σε άλλους συγγενείς θυμάτων και να λάβουν την αποζημίωση που δικαιούνται.
Ο κ. Δημητριάδης είπε ότι πρέπει να γίνει διερεύνηση του θέματος, προσθέτοντας ότι είναι αμείλικτα τα ερωτήματα.Επίσης επανέλαβε ότι πρέπει να συσταθεί μια Επιτροπή Αλήθειας.

Σοκαριστικές αποκαλύψεις

Πηγή που γνωρίζει πολύ καλά τις συνθήκες κάτω από τις οποίες θάφτηκαν οι εθνοφρουροί -και όχι µόνο- που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής του 1974, σηµείωσε στη «Χαραυγή» ότι εκείνες τις ηµέρες στο συγκεκριµένο κοιµητήριο βρίσκονταν δεκάδες αξιωµατικοί της Ε.Φ. που δεν βρίσκονταν στο πολεµικό µέτωπο, αλλά είχαν αναλάβει να παίζουν το ρόλο των παραγόντων µέσα στο κοιµητήριο.

Η συγκεκριµένη πηγή ανέφερε ότι αναζητείτο τόπος να θάψουν τους νεκρούς της εισβολής, αφού στο Κοιµητήριο Κωνσταντίνου και Ελένης, όπου τάφηκαν οι νεκροί και οι πεσόντες του πραξικοπήµατος και της πρώτης φάσης της τουρκικής εισβολής, δεν υπήρχε άλλος χώρος. Οι ταφές που έγιναν κι εκεί, πρόσθεσε, ήταν επίσης άτακτες. Έφερναν τους νεκρούς µε τα φορτηγά και τους κατέβαζαν στους τάφους µε τα χέρια. Στην περίπτωση που εξείχαν τα νεκρά σώµατα πάνω από τους τάφους, τα µετακινούσαν δεξιά και αριστερά και έτσι υπήρχε ένα ανακάτεµα, όπως αποδείχθηκε από τις εκταφές.

Οι αρµόδιοι έµαθαν ότι υπήρχε υπό κατασκευή ένα κοιµητήριο στη Λακατάµεια και αποφάσισαν να θάψουν εκεί τους υπόλοιπους νεκρούς από την πρώτη φάση της εισβολής και στη συνέχεια τους νεκρούς της δεύτερης φάσης.

Έτσι, αρχικά έβγαλαν ορύγµατα µε εκσκαφέα τα οποία χρησιµοποιήθηκαν ως οµαδικοί τάφοι. Στα αριστερά της εισόδου του κοιµητηρίου, σε πέντε ή έξι σειρές είναι θαµµένοι οι νεκροί της πρώτης φάσης της εισβολής. Είναι σηµαντικό να αναφερθεί πως κάποια στοιχεία υπάρχουν µόνο για τους θαµµένους στις δύο πρώτες σειρές, αφού ένας υπαστυνόµος (κατέχουµε το όνοµά του), µε δική του πρωτοβουλία κατέγραφε όποια στοιχεία µπορούσε να βρει πάνω στους νεκρούς. Ας σηµειωθεί πως οι νεκροί θάβονταν όπως έρχονταν, µε κράνη, εξαρτύσεις, ταυτότητες, φωτογραφίες και άλλα προσωπικά αντικείµενα.

Κατά τη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής, τους νεκρούς τους έθαψαν για κάποιο λόγο στις τελευταίες σειρές του κοιµητηρίου, αφήνοντας άδειο ένα µεγάλο χώρο µεταξύ των υφιστάµενων τάφων και των νέων. Σηµειώνεται ότι οι δεύτεροι τάφοι αφορούν νεκρούς οι οποίοι περισυνελέγησαν από διάφορα σηµεία των µαχών της περιοχής µεταξύ του αεροδροµίου Λευκωσίας µέχρι τον Άγιο Παύλο, γι’ αυτό και τα οστά που βρέθηκαν θαµµένα µαζί ανήκαν σε στρατιώτες από διαφορετικά τάγµατα. Ούτε σε αυτή την περίπτωση κρατήθηκαν οποιαδήποτε στοιχεία.

Στη συνέχεια τοποθετήθηκαν ξύλινοι σταυροί στους τάφους και αργότερα, µετά από χρόνια, τοποθετήθηκαν ταφόπλακες σε κάποιες από τις οποίες αναγράφονται ονόµατα και σε κάποιες άλλες αναγράφεται η λέξη «Άγνωστος».

Η ίδια πηγή ανέφερε ότι από όσα έγιναν προκλήθηκε µεγάλη ζηµιά, αφού στη συνέχεια οικογένειες που έψαχναν τους δικούς τους πήγαιναν στο κοιµητήριο και έσκαβαν για να διαπιστώσουν αν το δικό τους άτοµο ήταν θαµµένο εκεί. Αυτό είχε ως αποτέλεσµα να ανακατωθούν διαφορετικά οστά µεταξύ τους καταστώντας το θέµα της ταυτοποίησης, που ξεκίνησε αργότερα, πολύ πιο δύσκολο.