Σταύρος Χριστοδούλου: Η σιωπή των ηρώων λειτούργησε ως καμβάς

Ανοιχτός ορίζοντας/ Ορίζοντας

Κινηματογραφικές Αναγνώσεις: Words on Film
Τετάρτη 13 Οκτωβρίου, 17:30-19:30, Σκηνή Θεάτρου Ριάλτο Λεμεσό

Στο πλαίσιο του παράλληλου προγράμματος του Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Κύπρου που συνεχίζει στο Θέατρο Ριάλτο μέχρις τις 15 Οκτωβρίου και με την συνεργασία του Βιβλιοτροπίου, το Φεστιβάλ προσκαλεί το κοινό σε ένα λογοτεχνικό περίπατο στην τέχνη του Κινηματογράφου: το παράλληλο πρόγραμμα «Κινηματογραφικές Αναγνώσεις» εξερευνά την εγγενή σχέση λογοτεχνίας και κινούμενης εικόνας.

Τέσσερις Κύπριοι καλλιτέχνες από τον χώρο της λογοτεχνίας και των εικαστικών (Ελένη Νικοδήμου, Λουΐζα Παπαλοΐζου, Ρωξάνη Νικολάου και Σταύρος Χριστοδούλου) θα ερμηνεύσουν με τον δικό τους τρόπο τέσσερις ταινίες μικρού μήκους χωρίς διάλογο, διαβάζοντας ζωντανά, σε παράλληλη προβολή των ταινιών, το κείμενο που έχουν δημιουργήσει. Ακολούθως ο Γιώργος Τριλλίδης συζητά με τον Βαγγέλη Ραπτόπουλο  για τη σχέση λογοτεχνίας-κινηματογράφου.

Σταύρος Χριστοδούλου: Η σιωπή των ηρώων λειτούργησε ως καμβάς

Πόσο εύκολο ήταν το εγχείρημά σας να “επενδύσετε» με κείμενο τις ταινίες;

Εύκολο δεν ήτανε σίγουρα. Το βρήκα όμως εξαιρετικά ενδιαφέρον εγχείρημα καθώς πρώτη φορά κλήθηκα να γράψω σε μια τέτοια συνθήκη. Όχι τόσο για τον προκαθορισμένο όγκο του κειμένου, αλλά κυρίως για τον εσωτερικό ρυθμό ο οποίος δεν μπορεί να λειτουργεί ερήμην της ταινίας. Έτσι λοιπόν, ενώ στην αρχή ξεκίνησα να το δουλεύω ως «άσκηση», εντέλει απόλαυσα τη διαδικασία της συγγραφής απελευθερωμένος από τη φόρμα του κειμένου.

Η συνθήκη που σας δόθηκε, ένα έτοιμο «εικαστικό περιβάλλον», λειτούργησε για σας περιοριστικά ή αντίθετα άνοιξε ορίζοντες;

Το «εικαστικό περιβάλλον» λειτούργησε με δύο τρόπους: ως πηγή έμπνευσης (οι πρωταγωνιστές της ταινίας παραμένουν τα κεντρικά πρόσωπα και στη δική μου αφήγηση) και ως μπούσουλας για την αρχιτεκτονική δομή του κειμένου. Δεν αισθάνθηκα να με περιορίζει η ταινία, κάθε άλλο μάλιστα. Από την αρχή είχα στο μυαλό μου ότι το κείμενο θα ήταν λογοτεχνικά αυτόνομο, θα ήταν δηλαδή ένα πεζογράφημα το οποίο θα μπορούσε να διαβαστεί ανεξάρτητα από την ταινία.

Ήταν μια προσπάθεια να δώσετε ένα «σενάριο» στην ταινία ή ταινία έγινε αφορμή για μια ιστορία;

Η σιωπή των ηρώων λειτούργησε ως καμβάς για να αναπτύξω την δική μου ιστορία. Στο “Talker”, του Ιρανού σκηνοθέτη Mehrshad Ranjbar, το πρώτο πράγμα που με ερέθισε ήταν ο τίτλος. Ένας σιωπηλός «Ομιλητής» αποτελεί την ιδανική βάση για τη μυθοπλασία. Δεν έγραψα λοιπόν ένα «σενάριο», με τη στενή έννοια του όρου, αλλά μια ιστορία με κεντρικούς ήρωες τα πρόσωπα της ταινίας.

Πώς θα χαρακτήριζες τη σχέση Λογοτεχνίας-Κινηματογράφου;

Σχέση «αγάπης – μίσους» η οποία ισορροπεί συνήθως σε μια λεπτή γραμμή. Δυστυχώς υπάρχουν πολλά παραδείγματα όπου το λογοτεχνικό κείμενο ατύχησε στη μεταφορά του στη μεγάλη οθόνη, πέφτοντας θύμα του δημιουργικού οίστρου του σκηνοθέτη. Απ’ την άλλη, όταν το «πάντρεμα» είναι επιτυχημένο, το αποτέλεσμα δεν δικαιώνει μονάχα τους δημιουργούς αλλά και τον θεατή. Μια τέτοια περίπτωση είναι, κατά την άποψή μου, το βιβλίο του Καζούο Ισιγκούρο «Τα απομεινάρια μιας μέρας» το οποίο σκηνοθετήθηκε εξαιρετικά από τον Τζέιμς Άιβορι και ερμηνεύτηκε υποδειγματικά από τον Άντονι Χόπκινς και την Έμα Τόμσον.