Στενεύει η διαφορά στο ισοζύγιο δυνάμεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας το 2022

Η διαφορά στο στρατιωτικό ισοζύγιο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας έχει σμικρυνθεί σε αρκετούς τομείς το 2022, με τους τομείς της Αεροπορίας, κυρίως, και του Ναυτικού να πλησιάζουν τα όρια ανατροπής του συσχετισμού στρατιωτικής ισχύος υπέρ της Ελλάδας, αναφέρεται μεταξύ άλλων στην έκθεση του Κυπριακού Κέντρου Στρατηγικών Μελετών, την οποία υπογράφει ο πρόεδρος του Κυπριακού Κέντρου Στρατηγικών Μελετών, ειδικός σε θέματα άμυνας και στρατηγικής, Άριστος Αριστοτέλους. Η έκθεση δόθηκε αυτές τις μέρες στη δημοσιότητα.

Σύμφωνα με την έκθεση, οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις βρίσκονται σήμερα για πρώτη φορά στον υψηλότερο βαθμό ικανοτήτων τους και έχει στενέψει αρκετά η διαφορά στρατιωτικών δυνάμεων με την Τουρκία. Αντίθετα ορισμένοι τομείς, όπως η Αεροπορία κυρίως, και το Ναυτικό, πλησιάζουν τα όρια ανατροπής του συσχετισμού στρατιωτικής ισχύος υπέρ της Ελλάδας, με την προϋπόθεση ότι η υφιστάμενη τάση ενίσχυσης των ελληνικών δυνάμεων παραμένει σταθερή ή και θα επιταθεί, ενώ το τουρκικό εξοπλιστικό πρόγραμμα παραπαίει ένεκα προβλημάτων με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Η διελκυστίνδα για υπεροχή στη θάλασσα -όπου η Ελλάδα, σε σημαντικούς τομείς, σχεδόν ισοφαρίζει αριθμητικά ή πλεονεκτεί ποιοτικά έναντι της Τουρκίας- είναι ιδιαίτερα κρίσιμη στη στήριξη εθνικών στόχων. Η διελκυστίνδα αυτή εκφράζεται με εκατέρωθεν ενισχύσεις και προγράμματα εξωραϊσμού και αναβάθμισης των ναυτικών τους μέσων.

Από πλευράς Τουρκίας, η έμφαση είναι στην απόκτηση νέων σύγχρονων υποβρυχίων και δύο ελαφρά αμφίβια επιθετικά πλοία με πτητικά μέσα στην προσπάθεια εμπέδωσης της «Γαλάζιας Πατρίδας». Από πλευράς Ελλάδας, εκτός από τον εξωραϊσμό υποβρυχίων, ο προγραμματισμός είναι για φρεγάτες προηγμένης τεχνολογίας, καθώς και άλλες ενισχύσεις που μαζί με την Πολεμική Αεροπορία εγγυώνται την εθνική ασφάλεια και κυριαρχία.

Τα ποσά που διατέθηκαν από τις δύο χώρες

Για την αντιμετώπιση της τουρκικής απειλής, η Ελλάδα, παρά τα μεγάλα οικονομικά της προβλήματα και την πίεση των τελευταίων χρόνων ένεκα πανδημίας, διέθεσε το 2021 για την άμυνά της $7,7 δις ή το 3,65 % του ΑΕΠ της. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη, όπου ο μέσος όρος δαπανών για την άμυνα επί του ΑΕΠ είναι της τάξης του 1,48%. Είναι επίσης το μεγαλύτερο ποσοστό των δυο τελευταίων δεκαετιών που διατέθηκε στον ευρωπαϊκό χώρο για το σκοπό αυτό, αλλά και σχεδόν το τριπλάσιο από το 1,25% που διαθέτει η Τουρκία.

Επισημαίνεται ωστόσο ότι η συνεχιζόμενη φθίνουσα τάση και γήρανση του πληθυσμού της Ελλάδας ( 11 εκ. το 2010, 10 εκ. το 2022 και 8.5 εκ. το 2060) προβάλλει ως σοβαρός κίνδυνος για την οικονομία και τις μελλοντικές αμυντικές ικανότητες της χώρας.

Αντίθετα, σταθερή παραμένει για αρκετά ακόμη χρόνια η αύξηση του πληθυσμού στην Τουρκία (73,1εκ. το 2010, 85,3 εκ. το 2022 και 96 εκ. το 2060).

Καταστροφικός ένας πόλεμος μεταξύ των δύο χωρών

Επί του παρόντος όμως και παρά τη σχετική διαφορά μεγεθών, ο συσχετισμός δυνάμεων στον στρατιωτικό τομέα, λαμβανομένων υπόψη των διαθέσιμων μέσων στην κάθε πλευρά, δεν επιτρέπει πρόβλεψη του πιθανού αποτελέσματος μιας περιορισμένης ή ευρείας κλίμακας πολεμικής αναμέτρησης μεταξύ τους. Το ασφαλέστερο ίσως συμπέρασμα είναι ότι θα είναι αρκετά καταστρεπτικό και για τους δύο με απροσδιόριστης έκτασης γεωπολιτικές επιδράσεις.

Σημειώνεται ότι πρωτεύοντα ρόλο σε οποιοδήποτε ενδεχόμενο θερμής αντιπαράθεσης έχουν οι δυνάμεις πρώτης γραμμής (τα λεγάμενα «teeth»). Ωστόσο καθοριστικής σημασίας στην έκβαση του αποτελέσματος έχει και ο βαθμός αποτελεσματικότητας και λειτουργικότητας του εκατέρωθεν πολιτικοστρατιωτικού οικοδομήματος που υποστηρίζει τις δυνάμεις αυτές και που συνίσταται από στοιχεία όπως: εθνική ομοψυχία, ηθικό, επάρκεια στρατιωτικού δόγματος, επικοινωνιών, συστήματος πληροφοριών, επιπέδου εκπαίδευσης, τεχνολογίας και προγραμματισμού, έγκαιρη και αποτελεσματική κινητοποίηση των ενόπλων δυνάμεων, των εφεδρειών, του κοινού και άλλων συναφών υπηρεσιών και βέβαια η αποδοτική λογισμική υποστήριξη, καθώς και ο άρτιος συντονισμό των διαφόρων κέντρων λήψης αποφάσεων, διοίκησης και ελέγχου.

Τι λένε οι αριθμοί

Καθόσον αφορά τα αριθμητικά στοιχεία για το 2022, οι σημαντικότερες διαπιστώσεις της μελέτης είναι οι εξής:

Στις χερσαίες δυνάμεις (Στρατό), τόσο στο ανθρώπινο στρατιωτικό δυναμικό όσο και στα κύρια άρματα μάχης, τεθωρακισμένα οχήματα και άλλα μέσα, υπάρχει τουρκική αριθμητική υπεροχή. Παραμένει ωστόσο αισθητά μειωμένη σε σύγκριση με προηγούμενα χρόνια και κατ’ επέκταση η διαφορά σε αναλογίες δυνάμεων μεταξύ των δύο χωρών σε διάφορες κατηγορίες οπλικών μέσων είναι θετικότερη από προηγουμένως για την Ελλάδα.

Στο Ναυτικό η σύγκριση δυνάμεων με την Τουρκία παραμένει αρκετά θετική για την ελληνική άμυνα, ιδιαίτερα όσον αφορά τα βαριά θαλάσσια μέσα όπως υποβρύχια (11 ελληνικά, 12 τουρκικά) και φρεγάτες (13 ελληνικές, 16 τουρκικές) με ισχυρές ικανότητες αντιμετώπισης οποιασδήποτε τουρκικής πρόκλησης στο Αιγαίο. Τα υπόλοιπα πολεμικά σκάφη, αν και αριθμητικά λιγότερα από ό,τι της Τουρκίας, ωστόσο αποτελούν αξιόλογη δύναμη για το Ελληνικό Ναυτικό που η άλλη πλευρά δεν μπορεί να αγνοήσει, λαμβανομένου υπόψη και του γεγονότος ότι σε αντίθεση με την Ελλάδα, έχει απειλές από διάφορες κατευθύνσεις να αντιμετωπίσει.

Στην Πολεμική Αεροπορία, η Ελλάδα με 236 μαχητικά αεροσκάφη διατηρεί μια αναλογία δυνάμεων 1,3 τουρκικά μαχητικά για κάθε ελληνικό, η οποία θα βελτιωθεί περαιτέρω με την προμήθεια επιπλέον 18 των γαλλικών Rafale και προφανώς με ικανοποιητικό αριθμό υπερσύγχρονων αμερικανικών μαχητικών F-35. Η Πολεμική Αεροπορία αποτελεί πολύ ισχυρό, αξιόπιστο και αποφασιστικό στοιχείο υπεράσπισης της ελληνικής εθνικής κυριαρχίας.

Το ίδιο ισχύει και για την Τουρκία, αλλά η διαγραφή της από το πρόγραμμα F-35 από τις ΗΠΑ -ένεκα της αγοράς των S-400 από τη Ρωσία- και το πρόβλημα που αντιμετωπίζει στο Αμερικανικό Κογκρέσο όσον αφορά την αναβάθμιση ή αγορά μαχητικών F-16, λόγω «αντισυμμαχικής» συμπεριφοράς, την καθηλώνουν έναντι της Ελλάδας. Καθίσταται έτσι ορατή όχι απλά η σμίκρυνση της αριθμητικής διαφοράς με την Ελλάδα στον τομέα αυτό, αλλά και η πιθανότητα ανατροπής σε βάρος της, για πρώτη φορά, του συσχετισμού αεροπορικής ισχύος.

Σύγκριση στρατιωτικών δυνάμεων στην Κύπρο

Σε ό,τι αφορά την Κύπρο, το ισοζύγιο δυνάμεων καταγράφεται στην «Πρόταση επεξεργασίας και διαμόρφωσης Εθνικής Στρατηγικής Αποτροπής» του Κέντρου.

Σύμφωνα με τη μελέτη, το ανθρώπινο στρατιωτικό δυναμικό της Ε.Φ. ανέρχεται γύρω στις 12.000 και οι έφεδροι στις 50.000. Μαζί με τους 950 της ΕΛΔΥΚ, οι δυνάμεις στο στρατόπεδο της Κυπριακής Δημοκρατίας φθάνουν τις 62.950.

Η δύναμη των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων παραμένει από το 2002 σταθερά στις 36.000. Μαζί με τους 5.000 Τουρκοκύπριους ενόπλους και τις 26.000 Τουρκοκύπριους εφέδρους ανέρχονται στις 67.000.

Από τα στοιχεία αυτά συνάγεται ότι για κάθε έναν εθνοφρουρό αναλογούν τρεις Τούρκοι στρατιώτες.

Όσον αφορά στο σύνολο του ανθρώπινου στρατιωτικού δυναμικού, στις αντίπαλες πλευρές οι αναλογίες είναι σχεδόν ένας προς έναν, δηλαδή διαφοροποιούνται προς όφελος της κυπριακής πλευράς, γεγονός που καταδεικνύει τη σημασία της εφεδρείας.

Τα άρματα μάχης στην Εθνική Φρουρά ανέρχονται στα 179 και εκείνα των κατοχικών στρατευμάτων στα 449 (441Μ- 48Α5Τ1/Τ2 και 8 Μ-48 Α2 εκπαιδευτικά).

Για κάθε άρμα μάχης της Εθνικής Φρουράς αναλογούν 2,5 τουρκικά. Λαμβανομένων ωστόσο υπόψη και των 61 αρμάτων της ΕΛΔΥΚ, η αναλογία μειώνεται σε ένα άρμα της Ε.Φ. για κάθε 1,8 τουρκικά.

Τα τουρκικά άρματα μάχης έχουν εκσυγχρονισθεί και διατηρούνται σε καλή επιχειρησιακή κατάσταση. Για συμπλήρωση του ποιοτικού κενού που είχε δημιουργηθεί, η Κύπρος προχώρησε φέτος στην αντικατάσταση αριθμού ΑΜΧ – 30 με ρωσικά T-80U. Τα Τεθωρακισμένα Οχήματα Μεταφοράς Προσωπικού (ΤΟΜΠ) και Μάχης στην Εθνική Φρουρά ανέρχονται συνολικά στα 402 και στις κατοχικές δυνάμεις στα 627. Από αυτά, τα 361 είναι τουρκικής κατασκευής τύπου AAPC και τα 266 αμερικανικής τύπου Μ-133.

Άλλα στρατιωτικά δεδομένα

Οι κατοχικές δυνάμεις είναι βασικά προέκταση των 510.600 που αποτελούν το σύνολο του στρατιωτικού ανθρώπινου δυναμικού της Τουρκίας, ο πληθυσμός της οποίας ανέρχεται στα 75,7 εκ. και είναι ο δεύτερος σε μέγεθος μετά την Αίγυπτο (84,4 εκ.) στην περιοχή. Η χώρα διαθέτει 426 μαχητικά αεροσκάφη και αυξανόμενες ναυτικές δυνάμεις με αισθητή παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και τη μεγαλύτερη σε μέγεθος οικονομία στην περιοχή. Πέραν της Αιγύπτου, άλλος εν δυνάμει ανταγωνιστής της Τουρκίας στην περιοχή είναι το Ιράν.

Δεδομένου του ηγετικού ρόλου που η Τουρκία επιδιώκει να αναπτύξει στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, η εδραίωση της στρατιωτικής παρουσίας της στο νησί δημιουργεί προϋποθέσεις για την Άγκυρα να εκμεταλλευτεί μελλοντικά τις δυνατότητες που προσφέρει ο κυπριακός χώρος ως εν δυνάμει στρατηγικό στήριγμα στην προσπάθεια προβολής ισχύος και επηρεασμού γεγονότων στην περιοχή.

Η Ελλάδα, με πληθυσμό 11,1 εκ. έχει 139.936 άτομα υπό τα όπλα, διαθέτει 303 μαχητικά αεροσκάφη και μια πραγματικά προβληματική οικονομία που πιέζει αφόρητα τους πόρους για την άμυνα, κινδυνεύοντας να επηρεάσει και την αποτελεσματικότητά της. Όσον αφορά τον κυπριακό χώρο, η απόσταση από την Ελλάδα μειώνει τη δυνατότητα αξιόπιστης και αποτελεσματικής απάντησης στην τουρκική αεροπορική και ναυτική πρόκληση στο νησί. Στρατηγικά ωστόσο, η αξία της ελληνικής εμπλοκής στην αντιπαράθεση Κύπρου – Τουρκίας έγκειται στο κόστος που προβάλλει για την Άγκυρα η πιθανότητα ευρύτερης ελληνοτουρκικής στρατιωτικής σύρραξης από τυχόν ανάφλεξη στην Κύπρο.

Μιχάλης Μιχαήλ

 

 

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy