Στη μακραίωνη ιστορία της Κύπρου, ποτέ τόσοι λίγοι, έχουν προκαλέσει τόσο μεγάλο κακό

Μάθημα Ιστορίας που θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία μας μπορεί να χαρακτηριστεί η κατάθεση ψυχής του πρώην Αρχηγού Αστυνομίας, Ιάκωβου Παπακώστα, στην εκδήλωση μνήμης, τιμής και αντίστασης, την περασμένη Παρασκευή. Την εκδήλωση οργάνωσε ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Δημοκρατικών Αντιστασιακών, στο Μνημείο Πεσόντων Αντιστασιακών στον Άγιο Νικόλαο Λεμεσού και ο κ. Παπακώστας ήταν ο κύριος ομιλητής. Παραθέτουμε εκτεταμένα αποσπάσματα της άκρως αποκαλυπτικής ομιλίας του. Κάποια είναι κατατεθειμένα στον Φάκελο της Κύπρου, κάποια άλλα στοιχεία, ωστόσο, πολλοί άκουσαν για πρώτη φορά.

Ο κ. Παπακώστας θέλησε να στείλει ευθύς εξαρχής το μήνυμα πως πέρα από την οφειλόμενη απόδοση τιμής είναι σημαντικό «να θυμίσουμε στα παιδιά και στα εγγόνια μας τη μεγάλη προδοσία της πατρίδας μας. Να τους μιλήσουμε καθαρά και ξάστερα. Όχι μασημένα λόγια. Ποιοι είναι οι ένοχοι, οι συνένοχοι και οι υποκινητές. Ποιοι τέλος πάντων ευθύνονται για την καταστροφή της πατρίδας μας».

Κλάδος ελαίας

«… Όλα έγιναν μέσα σε ένα μήνα. Από 15 Ιουλίου μέχρι 15 Αυγούστου 1974. Όλα τα κακά μαζεμένα. Πρώτα το πραξικόπημα, ακολούθησε η πρώτη φάση της τουρκικής εισβολής και ολοκληρώθηκε με τη δεύτερη φάση. Η μισή Κύπρος μέσα σε τσαντίρια. Θρήνος και οδυρμός. Περιμέναμε τον Σωτήρα μας. Περιμέναμε με αγωνία την επιστροφή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου από την εξορία του.

Η ευλογημένη μέρα έφτασε στις 7 του Δεκέμβρη 1974. Περιμέναμε πώς και πώς… Τρέφαμε ελπίδες ότι επιτέλους θα επικρατήσει δικαιοσύνη και οι ένοχοι θα τιμωρηθούν για την καταστροφή που προκάλεσαν στον τόπο μας.

Ο Μακάριος όμως μας ξάφνιασε. Έφερε μαζί του ”κλάδο ελαίας”. Έδωσε άφεση αμαρτιών σε ενόχους και συνενόχους, με την ελπίδα ότι όλοι μαζί μονοιασμένοι, θα προχωρούσαμε μπροστά για την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης μας πατρίδας. Πίστωνε ο Μακάριος με πατριωτισμό και λογική τους αμετανόητους, ότι ήταν δήθεν πατριώτες που παρασύρθηκαν και παραπλανήθηκαν από τα ξένα κέντρα αποφάσεων.

Ο χρόνος όμως διέψευσε κι εμάς και τον Μακάριο. Μάταια περιμέναμε από τους προδότες, εδώ και 45 χρόνια, μια συγγνώμη. Κανένας από αυτούς δεν μετανόησε, κανένας από αυτούς δεν αυτοκτόνησε από τύψεις για το μεγάλο κακό που προκάλεσε στην πατρίδα. Όλοι ζουν και βασιλεύουν.

Η μεγαλοψυχία του Μακαρίου

Ο Μακάριος είχε μεγάλη καρδιά και ευαίσθητη ψυχή. Ήταν πάντα μεγαλόψυχος και συγχωρούσε εύκολα, ακόμη και τους επίδοξους δολοφόνους του. Τι να πρωτοθυμηθούμε!

(α) Το Εθνικό Μέτωπο (1970 – 1972).
(β) Την απόπειρα δολοφονίας του, με κατάρριψη του ελικοπτέρου του (Μάρτης 1970).
(γ) Την αμνηστία που έδωσε στους καταζητούμενους και συλληφθέντες της ΕΟΚΑ Β’ με το θάνατο του Γρίβα (Γενάρης 1974)
Θα επεκταθώ λίγο σ’ αυτό το τελευταίο και θα αναφέρω επιπρόσθετες λεπτομέρειες. Αρχές του Γενάρη 1974, δύο λόχοι του Εφεδρικού μετασταθμεύσαμε στη Λάρνακα, σ’ έναν παλιό αστυνομικό σταθμό. Από κει εκτελούσαμε επιχειρήσεις στην πόλη και στην επαρχία Λάρνακας. Οι επιτυχίες μας μεγάλες. Με τη συνεργασία έμπιστων δημοκρατικών πολιτών, μέσα σε 20 μέρες ξηλώσαμε κυριολεκτικά την ΕΟΚΑ Β’ στη Λάρνακα και τα γύρω χωριά. Συλλάβαμε δεκάδες μέλη και συνεργάτες της ΕΟΚΑ Β’.

Εντοπίσαμε όπλα, πυρομαχικά, κρησφύγετα και γεμίσαμε ολόκληρα φορτηγά με δυναμίτες, προϊόντα κλοπής, από μεταλλείο της περιοχής.

27 Ιανουαρίου 1974. Πέθανε ο Γρίβας. Εντολή του Μακάριου ”Αναστολή των επιχειρήσεων. Το Εφεδρικό να επιστρέψει στη βάση του”. Το ίδιο βράδυ συγκεντρωθήκαμε σ’ ένα μικρό δωμάτιο για να παρακολουθήσουμε τις ειδήσεις από το ΡΙΚ. Επικρατούσε απόλυτη ησυχία… Ξαφνικά, σαν βόμβα, πέφτει η είδηση ότι ”ο Μακάριος έδωσε αμνηστία σε όλους τους καταζητούμενους και συλληφθέντες της ΕΟΚΑ Β’ ”. Παγώσαμε. Βλέπαμε αμίλητοι και αμήχανοι τις εκατοντάδες μέλη της ΕΟΚΑ Β’ να φεύγουν από τις φυλακές, ψάλλοντας τον εθνικό ύμνο και με το χέρι ψηλά να κάνουν το σημείο της νίκης. Αναγνωρίσαμε ανάμεσα σ’ αυτούς και όλους εκείνους που συλλάβαμε τις προηγούμενες μέρες. Φανταστείτε την ψυχολογία μας. Τόσοι κόποι, τόσοι μόχθοι, τόσα ξενύχτια, τόσοι κίνδυνοι και τόση αγωνία, όλα χάθηκαν μέσα σε μια νύχτα. Κοιτάζαμε ο ένας τον άλλο και διερωτόμασταν τι θα γίνει τώρα;

Η δράση των ΟΠΕ / ΤΑΕ / ΚΥΠ

Εμπροσθοφυλακή στη μάχη κατά της δράσης της ΕΟΚΑ Β’ ήταν τα επαρχιακά ΟΠΕ, τα ΤΑΕ και η ΚΥΠ. Τα Τμήματα αυτά, στελεχωμένα από δημοκρατικούς αξιωματικούς και αστυνομικούς, ήταν στην πρώτη γραμμή του πυρός. Εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στις επιτυχίες των πιο πάνω τμημάτων έπαιξε η συνεργασία τους με δημοκρατικούς πολίτες, οι οποίοι με κίνδυνο της ζωής τους έδιναν πληροφορίες για τις κινήσεις της ΕΟΚΑ Β’.

Εφεδρικό Σώμα

Όμως η αιχμή του δόρατος στις επιχειρήσεις κατά της ΕΟΚΑ Β’ ήταν το Εφεδρικό Σώμα. Πολλά πικρόχολα λέχτηκαν και πολλές υπερβολές γράφτηκαν. Η αλήθεια είναι πως με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ιδρύθηκε τον Απρίλη του 1973 το Εφεδρικό Σώμα, του οποίου αποστολή ήταν να αντιμετωπίσει και να διαλύσει την ΕΟΚΑ Β’.
Διοικητής διορίστηκε ο Ταγματάρχης Παντελάκης Πανταζής της Εθνικής Φρουράς, πλαισιωμένος με εννέα Λοχαγούς της Εθνικής Φρουράς.
Τους: Νίκο Βαρναβίδη
Ευτύχιο Σαλάτα
Κώστα Παπακώστα
Τάκη Τσαγκάρη
Νίκο Παστελλόπουλο
Χρυσάφη Χρυσάφη
Χριστάκη Μασωνίδη
Σάββα Σολωμού
Άγη Ιωακείμ
Ήταν μια σύγχρονη, ευέλικτη μονάδα, στελεχωμένη από δημοκρατικούς αστυνομικούς και οργανωμένη στα πρότυπα του στρατού. Ήταν εξοπλισμένη με ό,τι πιο σύγχρονο για την εποχή εκείνη. Όπλα, αυτοκίνητα και αυτόνομο δίκτυο ασυρμάτων. Αριθμητική δύναμη μόνο 330 άνδρες. Λειτουργούσαμε, όπως ακριβώς ο στρατός. Κοιμόμασταν και τρώγαμε στο στρατόπεδο. Καθήκον 24 ώρες το 24ωρο και έτοιμοι να αναχωρήσουμε για επιχειρήσεις ανά πάσα στιγμή. Δεν υπήρχε ωράριο…

”Τα άλογα είναι στο στάβλο”

Το Εφεδρικό πέτυχε απόλυτα στην αποστολή του. Έφερε σε πέρας με επιτυχία δεκάδες επιχειρήσεις. Επιτρέψετέ μου να αναφερθώ μόνο σε μια επιχείρηση, η οποία για τους περισσότερους ίσως να είναι άγνωστη. Έμελλε όμως η συγκεκριμένη επιχείρηση να αποβεί καθοριστική και να επηρεάσει τις εξελίξεις που ακολούθησαν. Η επιχείρηση έφερε την ονομασία ”Τα άλογα είναι στο στάβλο”.
Θάνατος του Γρίβα
Αποχώρηση Γεώργιου Καρούσου (Ταγματάρχης του ελληνικού στρατού, Κύπριος στην καταγωγή)
Θαλαμηγός ΙΑΣΩΝ
Αρματαγωγό ΛΕΣΒΟΣ

Με την απομάκρυνση του ταγματάρχη Γεώργιου Καρούσου, η ΕΟΚΑ Β’ έμεινε ακέφαλη. Οι τομεάρχες και τα υψηλόβαθμα στελέχη της ΕΟΚΑ Β’ συγκεντρώθηκαν για να εκλέξουν τον επόμενο αρχηγό της παράνομης οργάνωσης. Εντοπίστηκαν όμως μετά από πληροφορία στην κατοικία του Γιώργου Μίτσιγγα στη Δασούπολη στη Λευκωσία. 11 Ιουλίου 1974, ώρα 21:00 το βράδυ, το Εφεδρικό κινητοποιήθηκε άμεσα και με μια αστραπιαία επιχείρηση συνέλαβε τους: Λευτέρη Παπαδόπουλο, δημοσιογράφο (Ψευδώνυμο «Κεραυνός»). Ανδρέα Παπαπέτρου, Λοχαγό Ε.Φ. Κυριάκο Σαβεριάδη, δικηγόρο (μετέπειτα υπουργός). Άρη Χ”Γεωργίου, οικονομολόγο (υπουργός). Γεώργιο Μίτσιγγα, λογιστή (ιδιοκτήτης της κατοικίας).

Επιστολές/τεκμήρια για εμπλοκή της ΕΟΚΑ Β’ στο πραξικόπημα
Τη νύχτα της 11ης Ιουλίου μετά τη σύλληψη των ανωτάτων στελεχών της ΕΟΚΑ Β’, ακολούθησε σχολαστική έρευνα στη συγκεκριμένη κατοικία. Ανάμεσα στα διάφορα τεκμήρια, όπλα και έγγραφα εντοπίστηκαν δύο επιστολές. Στην πρώτη ο λοχαγός του ελληνικού στρατού, Κύπριος στην καταγωγή, Κροίσος Χριστοδουλίδης (ψευδώνυμο Ποσειδώνας) ζητούσε έγκριση από τον Λευτέρη Παπαδόπουλο να αποχωρήσει από την ΕΟΚΑ Β’ για οικογενειακούς λόγους. Η δεύτερη επιστολή, την οποία παραθέτω αυτούσια, είναι η επιστολή απάντηση του Λευτέρη Παπαδόπουλου προς τον Κροίσο Χριστοδουλίδη.

”Δεν θα υποβάλεις την παραίτηση προ της 15ης Ιουλίου επ’ ουδενί λόγο. Δεν μπορείς να γράφεις ότι παραιτείσαι για οικογενειακούς λόγους. Θα σε φτύσουν όλοι. Άκουσέ με και δεν θα ζημιωθείς. Και όπως σου τόνισα, μέχρι τις 15 του μηνός Ιουλίου. Όχι πιο μπροστά, σε παρακαλώ θερμώς. Επιμένω σε τούτο”.
Τα συμπεράσματα, δικά σας. Γνώριζε ή όχι η ΕΟΚΑ Β’ για το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου;

Η πέμπτη φάλαγγα στην Αστυνομία

Είναι λυπηρό, αλλά αληθές. Καθ’ όλη τη διάρκεια της έκρυθμης κατάστασης που δημιουργήθηκε με την παράνομη δράση της ΕΟΚΑ Β’, δρούσε μέσα στους κόλπους της Αστυνομίας η πέμπτη φάλαγγα. Αξιωματικοί, λοχίες και αστυνομικοί συνεργάστηκαν με την παρανομία. Διοχέτευαν πληροφορίες, τοποθετούσαν βόμβες σε αστυνομικούς σταθμούς και οχήματα, έκλεβαν όπλα και ασυρμάτους τα οποία παρέδιδαν στην ΕΟΚΑ Β’. Θα ακουστεί παράξενο, αλλά δυστυχώς η πέμπτη φάλαγγα έδρασε και μέσα στο Εφεδρικό».

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy