Σύγχρονη λυρική ποίηση

Σημεία Κοινού/ Ορίζοντας

Σύγχρονη λυρική ποίηση – Για το βιβλίο “Στην άκρη μια ουρά” της Αυγής Λίλλη

[…] Στο βιβλίο, το ποιητικό υποκείμενο είναι μια γοργόνα. Σύμφωνα με το παραμύθι του Άντερσεν, για να μεταμορφωθεί η γοργόνα σε άνθρωπο και να συναντήσει τον πρίγκιπα, πρέπει να απωλέσει τη σαγηνευτική φωνή της. Η γοργόνα της Λίλλη ζει στη μετα-αφήγηση του παραμυθιού: έχει τη φωνή της, ή έστω τη δυνατότητα της έκφρασης, αλλά ο πρίγκιπας είναι νεκρός. Η Λίλλη τοποθετεί τη δική της γοργόνα σε έναν κόσμο χωρίς ψευδαισθήσεις, με επίγνωση της θνητότητας, σε έναν κόσμο που αρχίζει με τη συντελεσμένη απώλεια και δομείται πάνω στη συντριβή.

[…] Ήδη από το πρώτο ποίημα της συλλογής που τιτλοφορείται «Σειρήνα» το κλάμα, οξύς ήχος, η άναρθρη κραυγή, γίνεται οργανικό μέρος του λόγου που θέλει να γίνει τραγούδι, γίνεται η πένθιμη ρωγμή του. Ο οδυρμός δεν αποκλείει τη δυνατότητα του άσματος. Εκείνο που χάνει η γοργόνα δεν είναι ακριβώς η φωνή της, όπως στο παραμύθι, αλλά το τέλειο ποίημα, το άρτιο τεχνικά ποίημα, το υψηλό, το αμόλυντο, που σύμφωνα με την ποιήτρια (ή το ποιητικό υποκείμενο) ενσαρκώνει το αθάνατο ποίημα.

ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟ

(σήμερα, τώρα λοιπόν, για σε ποίημα αθάνατο

γράφω ύστατο χαίρε θολό γράμμα από αδέξια πένα)

γράφω ξανά, ξανά

για τον θάνατο

γιατί είναι πιο κοντά

από σένα

έρωτας άλλος δεν είναι

για μένα

και πιο κάτω από εδώ δεν έχει

και πιο κάτω από εδώ

δεν έχει πιο κάτω

από εδώ

εδώ

[…] Η Λίλλη στα δικά μου μάτια στρέφεται σε ένα λυρικό ποίημα-σύνθεση με μετρικές ακροβασίες και μορφικούς κινδύνους άκρως σαγηνευτικά. Οι παρηχήσεις, οι εσωτερικοί ρυθμοί, η ελλειπτική γλώσσα, η εικονοποιία της ζωολογίας και του φυσικού τοπίου, το νερό, τα μέλη του σώματος σε γκρο πλαν, η πρωτότυπη απόδοση της συνουσίας, το αδιάλειπτο παρόν της ερωτικής πράξης, οι διασκελισμοί του στίχου που επιφέρουν διάφορα τραυλίσματα και ψελλίσματα στην αφήγηση, χαρακτηριστικά της γλώσσας του ερωτευμένου, η συνύπαρξη αντιφατικών συναισθημάτων, το δράμα για παράδειγμα («και κλάμα και αίματα και όλο τέτοια», σ. 27) μαζί με τη γαλήνη της αποδοχής, ο συνδυασμός ποιήματος και πεζού ποιήματος, όλα αυτά τα ετερόκλητα στοιχεία χωρίς λείανση διαμορφώνουν ένα λυρικό και ερωτικό σύμπαν πολύ σύγχρονο, που αφήνει τη ζωή να ανασάνει μακριά από ρομαντικά αφηγήματα. Το εντυπωσιακό για μένα σε αυτό το βιβλίο είναι η τοποθέτηση του έρωτα στις θνητές και χοϊκές του διαστάσεις και η σαρκική γλωσσική προσωποποίησή του ώστε η ερωτική επιθυμία και σαρκική ένωση (στη φαντασία ή μη) να βιώνονται αναγνωστικά σαν υψηλή ρομαντική εμπειρία.

ΖΟΥΓΚΛΑ

Αλύπητα στης ζούγκλας το υγρό κρεβάτι

θα σε ρίξω. Σε δάσος τροπικό με ορμή

ή σε σαβάνα θα σε πάρω. Θα ’σαι κάτι

σαν στολίδι και λάφυρο: δικό μου κορμί.

Σαν ορχιδέα θα ’μαι ανοιχτή, θα στάζω

σε ιδρωμένα δάχτυλα∙ γδέρνω, δαγκώνω

σαν φυτό σαρκοφάγο. Ασημένιο μου βάζο,

θα σε γυαλίζω με τη γλώσσα ώς τον πόνο

τον ήδιστο ν’ αγαπηθούμε. Θα φωλιάσει

στον κόλπο μου το πιο μεγάλο πουλί και

ψηλά θ’ ανέβουμε μακριά απ’ τη χάση

της ζωής που δε ζούμε, ωραίε μου λύκε.

Εγώ το λιοντάρι, στα πόδια σου η μερίδα

δικιά μου τροφή, ο μόνος κόσμος που είδα.

Και ποια η ιστορία λοιπόν αυτού του ποιητικού βιβλίου; Είναι ένα «λαβ στόρι», ένα «παραμύθι ενηλίκων», όπως αποκαλύπτει η Λίλλη σε συνέντευξή της;  Στο ερώτημα τι προσφέρει το βιβλίο της Λίλλη στην ερωτική ποίηση είναι τη δυνατότητα με αρχετυπικά εργαλεία να άρει τη μονολογικότητα, την ατομική θλίψη και τη μοναξιά του έρωτα, την εγωτική ακόμα διεκδίκησή του Άλλου και να υμνήσει το σμίξιμο, το δόσιμο, τη μεταμόρφωση, τον αθεράπευτο ερωτικό συγκλονισμό, παρά την πτώση, παρά το προδιαγεγραμμένο τέλος. Φαντασιακά, με όλα του κόσμου τα «θα», που είναι το πρώτο γράμμα του θριάμβου. Στην άκρη θα μένει πάντα μια ουρά, μια ωραία εκκρεμότητα, κάτι το ανολοκλήρωτο, που ας διαβαστεί ως ένα αινιγματικό «ίσως» για την εξέλιξη της σύγχρονης λυρικής ποίησης.

Ευτυχία Παναγιώτου

Αποσπάσματα από κριτική που δημοσιεύτηκε στο stigmalogou.gr στις 20/12/2022