Η συγκινησιακή ψήφος και η ακροδεξιά

Του Κυριάκου Λοΐζου

 

Η ανάληψη της εξουσίας από τον Ντόναλντ Τραμπ στα τέλη του 2016 ομολογουμένως έκανε πολύ κόσμο να αναρωτηθεί για το πώς ένας τέτοιος άνθρωπος εξελέγη Πρόεδρος -όχι σε μία μικρή χώρα αλλά στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής- ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν πως εάν δεν ήταν η πανδημία, ο βαθύπλουτος εκκεντρικός «πολιτικός» θα ανανέωνε τη θητεία του στο οβάλ γραφείο. Επιπλέον, στη γενικότερη ατμόσφαιρα -με αφορμή διάφορες δημοσκοπήσεις αλλά και εκλογές όπου η Αριστερά ηττήθηκε- υπάρχει η πεποίθηση ότι εάν τα αριστερά σχήματα έκαναν αυτό, εκείνο ή το άλλο, ή αν οργανώνονταν καλύτερα, ίσως να μην έχαναν τόσο έδαφος και να κέρδιζαν. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Υπάρχουν συνθήκες τις οποίες αγνοούμε ή δεν εντοπίζουμε και μας προσπερνούν, μαζί τους και η ακρoδεξιά;

Ιστορικά, τα παραδείγματα τα οποία «προσπέρασαν» την επικρατούσα άποψη για κάποια ζητήματα είναι αρκετά, ωστόσο δεν μπορούν να αναλυθούν μέσα σε μερικές μόνο γραμμές. Φυσικά, το πιο πρόσφατο από αυτά είναι η εκλογή Τραμπ, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω. Γιατί ενώ ο Τραμπ τασσόταν ανοιχτά υπέρ των ελίτ -και άρα και εναντίον των αδύναμων- κέρδισε την ψήφο μερικών εκατομμυρίων τέτοιων, αδύναμων, εξαθλιωμένων οι οποίοι απείχαν παρασάγγας από αυτά που ο ίδιος πρεσβεύει; Αν πάμε ακόμη πιο πίσω σε εξόχως σημαντικά ιστορικά γεγονότα, θα δούμε ότι μία στιγμή – τομή στην ανθρώπινη ιστορία ήταν η άνοδος του Αδόλφου Χίτλερ, ενώ το ερώτημα παραμένει το ίδιο και εδώ, όπως στην περίπτωση Τραμπ. Κατ’ επέκταση, η άνοδος και η γιγάντωση της Χρυσής Αυγής, αλλά και του παρακλαδιού της στην Κύπρο, του ΕΛΑΜ, εμπίπτουν σε αυτό εδώ το σχήμα.

Οι μεγάλες αλλαγές που συντελούνται σε σύντομο ιστορικά χρόνο, όπως οικονομικές κρίσεις μεγάλου μεγέθους οι οποίες αφήνουν πίσω τους καμένη γη, αλλάζουν αστραπιαία τη μαζική ψυχολογία, η οποία, όπως αποδείχθηκε, δεν μπορεί να «διαβαστεί» σωστά. Σε εποχές μεγάλων αναταραχών, κοινωνικών και πολιτικών, έχει αποδειχθεί πάλι ότι ο κόσμος ελκύεται από την αντίδραση, απ’ όπου και αν προέρχεται. Ως εκ τούτου, η ψήφος από ορθολογική μετατρέπεται σε συγκινησιακή, χωρίς καμία λογική συνέχεια, παρά μόνο συναισθηματικά. Όπως ο Χίτλερ «έδωσε πίσω» τη χαμένη τιμή στους Γερμανούς, έτσι και ο Τραμπ με το σύνθημα «make America great again» έδωσε, έστω και εφήμερα ή παροδικά, κάτι το οποίο η μάζα είχε ανάγκη στην παρούσα χρονική συγκυρία, είτε ήταν πλούσιοι, είτε ήταν κάτοικοι σε απομακρυσμένα χωριά του Τέξας που δεν έχουν δει ποτέ τίποτα άλλο, παρά μόνο τα χωράφια και τη φτώχεια τους.

Η διπλασιασμός (σχεδόν) των ποσοστών του ακροδεξιού ΕΛΑΜ πρέπει να προβληματίσει εις βάθος και όχι με χαλασμένα ανεμολόγια και αναλύσεις που έχουν στη βάση τους τις οργανωτικές δομές και τα προβλήματα αυτών στο εκάστοτε αριστερό κόμμα ή σχηματισμό. Τέλος, η ανάγνωση και η γνώση των γεγονότων είναι σημαντικότερα από τις καλές προθέσεις. Διότι ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις.