Η χούντα αγνόησε κάθε προειδοποίηση για την τουρκική εισβολή
Η συγκλονιστική κατάθεση του λοχαγού Αλ. Σημαιοφορίδη στην Επιτροπή για τον Φάκελο της Κύπρου
Του Μιχάλη Μιχαήλ
Μέρος 6ο
Συνεχίζουμε και σ’ αυτό το ιστορικό σημείωμα την σημαντική κατάθεση του τότε λοχαγού Αλέξανδρου Σημαιοφορίδη για τα όσα συνέβησαν την περίοδο της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο.
Απ’ όσα εξάγονται από τα λεγόμενα του, όχι μόνο δεν λήφθηκε καμιά πρόνοια για αντιμετώπιση τουρκικής εισβολής μετά το πραξικόπημα, αλλά ούτε και όταν οι Τούρκοι αποβιβάζονταν στην Κύπρο, δεν λήφθηκε σχεδόν καμιά έγκαιρη απόφαση για αντιμετώπιση της εισβολής.
Πλήρης η αδιαφορία από τον τοπικό διοικητή
Ενώ η απόβαση των εισβολέων βρισκόταν ακόμα στα πρώτα της στάδια, ο Αλ. Σημαιοφορίδης επιχείρησε να συναντήσει τον στρατιωτικό διοικητή της Κερύνειας, ο οποίος δεν βρισκόταν στη θέση του για να του επιδώσει ένα σήμα που έλαβε.
ΜΑΡΤΥΣ: Πήγα στο σταθμό διοικήσεως του τακτικού στρατιωτικού, που είχε επιτάξει ένα βενζινάδικο στην είσοδο της Κηρύνειας, κοντά στο Γ.Σ. Πράξανδρος, στο γήπεδο, και ήταν εκεί το Γ’ Γραφείο. Ρώτησα, που είναι ο Διοικητής; Μου είπαν, είναι στον Αι- Γιώργη, που ήταν δύο – τρία μίλια από εκεί και τρία – τέσσερα μίλια από την Κηρύνεια. Πρέπει να ήταν έντεκα η ώρα.
Βλέπω έναν Μιχόπουλο και κουβαλούσε τα ρούχα κάποιου. Δηλαδή ήταν αλλού. Μιλούσα ή δεν μιλούσα το ίδιο ήταν. Του λέω, κύριε Συνταγματάρχα, πάρτε αυτό το σήμα, διαβάστε το και αν έχετε καμιά απορία, πέστε μου για να στείλω σήμα επάνω. Αυτό έλεγε το σήμα από κάτω. «Καλά», μου λέει, υπέγραψε και πήρα το αντίγραφο. Αυτή ήταν η τελευταία μου επαφή με τον Μιχόπουλο.
Ήταν μεσημέρι και μου έδωσαν εντολή – μιλάμε για τις 22 του μηνός – και μου έδωσαν εντολή να ειδοποιήσω τα ΠΑΟ. Πήγα στο κλιμάκιο και μου έδωσαν αυτή την εντολή να ειδοποιήσω τα ΠΑΟ , που ήταν ένθεν και ένθεν της κυρίας αρτηρίας από τον Αι- Γιώργη, από την πλευρά της εισβολής, για να αλλάξουν θέσεις. Πήγα και ειδοποίησα τα ΠΑΟ – ΠΑΟ είναι τα 106, πυροβόλα άνευ οπισθοδρομήσεως αντιαρματικά – και όταν πλησίασα μου είπαν να προωθηθώ στον αποβατικό χώρο και να δίνω απ’ ευθείας πληροφορίες.
Ξέχασα να σας πω ότι το αρχείο μου το έκαψα όλο γιατί δεν θα ήμουν ζωντανός τώρα. Την Παρασκευή που άρχισε η απόβαση άρχισα να τα καίω όλα νωρίτερα από όλους και να καταστρέφω τα μηχανήματα.
Δεν άφησα τίποτα. Αν και είχαν στείλει ένα σήμα και μου είπαν «δεν θα καταστρέψεις μηχανήματα και το αρχείο και δεν θα μετακινηθείς. Ουδεμία σύμπτυξη άνευ διαταγής». Πότε θα τα έκανα; Όταν θα έλεγα ότι πιάστηκα;
Μου είπαν να μη μετακινηθώ. Εγώ δεν είχα πολεμική αποστολή.
Ήταν μέχρι να γίνει η απόβαση. Από κει και πέρα δεν είχα αποστολή και όμως μου έδωσαν εντολή να μη φύγω!
Κόλαση παντού
ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Χρίστος Μπασαγιάννης): Ποιος;
ΜΑΡΤΥΣ: Το αρχηγείο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Το αρχηγείο ή η Λευκωσία;
ΜΑΡΤΥΣ: Το σήμα ήταν από την Αθήνα. Δεν είχε τέτοια αρμοδιότητα
ο Σιγάλας. Ήταν από την Αθήνα και κατ’ επέκταση από το Σταθόπουλο, αρχηγό της ΚΥΠ. Έλεγε το σήμα να μην μετακινηθώ «ουδεμία σύμπτυξη»
και να προωθηθώ στον αποβατικό χώρο, όσο μπορώ για να πληροφορώ.
Πράγματι άπλωσα την μπομπίνα, πήρα και τέσσερα άτομα και προωθήθηκα όσο μπορούσα. Ανέβηκα σε ένα τριώροφο οίκημα. Ήταν ο αποβατικός χώρος στα 700 μέτρα, σε απόσταση βολής. Με τα κιάλια όπως ήμουν, αλλά και με το γυμνό μάτι, δεν μπορείς να περιγράψεις όσο και καλός να είσαι στην πένα, αυτό το θέατρο, αυτή την ατμόσφαιρα. Δεν υπήρχε σπιθαμή μέρους, που να μην εφλέγετο, ή να μην εβομβαρδίζετο ή να μην εβάλετο από παντού. Κόλαση!
Και τώρα που το σκέπτομαι, γιατί όταν ζει κανείς την ατμόσφαιρα δεν αναλογίζεται τον κίνδυνο να σκοτωθεί, είναι σαν να μεθάς. Ήταν η πρώτη φορά που μου δόθηκε η ευκαιρία, να το ζήσω όλα μου τα χρόνια – Καστοριανός είμαι – και επειδή δεν έφθανε άλλο το καλώδιο τοποθέτησα έναν – δύο και τον τρίτο κάτω από μένα στην πολυκατοικία και εγώ επάνω και δίναμε πληροφορίες.
Και θέλανε πληροφορίες. Τι γίνεται στον αποβατικό χώρο, από ΕΡΚΙΝ τι ξεφορτώνεται, πόσα άρματα, πόσος στρατός κλπ. Και είχε γίνει ένας βρόγχος και το τηλέφωνό μου ήταν συνδεδεμένο με την αίθουσα επιχειρήσεων στην Αθήνα. Δηλαδή την ώρα που έλεγα εγώ, αυτή τη στιγμή ένα αεροπλάνο βομβαρδίζει εκεί ή κατεβαίνει αυτό το άρμα, το ήξερε η Αθήνα, το αρχηγείο.
Περίμεναν μάταια αεροπλάνα
Το αρχηγείο ήταν συνδεδεμένο με άλλο τηλέφωνο, ο αρχηγός της ΚΥΠ με τον ΑΕΔ και τον πληροφορούσε για τα γεγονότα εκείνη την ώρα αν ερχόταν αεροπλάνο. Όλοι περιμέναμε έστω και την τελευταίο στιγμή, γιατί κάποτε μου είπε ο Σιγάλας ότι θα έλθουν αεροπλάνα και θέλουμε συντεταγμένες του χώρου εκείνου, κάτι στοιχεία άλλα μου ζήτησε. Τώρα τί έγινε και δεν ήλθαν, δεν το ξέρω. Αυτά γινόντουσαν επί ώρα. Και βλέπω τα άρματα, γιατί από τα αριστερά μου ήταν κάποιος δρόμος, η πολυκατοικία και μετά ένα οικόπεδο. Και το πρώτο που είδα ήταν ένα τουρκικό άρμα να πατάει έναν στρατιώτη και να πέφτει το κράνος του
και να περνάει από πάνω. Αυτή ήταν η εικόνα στα 50-100 μέτρα. Και το διπλανό άρμα το είδα να περνάει επάνω από ένα αυτοκίνητο και να το πατάει. Μετά εγκαταλείψαμε και φύγαμε.
Η αιχμαλωσία
Εγκλωβιστήκαμε. Αυτά ήταν τα τελευταία από το θέατρο. Παραλιακώς έφυγα, είχε μία δίοδο, γιατί στην παραλία δεν μπορούσαν να πάνε ούτε άρματα, ούτε αυτοκίνητα, και πήγα στο ξενοδοχείο Ντόουμ. Αφού πήγα κάτω που ήταν οι οικογένειες τους, πήρα όλους και πήγα στο Ντόουμ. Εκεί ήταν οι ΟΗΕδες, ήλθαν μετά, τότε δεν ήταν. Τα τηλέφωνα είχαν σιγήσει. Ήξερα ότι είχε ένα τηλέφωνο ο Δήμαρχος και ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου, Κατσελής. Είχε ένα προσωπικό τηλέφωνο, αλλά ήταν κλειστή η πόρτα. Έσπασα την πόρτα και αφού ήλθα σε επικοινωνία, έμαθα όλες τις πληροφορίες εκεί γύρω και έδωσα τις τελευταίες πληροφορίες μέσα από το ξενοδοχείο.
Αυτά ήταν τα τελευταία εκεί στην Κυρήνεια. Μας μετέφεραν στη Λευκωσία.
Και μία άλλη παρένθεση. Όταν ολοκληρώθηκε σε μία ημέρα, με κάτι μικροαντιστάσεις κλπ, ήλθε ένα πολεμικό αγγλικό ανοικτά λίγο και με ελικόπτερα έπαιρνε τους ξένους και τους πήγαινε στο πολεμικό.
Εκεί ελληνοκύπριους και Έλληνες δεν πήρε κανέναν να πάει. Οποιαδήποτε άλλη φυλή ήταν σε ελικόπτερο γινόταν έλεγχος. Τότε έφυγαν δύο δικοί μας, κρυφά βέβαια, από το κλιμάκιο, με αυτό το πλοίο. Καθίσαμε όλες-όλες Κηρύνεια και Σαράι Λευκωσία 14 ημέρες. Ακολούθησαν ανακρίσεις.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗΣ: Αιχμάλωτος;
ΜΑΡΤΥΣ: Ναι .
ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗΣ: Πότε σας έπιασαν;
ΜΑΡΤΥΣ: Είπα, όταν ολοκληρώθηκε η κατάληψη της Κηρύνειας, γιατί η Κηρύνεια δεξιά και αριστερά είχε εγκλωβιστεί, άφησαν έναν δίαυλο και έφευγε ο κόσμος και αυτό εσκεμμένως. Μόλις κατέλαβαν την Κηρύνεια προς Άγιο Αμβρόσιο προς ανατολάς δηλαδή, άφησαν ένα κενό για να αδειάσει όσο το δυνατόν περισσότερος άμαχος πληθυσμός από την Κηρύνεια.
Θα ήταν στο σχέδιό τους μέσα. Δεν τους πείραξαν μετά. Σκέφθηκαν ότι όσο αδειάσει η πόλη τόσο θα είναι καλύτερα. Είχαν το σχέδιό τους.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Πώς σας έπιασαν;
ΜΑΡΤΥΣ. Όλη την Κηρύνεια την πιάσανε.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Έχει σημασία η λεπτομέρεια πώς σας έπιασαν.
ΜΑΡΤΥΣ: Στο ξενοδοχείο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Από την πολυκατοικία που ήταν στον τρίτο όροφο;
ΜΑΡΤΥΣ: Είπαμε ότι όταν είδα τα άρματα που ήταν δίπλα μου και πατούσαν τον κόσμο, έφυγα από κει και έχασαν τα ίχνη μου, διότι δεν πρόλαβα να πω, ούτε «άρματα πίσω μου». Γιατί τα άρματα πλησίασαν ήλθαν από την δεξιά πλευρά και ό,τι έβρισκαν μπροστά τους το πατούσαν.
Aκολουθήστε μας στο Google News
