Συνεχίζεται ο «εμφύλιος» για το χαλλούμι – Σήμερα αναμένει ο Υπουργός Γεωργίας τις αποφάσεις των εμπλεκομένων

Παρά το ότι το κυπριακό χαλλούμι έχει πετύχει να ενταχθεί στην κατηγορία προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π.), συνεχίζεται η διαμάχη μεταξύ αιγοπροβατοτρόφων, αγελαδοτρόφων και τυροκόμων για την ποσόστωση του γάλακτος παρασκευής του χαλλουμιού.

Σήμερα Τρίτη ο Υπουργός Γεωργίας αναμένει τις θέσεις των εμπλεκομένων προκειμένου να μπορεί να παρασκευάζεται χαλλούμι με τη μεγαλύτερη ποσότητα γάλακτος να είναι το αγελαδινό, αλλά να φέρει άλλη ονομασία. Πρέπει να σημειωθεί ότι η σχετική νομοθεσία (για το Π.Ο.Π.) δεν προστατεύει το προϊόν, αλλά την ονομασία του.

Για παράδειγμα, οποιοσδήποτε μπορεί να παράγει ακριβώς το ίδιο προϊόν με τη σαμπάνια, το κονιάκ, ή την παρμεζάνα, αλλά μόνο οι κατοχυρωμένοι παραγωγοί στην ομώνυμη περιοχή της Γαλλίας ή Ιταλίας μπορούν να ονομάσουν έτσι το προϊόν τους. Η Ονομασία Προέλευσης (ΟΠ) προσφέρει υψηλότερη προστασία από αυτήν του εμπορικού σήματος (Trademark). Σημειώνεται ότι στην Ε.Ε. υπάρχουν αυτή τη στιγμή πέραν των 200.000 γεωγραφικών προϊόντων με Trademark, αλλά μόνο περί τα 1.000 προϊόντα τροφίμων είναι ΟΠ και αποτελούν την παγκόσμια ελίτ των τροφίμων ποιότητας. Μελέτες καταδεικνύουν ότι το 40% των Ευρωπαίων καταναλωτών θεωρεί εγγύηση παραδοσιακής παραγωγής, και το 80% ως καλύτερα προς την ποιότητα / τιμή σε σύγκριση με τα Trademark.

Επίσης, η ευρωπαϊκή εμπειρία δείχνει ότι η σήμανση ΟΠ προσδίδει αυξημένη αξία στο προϊόν. Για παράδειγμα, η τιμή των γαλλικών τυριών ΟΠ είναι πέραν των 3 ευρώ/κιλό υψηλότερη από τα τυριά που δεν φέρουν ΟΠ. Ενώ την τελευταία δεκαετία η παραγωγή των τυριών ΟΠ σημειώνει αύξηση της τάξης του 3-5% το χρόνο σε αντίθεση με την πτωτική τάση παραγωγής των άλλων τυριών.

Η ιστορική απόφαση του 2021

Μετά από πολλούς αγώνες η Κομισιόν στις 12 Απριλίου 2021 αποφάσισε την καταχώριση του Χαλλουμιού/Hellim ως προϊόντος ΠΟΠ, προστατεύοντάς το από απομιμήσεις και κατάχρηση σε ολόκληρη την Ε.Ε. Με την απόφαση αυτή, η οποία χαρακτηρίστηκε ως ιστορική, διαφυλάσσει όχι μόνο ένα μοναδικό εθνικό προϊόν της Κύπρου, αλλά και τις αυστηρές υγειονομικές προστασίες της Ένωσης, οι οποίες είναι υψίστης σημασίας για την ασφάλεια των τροφίμων.

Σύμφωνα με την απόφαση, μόνο το Χαλλούμι/Hellim που παράγεται στην Κύπρο σύμφωνα με τις προδιαγραφές του προϊόντος επιτρέπεται τώρα να χρησιμοποιεί το καταχωρημένο όνομα, προσφέροντας σαφή οικονομικά οφέλη στο νησί. Αυτό σημαίνει ότι το ΠΟΠ δεν προστατεύει το προϊόν σαν τέτοιο, αλλά την ονομασία του. Με άλλα λόγια κανένας δεν μπορεί να παράξει χαλλούμι πλην της Κύπρου.

Επιπλέον, και στην εγχώρια αγορά, αλλά και στο εξωτερικό δεν μπορεί να κυκλοφορεί αυτό το είδος τυριού που θα φέρει το όνομα χαλλούμι και δεν θα πληροί τις συγκεκριμένες προδιαγραφές ποσόστωσης που έχουν καθοριστεί στο 51% αιγοπρόβειο γάλα ή πρόσμιξη αυτού. Στην περίπτωση π.χ. που θα περιλαμβάνει κατά πλειοψηφία αγελαδινό γάλα, θα μπορεί να κυκλοφορεί στην αγορά, αλλά όχι με την ονομασία χαλλούμι.

Τελευταία προσπάθεια επίλυσης της διαφοράς Παρά την έγκριση της Κομισιόν, στην Κύπρο οι διαφορές μεταξύ των γαλακτοπαραγωγών συνεχίζονται, με αποτέλεσμα ο Υπουργός Γεωργίας να εισηγηθεί τον περασμένο μήνα όπως όλα τα προϊόντα που θα παράγονται με την ονομασία «χαλλούμι» φέρουν, μετά τις κατάλληλες τροποποιήσεις στις προδιαγραφές του προϊόντος, τη σήμανση ΠΟΠ. Εξαιρούνται μόνο τα προϊόντα με μυρωδικά και χαμηλά λιπαρά που ούτως ή άλλως δεν θα μπορούσαν να γίνουν αποδεκτά ως προϊόντα ΠΟΠ.

Η αλλαγή αυτή, εφόσον γίνει αποδεκτή από τους εμπλεκομένους, θα προωθηθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην οποία εναπόκειται κατά πόσο θα την κάνει αποδεκτή. Προς την κατεύθυνση αυτή ο υπουργός πραγματοποίησε σειρά επαφών με τους εμπλεκομένους, χωρίς μέχρι τώρα να υπάρξει συμφωνία, αφού οι πλευρές εμμένουν στις θέσεις τους. Έτσι το Υπουργείο περιμένει μέχρι την ερχόμενη Τρίτη τις απόψεις των εμπλεκομένων για να πάρει τις τελικές του αποφάσεις. Τονίστηκε πάντως ότι εάν δεν υπάρξει ούτε αυτή τη φορά συμφωνία, τότε θα εφαρμοστεί ο νόμος.

Μιχάλης Μιχαήλ