Συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις για τη μεταβατική περίοδο του Brexit

Του ανταποκριτή μας στο Λονδίνο, Ισαάκ Καριπίδη

[email protected]

Την προηγούμενη Τρίτη 23 του μηνός συμπληρώθηκαν 4 χρόνια από το ιστορικό δημοψήφισμα του Brexit. Το 2016 τη μέρα αυτή «ανοίξανε οι ουρανοί». Το Λονδίνο γνώρισε μια από τις πιο βροχερές μέρες στην ιστορία του. Μέχρι και το περίφημο μετρό του πλημμύρισε. Εν αντιθέσει, φέτος η 23η του Ιούνη ήταν μια από τις πιο ηλιόλουστες μέρες της βρετανικής πρωτεύουσας, από τότε που καταγράφονται τα σχετικά στοιχεία στη χώρα. Ο καιρός, το αγαπημένο θέμα συζήτησης των Βρετανών, μπορεί να μη σχετίζεται άμεσα με την πολιτική, οι πολιτικοί όμως τα έχουν κάνει μούσκεμα αναφορικά με τη μελλοντική σχέση του Ηνωμένου Βασιλείου με την Ε.Ε. Η κατάσταση δεν είναι απλά μπερδεμένη αλλά γεμάτη μαύρα σύννεφα, έτοιμα να «εκραγούν».

Το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί, τυπικά, να έχει αποχωρήσει από την ΕΕ και να μη συμμετέχει πλέον στις αποφάσεις της, ουσιαστικά όμως η σχέση που διέπει το δύο μέρη είναι σχέση εξάρτησης. Το Λονδίνο εξακολουθεί να είναι υποχρεωμένο να ακολουθεί τις οδηγίες των Βρυξελλών και φυσικά να απολαμβάνει και όλα τα πλεονεκτήματα της Ένωσης. Αυτό όμως, θεωρητικά τουλάχιστον, μέχρι τις 31 του Δεκέμβρη, οπότε και λήγει η λεγόμενη μεταβατική περίοδος.

Μέχρι τότε τα δύο μέρη θα πρέπει να συμφωνήσουν για τη φύση της μελλοντικής τους σχέσης σε μια σειρά από θέματα όπως π.χ. για το τι θα γίνει με τις εμπορικές τους συναλλαγές. Θα μπουν δασμοί ή όχι; Αν ναι, θα είναι ίδιοι για όλα τα προϊόντα; Πόσοι θα είναι αυτοί οι δασμοί; Τι θα γίνει με τους πολίτες της ΕΕ που θέλουν να έρθουν να ζήσουν εδώ στη Βρετανία, αλλά και τους Βρετανούς που πολλοί από αυτούς επιθυμούν να περάσουν το υπόλοιπο της ζωής τους σε ένα τουριστικό θέρετρο της Μεσογείου; Ποιες θα είναι οι προϋποθέσεις για να διασχίσει κάποιος τη Μάγχη για να πάει στη μια ή την άλλη πλευρά έστω και για διακοπές; Και αυτά είναι μόνο μερικά από τα ζητήματα που απασχολούν τις διαπραγματεύσεις. Η συνολική ατζέντα των εκκρεμοτήτων είναι τεράστια.

Στα μέσα του μήνα πραγματοποιήθηκε μια τηλεδιάσκεψη· τηλεσύνοδο κορυφής την χαρακτηρίζει ο βρετανικός Τύπος. Τη Βρετανία εκπροσωπούσε ο Μπόρις Τζόνσον και την ΕΕ η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ντέιβιντ Σασόλι.

Ο Βρετανός Πρωθυπουργός πρώτα από όλα ξεκαθάρισε ότι δεν επιθυμεί παράταση της μεταβατικής περιόδου. Τόνισε πως η όλη διαδικασία θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου, με ή χωρίς συμφωνία. Αυτό ήταν λίγο ως πολύ αναμενόμενο. Καθώς σε διαφορετική περίπτωση από τη μια το Λονδίνο θα πρέπει να καταβάλει αρκετά δισεκατομμύρια στις Βρυξέλλες και από την άλλη ο Μπόρις Τζόνσον θα αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα με τους φανατικούς οπαδούς του Brexit. Αυτοί δηλαδή που τον ανέδειξαν στην εξουσία. Αυτοί που τον στηρίζουν μέχρι και σήμερα παρά τα τραγικά του λάθη.

Εξαιτίας όμως τόσο της πολύμηνης καθυστέρησης να ολοκληρωθεί η πρώτη φάση της διαδικασίας εξόδου όσο και των προβλημάτων που δημιούργησε ο εγκλεισμός που επέβαλε ο κορονοϊός, η τήρηση του χρονοδιαγράμματος «έχει πάει περίπατο».

Όλοι παραδέχονται πως το εν λόγω «διαζύγιο» είναι εξαιρετικά περίπλοκο και έτσι εκφράζονται φόβοι πως δεν υπάρχει ο απαραίτητος χρόνος για να διευθετηθούν όλα τα ζητήματα. Γι’ αυτό άλλωστε τους τελευταίους μήνες το σενάριο που κυκλοφορεί στα δημοσιογραφικά γραφεία, εδώ στο Λονδίνο, είναι πως τελικά μάλλον θα βρεθεί μια μεσοβέζικη λύση. Σύμφωνα με αυτήν τα δύο μέρη θα συμφωνήσουν πως έχει ολοκληρωθεί η μεταβατική περίοδος και έτσι πια το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα είναι υποχρεωμένο να ακολουθεί τις οδηγίες της ΕΕ, ενώ για τα εκκρεμή θέματα θα οριστεί ένα γενικό πλαίσιο και οι οριστικές αποφάσεις θα παρθούν αργότερα.

Στην τηλεσύνοδο κορυφής οι δύο πλευρές δεσμεύτηκαν επίσης ότι θα τηρήσουν στο ακέραιο τη Συμφωνία Αποχώρησης. Αυτό αν και ήταν αναμενόμενο, οι αναλυτές το κρίνουν ως σημαντική δήλωση γιατί εκτός των άλλων εξασφαλίζονται τόσο τα συμφέροντα των πολιτών κρατών-μελών της ΕΕ που ζουν εδώ στη Βρετανία όσο φυσικά και των Βρετανών που ζουν και εργάζονται σε κράτη-μέλη της Ένωσης, όπως είναι η Κύπρος. Επίσης τονίστηκε πως τις επόμενες εβδομάδες και μέχρι τα τέλη Ιουλίου οι συνομιλίες θα πρέπει να εντατικοποιηθούν με την ελπίδα ότι μέχρι το φθινόπωρο θα υπάρξει κάτι πιο χειροπιαστό. Πολλοί αναλυτές εκτιμούν πως οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν μέχρι την ύστατη στιγμή, αλλά στο τέλος, όπως υπογραμμίζουν, θα δοθεί μια πολιτική λύση.

 

Τα δίδακτρα των πανεπιστημίων για τους φοιτητές των κρατών-μελών της ΕΕ

Ένα μεγάλο θέμα που απασχολεί πολύ κόσμο είναι τι θα γίνει τελικά με τα δίδακτρα για τους πολίτες της ΕΕ που θέλουν να σπουδάσουν στα πανεπιστήμια της Αγγλίας και της Ουαλίας από τον Σεπτέμβριο του 2021 και μετά. Σε σχετική ερώτηση που κατατέθηκε πρόσφατα στη Βουλή των Κοινοτήτων η υφυπουργός Μισέλ Ντόνλαν, αρμόδια για τα βρετανικά πανεπιστήμια απάντησε με γραπτή της επιστολή μεταξύ άλλων τα εξής: «Μετά την απόφασή μας να αποχωρήσουμε από την ΕΕ, υπήκοοι κρατών-μελών της ΕΕ, του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου και Ελβετοί δεν θα δικαιούνται πια το εγχώριο καθεστώς διδάκτρων και χρηματοοικονομικής υποστήριξης για προπτυχιακά, μεταπτυχιακά και προχωρημένα εκπαιδευτικά προγράμματα για τα μαθήματα του ακαδημαϊκού έτους 2021-22». Το μέτρο αυτό δεν ισχύει για όσους ήδη σπουδάζουν στα πανεπιστήμια της Αγγλίας και της Ουαλίας ή θα ξεκινήσουν τις σπουδές τους φέτος τον Σεπτέμβρη, διευκρίνισε η Βρετανίδα υφυπουργός.

Αν και η δήλωσή της δεν αποτελεί μεγάλη έκπληξη, παρ’ όλα αυτά αφήνει πολλά κενά και μια σειρά από ερωτήματα που πρέπει να ξεκαθαριστούν το συντομότερο δυνατόν. Αν π.χ. θα δημιουργηθεί ειδικό καθεστώς για τους φοιτητές αυτής της κατηγορίας ή αν θα ενταχθούν στους «διεθνείς» φοιτητές, όπως έχει επικρατήσει να χαρακτηρίζονται όσοι έρχονται να σπουδάσουν στη Βρετανία από άλλες ηπείρους του κόσμου.

Αξίζει να σημειωθεί πως με το παρόν καθεστώς όσοι πολίτες των κρατών-μελών της ΕΕ σπουδάζουν στα πανεπιστήμια της Αγγλίας και της Ουαλίας πληρώνουν τα ίδια δίδακτρα με τους Βρετανούς πολίτες, απολαμβάνοντας μάλιστα και τις ίδιες οικονομικές διευκολύνσεις όπως είναι τα χαμηλότοκα δάνεια. Έτσι, Βρετανοί φοιτητές και φοιτητές από τα κράτη-μέλη της ΕΕ σήμερα πληρώνουν μέχρι και 10.210 ευρώ ετησίως για τα δίδακτρά τους. Ενώ τα δίδακτρα των «διεθνών» φοιτητών φτάνουν μέχρι και τις 41.845 ευρώ ετησίως. Η διαφορά είναι τεράστια. Όλα αυτά καλώς εχόντων των πραγμάτων θα ξεκαθαρίσουν μέχρι το τέλος του 2020.