Συνεντεύξεις: Επιστροφή στο συμφωνημένο πλαίσιο το ταχύτερο

«Δεν αλλάξαμε στρατηγική κατεύθυνση μέσα από μια απάντηση που δόθηκε στον κ. Τατάρ», αναφέρει ο αν. κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΔΗΣΥ, Ονούφριος Κουλλά, στην «Κυριακάτικη Χαραυγή» και προσθέτει πως από τη στιγμή που απορρίφθηκε η πρόταση Αναστασιάδη για επιστροφή στο Σύνταγμα του ’60, από τον κ. Τατάρ, αυτή «δεν υπάρχει».

Υποστηρίζει ότι στόχος πρέπει να είναι η επανέναρξη των συνομιλιών από κει που έμειναν και ότι «το πλαίσιο Γκουτέρες έχει μεγάλη σημασία για μας».

Από την πλευρά του ο Άριστος Δαμιανού θεωρεί ανεδαφική και επικίνδυνη την πρόταση Αναστασιάδη και πως «αν δεν υπάρξει ανάκληση της πρότασης και μετακίνηση της τουρκικής πλευράς από τις γνωστές απαράδεκτες θέσεις της, θα μπούμε εκ νέου σε ένα παρατεταμένο αδιέξοδο στο Κυπριακό». Και οι δύο συγκλίνουν ότι δεν μπορεί να ξεφύγουμε από το συμφωνημένο με τη διεθνή κοινότητα πλαίσιο λύσης.

Συνεντεύξεις στη Νίκη Κουλέρμου

Ερωτήσεις:

1. Πόσο πραγματιστική θεωρείτε την πρόταση του Προέδρου Αναστασιάδη για επιστροφή στο Σύνταγμα του ’60 και συνομιλίες για το εδαφικό στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ;
2. Αλλάζει ή δεν αλλάζει η συζητούμενη βάση λύσης του Κυπριακού όταν η μια πλευρά διά του ηγέτη της εισηγείται στη διεθνή κοινότητα κυριαρχική ισότητα και η άλλη επιστροφή στο Σύνταγμα του ’60; Ποια η εκτίμησή σας για την κατάληξη μιας τέτοιας πορείας;
3. Αν το ζητούμενο τελικά είναι η επιστροφή στις συνομιλίες από κει που έμειναν στο Κραν Μοντανά, στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου του ΟΗΕ, πώς διορθώνεται η πυξίδα πορείας; Ποιο πρέπει να είναι το πρώτο βήμα, η πρώτη πρωτοβουλία της ε/κ πλευράς για να ανταποκριθεί η άλλη πλευρά και να βρεθεί το «κοινό έδαφος» για επανέναρξη των συνομιλιών;

Άριστος Δαμιανού (ΑΚΕΛ): «Ουσιαστικά με την πρότασή του ο Πρόεδρος θέτει την ελληνοκυπριακή πλευρά περίπου στην ίδια μοίρα με την τουρκική»

1. Πρόκειται για ανεδαφική και επικίνδυνη πρόταση. Ανεδαφική διότι -ως γνωστόν- η Ομοσπονδία ως μορφή πολιτειακής δομής παρέχει στις πολιτείες ευρεία αυτονομία, σε επίπεδο τοπικής κυβέρνησης και θεσμών, διασφαλίζοντας πάντοτε τα λεγόμενα τρία singles με μια ισχυρή κεντρική κυβέρνηση: Μία κυριαρχία, μία ιθαγένεια και μία διεθνή προσωπικότητα, με τέτοιες κεντρικές αρμοδιότητες που θα διασφαλίζουν την ενότητα του κράτους. Αν η τουρκική πλευρά αρνείται να αποδεχτεί την Ομοσπονδία, όπως δείχνουν -δυστυχώς- τα πράγματα, δεν είναι λογικά εφικτό να αναμένει κανείς ότι θα δεχτεί επιστροφή στο ενιαίο κράτος, το οποίο είναι μια σαφώς πιο συγκεντρωτική πολιτειακή δομή. Πόσω μάλλον που από το 1963 μέχρι το 1974 υπήρξαν μαζικές και -βέβαια- βίαιες μετακινήσεις πληθυσμών σε ξεχωριστές περιοχές, δημιουργώντας έτσι τις de facto συνθήκες για την ομοσπονδοποίηση. Συνάμα είναι και επικίνδυνη πρόταση διότι, έστω και από διαφορετικές αφετηρίες, επιτυγχάνει το ίδιο αποτέλεσμα με τις τουρκικές θέσεις για κυριαρχική ισότητα και λύση δύο κρατών, καθότι και οι δύο θέσεις, για ενιαίο κράτος ή για δύο κράτη, βρίσκονται εκτός του συμφωνημένου πλαισίου λύσης, το οποίο προνοεί για μετεξέλιξη του διχοτομημένου ενιαίου κράτους του ’60 σε δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία.
2. Είναι προφανές ότι στα μάτια της διεθνούς κοινότητας, μετά τις πρωτοφανείς προτάσεις και θέσεις Αναστασιάδη (γιατί μετά το φιάσκο ξεκαθάρισε ότι είναι θέσεις και όχι «σχήμα λόγου»), και οι δύο πλευρές βρίσκονται εκτός της συμφωνημένης βάσης λύσης. Ουσιαστικά -πλέον- με την πρότασή του ο Πρόεδρος θέτει την ελληνοκυπριακή πλευρά περίπου στην ίδια μοίρα με την τουρκική. Και αυτό είναι άδικο για την πλευρά μας διότι δίνει άλλοθι σε απαράδεκτες τουρκικές θέσεις. Είναι σαν να αλείφει βούτυρο στο ψωμί της Τουρκίας, η οποία παραμένει απενοχοποιημένη από το Κραν Μοντανά και εντεύθεν. Εκτιμώ πως μοιραία, αν δεν υπάρξει ανάκληση της πρότασης και μετακίνηση της τουρκικής πλευράς από τις γνωστές απαράδεκτες θέσεις της, θα μπούμε εκ νέου σε ένα παρατεταμένο αδιέξοδο στο Κυπριακό. Ήδη η κα Λουτ ενημέρωσε πως δεν θα έρθει στην Κύπρο, ενώ ο ΓΓ του ΟΗΕ παρουσιάζεται ιδιαίτερα διστακτικός με δεδομένο το χάσμα ανάμεσα στις αφετηριακές θέσεις των δύο πλευρών.
3. Είναι προφανές πως για την τουρκική πλευρά ζητούμενο είναι η εμβάθυνση και άρα η μονιμοποίηση της διχοτόμησης. Δεν ξέρουμε ποιο είναι το ζητούμενο για τον κ. Αναστασιάδη. Αυτό που καταγράφεται μοιραία και αναπόδραστα είναι η εκτίμησή μας ότι επί της προεδρίας του οδεύουμε προς την οριστικοποίηση της διχοτόμησης. Υπογραμμίζω ότι την ώρα που ο Πρόεδρος επαναλαμβάνει τον κακό του εαυτό, με πειραματισμούς, έλλειψη συλλογικότητας και παλινωδίες, η Τουρκία παρανομεί και προκαλεί στην Αμμόχωστο και ενισχύει τον σφιχτό εναγκαλισμό και την ποδηγέτηση της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Λυπάμαι που το λέω ωμά, αλλά, αν δεν είναι ήδη αργά, εφόσον ο Πρόεδρος δεν ανακαλέσει τους επικίνδυνους πειραματισμούς του, δεδομένων των τουρκικών θέσεων, θα μας μείνει η διχοτόμηση. Ο κ. Αναστασιάδης οφείλει να ευθυγραμμιστεί με όλα όσα συμφωνήσαμε με τη διεθνή κοινότητα και με τους Τουρκοκύπριους, ειδάλλως η ανύπαρκτη αξιοπιστία του θα μας οδηγήσει πλέον σε διεθνή ανυποληψία. Είναι πεποίθησή μας ότι η πρόταση του ΑΚΕΛ, μπορεί -υπό προϋποθέσεις- να οδηγήσει σε διάρρηξη του αδιεξόδου. Αλλά ο Πρόεδρος τυρβάζει περί άλλα. Αν δεν θα είναι πάρα πολύ αργά, μόνο ένας αξιόπιστος νέος Πρόεδρος που θα πιστεύει αταλάντευτα στη λύση, απελευθέρωση και επανένωση, ενδεχομένως να μπορέσει να επαναφέρει την ελπίδα.

Ονούφριος Κουλλά (ΔΗΣΥ): «Δεν μπορεί να αλλάξει η βάση λύσης του εθνικού μας προβλήματος. Έχει δημιουργηθεί ένα συγκεκριμένο πλαίσιο που θεωρείται κεκτημένο στη διεθνή κοινότητα»

1. Κατ’ αρχάς δεν θεωρώ ότι υποβλήθηκε μια πρόταση που εγκαταλείπει το συμφωνηθέν πλαίσιο της ομοσπονδίας. Ούτε θεωρώ ότι πρέπει να εκλαμβάνεται έτσι. Δεν αλλάξαμε στρατηγική κατεύθυνση μέσα από μια απάντηση που δόθηκε στον κ. Τατάρ. Από συνταγματικής απόψεως, πάντα λέγαμε ότι η πολιτική της δικής μας πλευράς είναι η μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας από το ενιαίο κράτος του 1960 σε μια διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, όπως περιγράφεται στις συμφωνίες κορυφής και τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Συνεπώς, επειδή ο Τ/κ ηγέτης επικαλέστηκε τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων που απορρέουν από το Σύνταγμα του 1960, η απάντηση ήταν ότι εμείς δεν εμποδίζουμε αυτά τα δικαιώματα. Τουναντίον, μπορούν να επιστρέψουν στις δομές της Κυπριακής Δημοκρατίας και να έχουν όλα αυτά τα δικαιώματα. Φτάνει να φύγουν τα τουρκικά στρατεύματα και να ακολουθήσουν βεβαίως οι συζητήσεις εντός του συμφωνημένου πλαισίου για τη μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Παράλληλα, με την απάντηση του Προέδρου, πιστεύω πως αποστέλλεται και ένα μήνυμα. Πως δεν μπορούν οι Τ/κ να επιθυμούν να έχουν τα πλεονεκτήματα της Κυπριακής Δημοκρατίας και της ευρωπαϊκής της ιδιότητας και την ίδια ώρα να αποζητούν τη διάλυσή της.
2. Κατά την άποψή μου δεν μπορεί να αλλάξει η βάση λύσης του εθνικού μας προβλήματος. Μετά από τόσα χρόνια έχει δημιουργηθεί ένα συγκεκριμένο πλαίσιο που επιβεβαιώθηκε τόσες πολλές φορές που πλέον θεωρείται κεκτημένο στη διεθνή κοινότητα. Μόνο εάν ζητηθεί κάτι από κοινού από τις δύο κοινότητες θα αλλάξει η βάση, πράγμα που δεν μπορώ να φανταστώ ότι μπορεί να γίνει. Όπως είπα, δεν θεωρώ ότι η δική μας πλευρά άλλαξε στρατηγικό στόχο και προτείνει επιστροφή στο Σύνταγμα του 1960. Είναι μια απάντηση-πρόσκληση προς τους Τ/κ να επανέλθουν στην Κυπριακή Δημοκρατία, να φύγουν από τη θέση για δύο κράτη και φυσικά μετά να γίνει η μετεξέλιξη σε ομοσπονδία και να συμφωνηθούν όλες οι εσωτερικές πτυχές. Θα ήταν εξαιρετικό να γίνει κάτι τέτοιο αλλά, όπως ήταν αναμενόμενο, απορρίφθηκε από την τ/κ πλευρά και συνεπώς, κατά την άποψή μου, δεν υπάρχει.
3. Πράγματι ο στόχος μας πρέπει να είναι αυτός. Ήδη ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με επανειλημμένες δηλώσεις του αλλά και σε αρκετές επιστολές του προς τον Γενικό Γραμματέα, ζητά την επανέναρξη των συνομιλιών από το σημείο στο οποίο διακόπηκαν. Το πλαίσιο Γκουτέρες έχει μεγάλη σημασία για μας. Για πρώτη φορά κατεγράφη ξεκάθαρα πως η Κύπρος πρέπει να γίνει ένα φυσιολογικό κράτος, χωρίς εγγυήσεις, επεμβατικά δικαιώματα και ξένα στρατεύματα. Είναι η Τουρκία που δεν το αποδέχεται ακριβώς γι’ αυτόν το λόγο. Φυσικά δεν το λέει με αυτόν τον ξεκάθαρο τρόπο, αλλά μας είχαν πει ότι «οι θέσεις των Ελληνοκυπρίων για την ασφάλεια ήταν ανόητες». Συνεπώς οι πρωτοβουλίες που πρέπει να αναλάβουμε πρέπει να είναι προς αυτήν την κατεύθυνση. Να επιμένουμε πως οι συνομιλίες πρέπει να συνεχιστούν από κει που έμειναν. Στο Βερολίνο, τον Νοέμβριο του 2019, Αναστασιάδης και Ακιντζί είχαν βρει κοινό έδαφος για να προχωρήσουμε μπροστά. Δυστυχώς, η ανάδειξη του κ. Τατάρ στην ηγεσία των Τ/κ, αλλά κυρίως η ξεκάθαρη αλλαγή πλεύσης της Τουρκίας για δύο κράτη (επειδή, όπως είπα, ήθελαν να απεγκλωβιστούν από το πλαίσιο Γκουτέρες) οδήγησε σε ένα ολικό αδιέξοδο. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσουμε την προσπάθεια. Οφείλουμε να συνεχίσουμε τις προσπάθειες στον ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο για επανέναρξη του διαλόγου. Πιστεύω πως το πρώτο βήμα θα πρέπει να είναι προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, να δώσει εκείνα τα κατάλληλα κίνητρα προς την Τουρκία (η λεγόμενη θετική ατζέντα) έτσι ώστε να εγκαταλείψει τις απαράδεκτες θέσεις της.