Συνέντευξη στον Μιχάλη Μιχαήλ
Την έντονη ανησυχία του για τη στασιμότητα στο Κυπριακό μεταφέρει μέσω της «Χαραυγής» ο τέως διαπραγματευτής και πρώην υποψήφιος Πρόεδρος Ανδρέας Μαυρογιάννης. Όπως αναφέρει στη συνέντευξη που ακολουθεί, το μήνυμα που στέλνει σε όλους τους διεθνείς συνομιλητές του είναι ότι σε πέντε χρόνια μπορεί να μην υπάρχει τρόπος να γίνει οτιδήποτε στο Κυπριακό.
Σε ό,τι αφορά την πρόταση του Προέδρου Χριστοδουλίδη για ενεργό εμπλοκή της Ε.Ε. στο Κυπριακό, την χαρακτηρίζει ως επιφανειακή αλλά και ανιστόρητη, διότι η εμπλοκή της Ε.Ε. στο Κυπριακό ξεκίνησε πριν από 30 χρόνια και συνεχίστηκε έκτοτε ανάλογα με τις ανάγκες και με τις εξελίξεις.
Σε ό,τι αφορά την κυβέρνηση ο κ. Μαυρογιάννης κρίνει ότι μέχρι στιγμής η εντύπωση που δίνεται είναι ότι υπάρχει έλλειψη οράματος, σχεδιασμού και ικανότητας διαχείρισης των πραγμάτων, τονίζοντας ότι η δημόσια ζωή σε έναν τόπο με τόσα προβλήματα όπως την Κύπρο δεν μπορεί να είναι πεδίο πειραματισμού.
Η ΕΕ γνωρίζει ότι το Κυπριακό επηρεάζει τις Ευρωτουρκικές σχέσεις αλλά δεν επιθυμεί όλο το πλέγμα των σχέσεων αυτών να υπερκαθορίζεται από το κυπριακό, αφού εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο και υπόκειται σε μια πλειάδα παραμέτρων.
Από την ημέρα που τέλειωσαν οι προεδρικές εκλογές αποφεύγετε τα φώτα της δημοσιότητας. Τι κάνετε τώρα, με τι ασχολείστε;
Θεωρώ φυσιολογικό να είναι κανείς διακριτικός μετά από την έκφραση της λαϊκής ετυμηγορίας. Είναι και λίγο άβολο, αφού ό,τι λέω εύκολα μπορεί να παρερμηνεύεται ως έκφραση πικρίας ή ενόχλησης. Δεν έχω καμία. Συνεχίζω τη ζωή μου, τις ασχολίες μου και παραμένω ενεργός πολίτης.
Είναι γεγονός ότι ήμουν, για το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από την Φεβρουάριο μέχρι σήμερα, εκτός Κύπρου. Τους πρώτους μήνες πέρασα χρόνο με τα παιδιά μου και τη σύζυγό μου. Αμέσως μετά πήγα για έξι εβδομάδες στη Γενεύη για τις εργασίες της Επιτροπής Διεθνούς Δικαίου του ΟΗΕ, της οποίας είμαι μέλος. Επέστρεψα πίσω αρχές Ιουνίου και από τις αρχές Ιουλίου θα μεταβώ πάλι εκεί για άλλες έξι εβδομάδες για το δεύτερο μέρος της συνόδου. Η αποστολή μου αυτή απαιτεί πάρα πολλή έρευνα, δουλειά, προετοιμασία…
Η Επιτροπή αυτή ασχολείται με εξειδικευμένα θέματα;
Αυτή η Επιτροπή είναι μία από τις επιφανέστερες επικουρικές επιτροπές της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Έχει 34 μέλη -επιφανείς καθηγητές διεθνούς δικαίου από όλες τις ηπείρους, διακεκριμένους διπλωμάτες, γενικά ανθρώπους με μεγάλη πείρα στα ζητήματα αυτά. Συμμετέχουμε υπό την προσωπική μας ιδιότητα και έχουμε εκλεγεί από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ για πενταετή θητεία. Η Επιτροπή βρίσκεται πίσω από τις περισσότερες διεθνείς συμβάσεις που υπογράφονται στο πλαίσιο του ΟΗΕ και προτείνει στα κράτη κανόνες που διέπουν τις διεθνείς σχέσεις, τη λειτουργία των διεθνών οργανισμών και του εν γένει συστήματος των Ηνωμένων Εθνών.
Για να έρθουμε στα δικά μας, πολλοί είναι αυτοί που λένε ότι στις προεδρικές εκλογές χάσαμε μια ευκαιρία για πραγματική αλλαγή στον τόπο. Συμφωνείτε με αυτή τη διαπίστωση;
Δεν είναι καθόλου προσωπικό το θέμα, αν και έχω την εντύπωση ότι πολλοί συμμερίζονται την άποψη ότι η δυναμική και ο προσανατολισμός που δώσαμε στην πολιτική ζωή του τόπου θα ανέβαζε ψηλότερα τον τόπο μας. Αντ’ αυτού η πλειοψηφία των συμπολιτών μας έκανε άλλες επιλογές. Δεν τα λέω από πικρία, αλλά από έγνοια για τον τόπο.
Είναι σημαντικό, από τη μια, να διαφυλάξουμε τη δημοκρατία και να σεβαστούμε τη λαϊκή ετυμηγορία. Ταυτόχρονα, όμως, ως πολίτες πρέπει να έχουμε απαιτήσεις και άποψη. Χρηστή διοίκηση, συνέπεια, διαφάνεια, λογοδοσία, ανάληψη ευθύνης είναι το ελάχιστο που δικαιούμαστε να ζητούμε.
Πώς κρίνετε λοιπόν τις πρώτες εκατό μέρες και κάτι της νέας κυβέρνησης;
Η εντύπωση που δίνεται είναι ότι υπάρχει έλλειψη οράματος, σχεδιασμού και ικανότητας διαχείρισης των πραγμάτων αλλά και μια αλαζονεία, ότι άγονται από τις εξελίξεις. Αυτό φαίνεται μέχρι τώρα τουλάχιστον. Μια διακυβέρνηση εικόνας, του φαίνεσθαι και όχι του είναι.
Για μένα δεν ισχύει η πίστωση χρόνου. Η δημόσια ζωή σε έναν τόπο με τόσα προβλήματα όπως την Κύπρο δεν μπορεί να είναι πεδίο πειραματισμού. Αυτή όμως είναι η εντύπωση μέχρι τώρα.
Αυτό που λέτε αποτυπώνεται νομίζω και στο Κυπριακό. Π.χ. εξαγγέλθηκε η ανέγερση οικοδομών στα κατεχόμενα και ο Πρόεδρος απάντησε ούτε λίγο ούτε πολύ ότι δεν είναι η ώρα επίρριψης ευθυνών και ότι το Κυπριακό δεν θα λυθεί μέσα από διαβήματα.
Με λύπη θα πω ότι αυτό δείχνει ότι δεν καταλαβαίνουν τι γίνεται γύρω μας. Αυτός ο οδοστρωτήρας, όπως λέγαμε και στην προεκλογική, προχωρά, σε λίγο θα μας έχει ισοπεδώσει όλους. Η Αμμόχωστος εποικίζεται προοδευτικά, οι προοπτικές λύσης εξανεμίζονται και δεν κάνουν τίποτα.
Εσείς πώς θεωρείτε ότι έπρεπε να αντιδράσουμε σε αυτή την περίπτωση;
Στην προεκλογική περίοδο είχα αναπτύξει την ιδέα να επιμένουμε στην εφαρμογή της διάταξης του ψηφίσματος 789 για μετατροπή της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου μέχρι τις ελεύθερες περιοχές σε νεκρή ζώνη, όχι γιατί αυτό θα έλυνε το πρόβλημα, αλλά γιατί θα απέτρεπε τα χειρότερα μέχρι τη λύση του Κυπριακού. Είναι βεβαίως και πολλά άλλα, είναι και η αποκατάσταση της αξιοπιστίας μας.
Αυτή η στασιμότητα στο Κυπριακό και η δημιουργία νέων τετελεσμένων σάς ανησυχεί;
Πάρα πολύ. Είναι και το μήνυμα που στέλνω σε όλους τους διεθνείς μου συνομιλητές, ότι σε πέντε χρόνια μπορεί να μην υπάρχει τρόπος για να γίνει οτιδήποτε. Νιώθω ότι ανησυχεί τους ανθρώπους μας και όλους εκείνους τους Τ/κ που θέλουν λύση, αλλά υπάρχει και απίστευτη σύγχυση για το ποιο είναι το ζητούμενο και το τι μπορεί να γίνει.
Πώς σχολιάζετε την πρόταση του Προέδρου για εμπλοκή της Ε.Ε. στο Κυπριακό;
Είναι μια επιφανειακή πρωτοβουλία, η οποία δείχνει και ανιστόρητη, διότι η εμπλοκή της Ε.Ε. στο Κυπριακό ξεκίνησε πριν από 30 χρόνια με το διορισμό του Σερζ Αμπού και συνεχίστηκε έκτοτε ανάλογα με τις ανάγκες και με τις εξελίξεις. Όταν φτάσαμε στη Γενεύη τον Γενάρη του 2017 στη διάσκεψη για την Κύπρο, η Ε.Ε. ήταν παρούσα στο πιο ψηλό επίπεδο με τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, πρόεδρο της Επιτροπής και τη Φεντερίκα Μογκερίνι, Ύπατη Εκπρόσωπο. Στο Κραν Μοντανά ήταν ο Αντιπρόεδρος Φρανς Τίμμερμανς και η Μογκερίνι. Δεν υπάρχει πιο ψηλό επίπεδο.
Η Ε.Ε. ούτε θέλει ούτε μπορεί να υποκαταστήσει τα Η.Ε. Αυτό που μπορεί και θέλει να κάνει είναι να στηρίξει τα Η.Ε. και την αποστολή καλών υπηρεσιών και να συμβάλει έμπρακτα στη δημιουργία συνθηκών επανένωσης. Αυτό αναφέρεται με σαφήνεια και στα Συμπεράσματα του πρόσφατου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Σ’ ό,τι αφορά την τουρκική πλευρά, είναι ουτοπικό να θεωρούμε πως θα δεχθεί μεσολαβητικό ρόλο της Ε.Ε. Εδώ δεν αποδέχεται ειδικό απεσταλμένο του Γ.Γ. των Ηνωμένων Εθνών που να προέρχεται από χώρα-μέλος της ΕΕ. Ο μόνος τρόπος είναι να ενισχύσουν όλοι τις καλές υπηρεσίες του Γ.Γ. του ΟΗΕ.
Από την πληροφόρηση που έχετε, η πρόταση του Προέδρου έχει αποδοχή στην ΕΕ;
Επιεικώς θα έλεγα σχεδόν καμία. Και όχι από αρνητική διάθεση. Η πρόταση δείχνει άγνοια των τρόπων λειτουργίας και των δυνατοτήτων. Όπως ανέφερα και πιο πάνω, η ΕΕ θεωρεί το Κυπριακό σημαντικό ευρωπαϊκό ζήτημα και είναι διατεθειμένη να ενισχύσει την αποστολή καλών υπηρεσιών με κάθε μέσο. Στη Γενεύη ο κ. Γιούνκερ είχε πει ακόμη ότι η ΕΕ ήταν έτοιμη να συμβάλει και οικονομικά στη λύση του Κυπριακού με 3 δις!
Σ’ ό,τι αφορά την ευρύτερη σχέση Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας, σας παραπέμπω στα όσα λέγαμε στην προεκλογική μας εκστρατεία για την δημιουργία των οργανικών συνθηκών της ειρήνης, για το πρωτόκολλο της Άγκυρας, για την προσέγγιση more for more και ούτω καθεξής, τα οποία είναι μέρος μιας άλλης ορθολογικής προσέγγισης.
Δυστυχώς η κυβέρνησή μας δεν φαίνεται να επικεντρώνεται σε δημιουργία συνεργειών και πολύ φοβάμαι πως σύντομα μπορεί να κατηγορούν την Ε.Ε. ότι δεν μας καταλαβαίνει και δεν ενδιαφέρεται! Όπως κάνουμε με όλους, περιλαμβανομένων και των Η.Ε. Παρόμοια δρα και ο κ. Τατάρ, όσο και αν μας ενοχλεί η σύγκριση.
Πώς κρίνετε τα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σε σχέση με την Κύπρο;
Η ανάγνωσή μου είναι πως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, σε συνέπεια, συνέχεια και συνάφεια με προηγούμενες αναφορές του λέει: H Κύπρος είναι κράτος μέλος της ΕΕ και υπάρχει αυτονόητη αλληλεγγύη. H E.E. είναι έτοιμη να ενισχύσει, αλλά σε καμιά περίπτωση να υποκαταστήσει τις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών και την αποστολή του καλών υπηρεσιών με βάση τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η Ε.Ε. είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει τα στη διάθεσή της μέσα (χρηματοδοτικά, εμπειρογνωμοσύνη κ.λπ.) για την προώθηση της λύσης του Κυπριακού και την επανένωση της Κύπρου.
Η Ε.Ε. γνωρίζει ότι το Κυπριακό επηρεάζει τις ευρωτουρκικές σχέσεις, αλλά δεν επιθυμεί όλο το πλέγμα των σχέσεων αυτών να υπερκαθορίζεται από το Κυπριακό, αφού εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο και υπόκειται σε μια πλειάδα παραμέτρων, ιδιαίτερα στη σημερινή συγκυρία. Πιστεύω πως η προσέγγιση αυτή αν αναγνωσθεί σωστά και αξιοποιηθεί από την πλευρά μας, μπορεί να έχει πολύ θετική συνεισφορά στην υπέρβαση του σημερινού αδιεξόδου.
Έχετε επαφές σε διεθνές επίπεδο. Συζητείται πίσω από τις κλειστές πόρτες όλη αυτή η κατάσταση που έχετε περιγράψει;
Συζητείται ακροθιγώς αφενός γιατί οι εκατέρωθεν προσεγγίσεις δεν φαίνονται να δημιουργούν επί του παρόντος περιθώρια και υπάρχει μεγάλη επιφυλακτικότητα στη Γραμματεία. Αφετέρου ο ΟΗΕ αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις σε βαθμό που θεωρείται πως η πολυμερής διπλωματία και η συλλογική ασφάλεια υπό τον ΟΗΕ βρίσκονται σε κρίση.
Ο Γ.Γ. του ΟΗΕ όχι μόνο έχει πλήρη αντίληψη, ευαισθησία, συναίσθηση και ενδιαφέρον για το Κυπριακό, αλλά θα ήταν και έτοιμος να προβεί σε συγκεκριμένες ενέργειες νοουμένου ότι θα λάβει τα κατάλληλα μηνύματα από τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο, όχι μόνο με λόγια αλλά έμπρακτα. Ταυτόχρονα, έχει ανάγκη ενίσχυσης από το Συμβούλιο Ασφαλείας, τις μεγάλες δυνάμεις και την Ε.Ε.
Δηλαδή αναμένουν κάτι ουσιαστικό από εμάς εδώ στην Κύπρο;
Αναμένουν από εμάς να αποδείξουμε τη βούλησή μας και να δημιουργήσουμε κατάλληλες συνθήκες και γι’ αυτό στάλθηκε η κυρία Ντι Κάρλο και πιθανόν να έρθει και τον Αύγουστο κάποιος άλλος ανώτερος αξιωματούχος. Υπάρχουν κάποια περιθώρια, έστω στενά, πρέπει να καταβάλουμε πραγματικές προσπάθειες, αυτό είναι το συμπέρασμά μου.
Η συνεχής υπόμνηση ότι η ε/κ πλευρά είναι έτοιμη για συνομιλίες από εκεί που σταματήσαμε στο Κραν Μοντανά δεν είναι αρκετή;
Δεν αρκεί να λες κάτι και να βάζεις αστερίσκους και υποσημειώσεις. Λέει η κυβέρνηση ότι είναι έτοιμη να συνεχίσει από εκεί που μείναμε, όμως δηλώνει δημόσια ότι δεν αποδέχεται τρία σημεία του πλαισίου Γκουτέρες! Να υπενθυμίσω πως η πλευρά μας εγγράφως στις 5 και 6 Ιουλίου 2017 είχε, με τις δέουσες διευκρινίσεις, αποδεχθεί και τα 6 σημεία του Πλαισίου.
Άλλωστε, ο Γ.Γ. είχε πει πως αν συμφωνήσουμε στα έξι σημεία που έθεσε προς αλληλένδετη διαπραγμάτευση -τα οποία είναι πακέτο, υπάρχει αλληλεξάρτηση ανάμεσα σε όλα τα σημεία- τότε έχουμε στρατηγική συμφωνία. Δεν θα ήταν δηλαδή η λύση του Κυπριακού, αλλά μια στρατηγική συμφωνία που θα έκανε την πορεία προς τη λύση μη αναστρέψιμη.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, με τη θέση της Τουρκίας για δύο κράτη, τις προκλήσεις στην Αμμόχωστο ή με εμάς που λέμε τα δικά μας, υπάρχει παράθυρο ελπίδας;
Παρά την αρνητική ρητορική που αναπτύσσεται το τελευταίο διάστημα, διέγνωσα στην τουρκική ρητορική κάποια ψήγματα ανοίγματος, μια μικρή χαραμάδα. Τίποτε περισσότερο από αυτό που δοκιμάσαμε να κάνουμε το 2021 στη Γενεύη.
Πριν ακόμα εκλεγεί ο κ. Τατάρ, η Τουρκία άρχισε να μιλά για δύο κράτη και χωριστή κυριαρχία, ότι δεν πρόκειται να πάει σε συνομιλίες αν πρώτα δεν τα κερδίσει αυτά. Κι εκείνο που είχαμε καταφέρει τότε, χάρη στα Η.Ε. και στην κυρία Λουτ, ήταν μια μικρή μετατόπιση. Είχε λεχθεί στην Τουρκία ότι, ανεξάρτητα από τη θέση της, πρέπει να προσέλθει στις συνομιλίες. Ότι μπορεί να κάνει λόγο για τις όποιες θέσεις της, αλλά δεν μπορεί να τις θέτει ως προϋποθέσεις. Επιπλέον, αυτές οι θέσεις είναι εκτός παραμέτρων του ΟΗΕ και εμείς δεν πρόκειται ποτέ να τις δεχθούμε. Η μετατόπιση έγκειτο στο ότι ο κ. Τατάρ ήρθε στη Γενεύη, έστω και αν τελικά κατέθεσε αυτή τη θέση την οποία ούτε εμείς ούτε και τα Ηνωμένα Έθνη υπήρχε περίπτωση να αποδεχτούμε.
Το σημαντικό είναι να υπάρξει διαδικασία στο πλαίσιο του ΟΗΕ, με βάση το κεκτημένο της διαδικασίας, χωρίς εκβιασμούς και προϋποθέσεις. Πιστεύω πως υπάρχει ένα μικρό περιθώριο να επανέλθουμε σε αυτή τη λογική.
Φτάνοντας στο τέλος της συνέντευξης, θέλω να ρωτήσω κάτι άλλο. Η προεκλογική περίοδος ήταν η πρώτη φορά που ήρθατε σε τόσο στενή επαφή με τον κόσμο του ΑΚΕΛ και της Αριστεράς. Πώς σας φάνηκε αυτός ο κόσμος;
Πράγματι ήταν μια εξαιρετική εμπειρία. Συνάντησα σπουδαίους ανθρώπους, με μεγάλη καρδιά, συναίσθημα, λογική και περιεχόμενο, που αγωνίζονται για έναν καλύτερο κόσμο, τις πιο πολλές φορές με απόλυτη ανιδιοτέλεια, ανθρώπους που έχουν πλήρη αντίληψη για το πού πρέπει να πάει η κοινωνία. Είναι κάποια ποιοτικά χαρακτηριστικά που πιο πολύ στους ανθρώπους της Αριστεράς τα βρίσκεις. Είμαι πραγματικά εντυπωσιασμένος, ενθουσιασμένος και συγκινημένος με τους ανθρώπους αυτούς και τους ευχαριστώ εκ βαθέων.
Η πολιτική έχει τελειώσει για σας;
Ανοίξαμε ένα ρήγμα, δώσαμε χώρο για το όνειρο, δημιουργήσαμε προοπτικές για τον τόπο και τους ανθρώπους του, με έγνοια για τους νέους και για ένα καλύτερο αύριο για όλους. Έχει σημασία όλοι όσοι μοιραζόμαστε το όραμα και τις κοινές αξίες που αναδείξαμε, να συνεχίσουμε να δουλεύουμε για κάτι καλύτερο. Τι θα γίνει σε πέντε χρόνια, πώς θα είναι τότε τα πράγματα, κανείς δεν ξέρει. Θα ήθελα να μην προσωποποιείται. Το ποιος θα είναι ο εκφραστής αυτής της προσπάθειας θα το δούμε.
Aκολουθήστε μας στο Google News
