Συνέντευξη – Μενέλαος Μενελάου: Δεν υπάρχουν προσδοκίες με τα σημερινά δεδομένα στο Κυπριακό

• Ο κίνδυνος για την Αμμόχωστο και γενικότερα για την προοπτική λύσης του Κυπριακού είναι υπαρκτός
• Εξετάζεται η επιλογή της ανάθεσης του ρόλου του Ειδικού Συμβούλου σε υψηλόβαθμο στέλεχος της Γραμματείας των Ηνωμένων Εθνών 
• Υπάρχουν ψηφίσματα και αποφάσεις του Σ.Α. για την Αμμόχωστο που θα πρέπει να γίνουν πλήρως σεβαστά, όπως και αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης
• Για να δημιουργηθούν θετικές προοπτικές, θα πρέπει η Τουρκία να σεβαστεί το συμφωνημένο πλαίσιο των ψηφισμάτων των Η.Ε.

 

Συνέντευξη στον Μιχάλη Μιχαήλ

Παρότι οι δεδομένες συνθήκες που επικρατούν το τελευταίο διάστημα όσον αφορά το Κυπριακό δεν είναι θετικές και δεν δημιουργούν καμία προϋπόθεση για επανέναρξη των συνομιλιών, η ε/κυπριακή πλευρά συνεχίζει και ενδυναμώνει τις προσπάθειές της και τις πρωτοβουλίες που ανέλαβε για επανέναρξη του διαλόγου στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ, τόνισε στη «Χαραυγή» ο διαπραγματευτής της ε/κυπριακής πλευράς Μενέλαος Μενελάου. Παράλληλα, ο Μ. Μενελάου τονίζει ότι η θέση της ε/κυπριακής πλευράς δεν αλλάζει και εμμένει στο διορισμό Ειδικού Συμβούλου του Γ.Γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό, σε αντίθεση με την τ/κυπριακή πλευρά που προτείνει το διορισμό προσωπικού απεσταλμένου. Σημειώνει επίσης ότι ο κίνδυνος για την Αμμόχωστο είναι υπαρκτός τόσο για το θέμα των Βαρωσίων όσο και γενικότερα για την προοπτική λύσης του Κυπριακού.

 

Έχετε αναλάβει το πόστο του διαπραγµατευτή της ε/κυπριακής πλευράς, µε απόφαση του Προέδρου της ∆ηµοκρατίας, σε µια πολύ δύσκολη περίοδο. ∆εν υπάρχει οποιαδήποτε κινητικότητα στο Κυπριακό, ενώ η τουρκική και τ/κυπριακή πλευρά επιδιώκουν αλλαγή της βάσης λύσης. Υπάρχουν περιθώρια να επαναρχίσει ο διάλογος και να οδηγηθούµε στην επίλυση του Κυπριακού στη βάση των ψηφισµάτων του ΟΗΕ;

Τα πράγµατα είναι όντως δύσκολα λόγω των θέσεων της Τουρκίας και της τ/κυπριακής ηγεσίας. Mε τα δεδοµένα που έχουµε µπροστά µας δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια για θετικές προσδοκίες. Ωστόσο εκείνο το οποίο πρώτιστα υπογραµµίζει αυτή η πραγµατικότητα είναι την ανάγκη εµείς να συνεχίσουµε και να ενδυναµώσουµε τις προσπάθειές µας και τις πρωτοβουλίες τις οποίες αναλαµβάνουµε. Για να λειτουργήσουµε αποτρεπτικά απέναντι σε προκλήσεις, παραβιάσεις και σε προσπάθειες πρόκλησης εντάσεων, να διαφυλάξουµε τη βάση λύσης όπως προβλέπεται στα ψηφίσµατα των Ηνωµένων Εθνών, να διαφυλάξουµε το κεκτηµένο των συνοµιλιών και να ασκήσουµε πίεση, στο βαθµό που εξαρτάται από εµάς, για να δηµιουργηθούν το συντοµότερο δυνατόν οι προϋποθέσεις για αναζωογόνηση της προοπτικής για λύση.

 

 

∆ιαπιστώνουµε όµως ότι από πλευράς ΟΗΕ, Ε.Ε. και της διεθνούς κοινότητας δεν γίνεται καµία ουσιαστική κίνηση προς αυτή την κατεύθυνση. Πόσο δυσκολεύει την κατάσταση αυτή η αδράνειά τους;

∆εν θα έλεγα ότι δεν γίνεται καµιά κίνηση. Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα µηνύµατα τα οποία δίνονται για τη βάση λύσης και την ανάγκη αναζωογόνησης της διαδικασίας συνοµιλιών, αυτά είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.

Το πρόσφατο ψήφισµα του Συµβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ έχει επαναβεβαιώσει τη ∆∆Ο ως τη βάση λύσης του Κυπριακού και ζητά από τον Γ.Γ. να συνεχίσει τις προσπάθειες προς την κατεύθυνση της αναζωογόνησης της ειρηνευτικής διαδικασίας. Από πλευράς Ε.Ε. η θέση που διατυπώνεται είναι σαφής, ότι η µόνη επιλογή είναι η λύση και η επανένωση πάνω στη συµφωνηµένη βάση της δικοινοτικής διζωνικής οµοσπονδίας.

Βέβαια δεν θα πρέπει να µας διαφεύγει ότι λειτουργούµε µέσα σε ένα διεθνές περιβάλλον, στο οποίο πρέπει να λαµβάνουµε υπόψη µας και τις γενικότερες εξελίξεις και ότι αυτή τη στιγµή υπάρχουν διεθνή προβλήµατα, όπως το θέµα της Ουκρανίας, τα οποία, φυσιολογικά, απορροφούν ένα µεγάλο µέρος του ενδιαφέροντος και της προσοχής της διεθνούς κοινότητας. Αυτό βέβαια προσφέρει και µια δυνατότητα σε εµάς για να υπογραµµίζουµε ότι υπάρχει και στην Κύπρο µια ανοικτή πληγή, ως αποτέλεσµα ξένης εισβολής και κατοχής, η οποία πρέπει να λυθεί µε βάση το διεθνές δίκαιο και τις αρχές του ΟΗΕ.

 

Ωστόσο αν δεν κινηθεί η Τουρκία, δεν µπορεί να γίνει τίποτε.

Η Τουρκία έχει τον καθοριστικό ρόλο. Και για να δηµιουργηθούν θετικές προοπτικές, θα πρέπει η Τουρκία να σεβαστεί το συµφωνηµένο πλαίσιο όπως καθορίζεται στα ψηφίσµατα των Ηνωµένων Εθνών. Από εκεί και πέρα, υπάρχει περιθώριο και για δικές µας κινήσεις και πρωτοβουλίες, ώστε να ασκηθεί πίεση στην Τουρκία. Οι δυσκολίες είναι υπαρκτές. Προσεγγίζουµε την κατάσταση µε πραγµατισµό. Και µε επίγνωση του τι πρέπει να κάνουµε, στο βαθµό που εξαρτάται από εµάς.

 

Με δεδοµένη την αναβάθµιση που απολαµβάνει το τελευταίο διάστηµα η Τουρκία, µπορούµε να ελπίζουµε ότι θα κάνει την «έκπληξη» και θα επιστρέψει στη συµφωνηµένη οµοσπονδιακή βάση;

Αυτό είναι κάτι το οποίο θα διαφανεί. Στο παρελθόν έχουµε δει την Τουρκία να προβαίνει σε ελιγµούς στο Κυπριακό, παρά το γεγονός ότι είχε διακηρυγµένη θέση που δεν ευθυγραµµιζόταν µε τα ψηφίσµατα του ΟΗΕ. ∆εν σηµαίνει ότι αυτό θα συµβεί και αυτή τη φορά. Οι συνθήκες κάθε φορά είναι διαφορετικές.

Σε κάθε περίπτωση, εκείνο που έχει πρωταρχική σηµασία για εµάς είναι να κάνουµε αυτά που είναι στο δικό µας χέρι, ώστε στο βαθµό που εξαρτάται από εµάς να µπορέσουµε να ωθήσουµε τα πράγµατα προς τη σωστή κατεύθυνση.

 

Την ίδια ώρα, όµως, οι δύο πλευρές καταθέτουν τις δικές τους προτάσεις και η µια δεν συζητά τις προτάσεις της άλλης. Εσείς ως διαπραγµατευτής συναντιέστε µε τον αντίστοιχό σας στα κατεχόµενα και συζητάτε όχι θέµατα ουσίας αλλά θέµατα καθηµερινότητας, όπως είπε πρόσφατα ο κ. Ολγκιούν. Αυτά δεν δηµιουργούν µια «απελπιστική» κατάσταση;

Είναι γεγονός ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά έχει απορρίψει τις προτάσεις µας για ΜΟΕ. Εµείς δεν έχουµε πει ότι απορρίπτουµε εκ προοιµίου και χωρίς συζήτηση. Εκφράσαµε λύπη, γιατί οι προτάσεις της τουρκοκυπριακής πλευράς κινούνται στο πλαίσιο του αφηγήµατός της για λύση «δύο κρατών». Παρόλα αυτά έχουµε πει ότι είµαστε έτοιµοι να συζητήσουµε το σύνολο των προτάσεων, τόσο των δικών µας όσο και προτάσεων της τουρκοκυπριακής πλευράς, εφόσον ο διάλογος θα λάµβανε χώρα µε βάση το συµφωνηµένο πλαίσιο λύσης, όπως καθορίζεται στα ψηφίσµατα των Ηνωµένων Εθνών. Μπροστά στις δυσκολίες που αντιµετωπίζουµε δεν αποτελεί επιλογή να αποδεχθούµε µοιρολατρικά ότι δεν υπάρχει καµιά ελπίδα και να εγκαταλείψουµε την προσπάθεια. Πρέπει να συνεχίσουµε.

 

Η πολιτική της επανέναρξης των διαπραγµατεύσεων, µαζί µε την εµµονή σε κυρώσεις από την Ε.Ε. εναντίον της Τουρκίας, βοηθά σε αυτό που επιδιώκει η ε/κ πλευρά;

Γι’ αυτό το θέµα υπάρχουν αποφάσεις της Ε.Ε., οι οποίες εξακολουθούν να ισχύουν. Είναι γεγονός ότι υπήρξε µια αναπροσαρµογή, λαµβανοµένων υπόψη και των δεδοµένων και του τρόπου µε τον οποίο το θέµα αυτό αντιµετωπιζόταν από πλευράς των εταίρων µας στην Ε.Ε. Οι αποφάσεις όµως είναι εκεί.

 

Με το θέµα του Ειδικού Συµβούλου του Γ.Γ. του ΟΗΕ σε ποιο σηµείο βρισκόµαστε;

Η δική µας θέση είναι ότι θα έπρεπε να διοριστεί Ειδικός Σύµβουλος, ως η διαχρονική πρακτική από πλευράς των Η.Ε. Η τουρκική πλευρά, στο πλαίσιο της θέσης της για αλλαγή της βάσης λύσης, δεν το αποδέχεται και αντιπρότεινε το διορισµό προσωπικού απεσταλµένου του Γενικού Γραµµατέα.

Για να γεφυρωθεί αυτή η διαφορά, εµείς προτείναµε το διορισµό απεσταλµένου των Η.Ε. χωρίς άλλον προσδιορισµό. Προσέκρουσε όµως κι αυτό στην άρνηση της τουρκικής πλευράς. Σε αυτό το στάδιο εξετάζεται η επιλογή της ανάθεσης  αυτού του ρόλου σε υψηλόβαθµο στέλεχος της Γραµµατείας των Η.Ε. Είναι κάτι το οποίο αναµένουµε να ξεκαθαρίσει το επόµενο διάστηµα.

 

Η Τουρκία υλοποίησε ως ένα βαθµό τους σχεδιασµούς της για την Αµµόχωστο. Εκτιµάτε ότι θα προχωρήσει και σε άλλες ενέργειες, ή αναγνωρίζει και η ίδια ότι το θέµα της Αµµοχώστου περνά µέσα από τη συνολική λύση;

Ο κίνδυνος είναι υπαρκτός. Και για το θέµα των Βαρωσίων και γενικότερα για την προοπτική λύσης του Κυπριακού. Έχουµε προβεί και συνεχίζουµε να προβαίνουµε στις αναγκαίες ενέργειες αποτροπής. Για το θέµα των Βαρωσίων υπάρχουν ψηφίσµατα και αποφάσεις του Συµβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που θα πρέπει να γίνουν πλήρως σεβαστά. Όπως και αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

 

Ο διαπραγµατευτής δεν είναι µέλος της κυβέρνησης και δεν λαµβάνει αποφάσεις

 

Ως διαπραγµατευτής έχετε ρόλο στη διαµόρφωση της πολιτικής της ε/κ πλευράς, ή απλώς λέτε την άποψή σας, λαµβάνονται αποφάσεις και τις ακολουθείτε;

Είµαι υπηρεσιακός, µέλος της διπλωµατικής υπηρεσίας από το 2001, στην οποία συνεχίζω να ανήκω. Βεβαίως, στο πλαίσιο της άσκησης των καθηκόντων µου, έχω τη δυνατότητα να εκφράζω την άποψή µου, να διατυπώνω τη θέση µου, τις εισηγήσεις και τις εκτιµήσεις µου. Από εκεί και πέρα, η πολιτική µας όσον αφορά το Κυπριακό είναι η επιδίωξη λύσης στη βάση της ∆∆Ο. Κι αυτή είναι και η δική µου θέση, ότι ο µόνος τρόπος για να πετύχουµε τον στρατηγικό στόχο της απελευθέρωσης και της επανένωσης της Κύπρου είναι µέσω της προσήλωσης σε αυτόν το στόχο κι αυτή είναι η κατεύθυνση προς την οποία εργαζόµαστε.

Όµως εσείς δεν λαµβάνετε αποφάσεις; Περιορίζεστε στην έκφραση άποψης ή εισήγησης;

Φυσιολογικά τον τελικό λόγο τον έχει ο Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας, ο οποίος λαµβάνει και τις αποφάσεις.

Ο διαπραγµατευτής της ε/κυπριακής πλευράς δεν είναι µέλος της κυβέρνησης της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας; Είναι δύο διαφορετικά πράγµατα;

Ναι, ο διαπραγµατευτής εκπροσωπεί την ελληνοκυπριακή πλευρά, στο πλαίσιο της προσπάθειας για επίτευξη λύσης του Κυπριακού.