Τ. Τσιελεπής: Το έγγραφο Έιντε δεν αποτελεί συμφωνία για λύση

Συνέντευξη στον Μιχάλη Μιχαήλ

Στη Γενεύη πάμε για να διεκδικήσουμε αυτά που επιδιώκουμε

Το προσχέδιο που ετοίμασε ο Έσπεν Μπαρθ Έιντε για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις περιέχει αρκετά θετικά στοιχεία, όπως και κάποια αρνητικά, όμως η ουσία είναι ότι το έγγραφο αυτό δεν αποτελεί συμφωνία για λύση του Κυπριακού, τονίζει στη «Χαραυγή» ο επικεφαλής του Γραφείου Κυπριακού του ΑΚΕΛ, Τουμάζος Τσιελεπής.

Το Κυπριακό, υποδεικνύει, δεν θα λυθεί με το έγγραφο Έιντε, αλλά η πορεία προς τη λύση ή το αντίθετο θα εξαρτηθεί κυρίως από το πώς θα συμπεριφερθεί η Τουρκία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στην Ελβετία.

Παράλληλα, ο επικεφαλής του Γραφείου Κυπριακού του ΑΚΕΛ θεωρεί υπερβολικό το θόρυβο που ξεσηκώθηκε στο εσωτερικό για το σημείο του εγγράφου που αφορά τη συνθήκη εφαρμογής και υπογραμμίζει ότι η όποια νέα συνθήκη σε καμιά περίπτωση μπορεί να καταργήσει την Κυπριακή Δημοκρατία, ούτε να υποκαταστήσει τη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης.

Εξηγεί, ακόμη, γιατί θα βρεθούμε μπροστά σε άκρως δυσμενείς εξελίξεις, αν υιοθετηθεί η πρόταση των τριών κομμάτων του λεγόμενου ενδιάμεσου χώρου για τα θέματα ασφάλειας και εγγυήσεων.

• [quote_center]
  • «Ακούω ότι και πάλι καταργείται η Συνθήκη Εγκαθίδρυσης, ότι θα έχουμε μια νέα συνθήκη με εγκαθίδρυση ενός νέου κράτους κ.λπ.. Καμία σχέση».
  • «Η προτεινόμενη τώρα συνθήκη έχει να κάνει με την εφαρμογή της λύσης, δεν έχει να κάνει με τη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης, δεν την καταργεί. Είναι επιπρόσθετη συνθήκη»
  • «Βάζοντας στη ζυγαριά τα πράγματα λέω ότι δεν είναι ένα έγγραφο απαγορευτικό για να πας εκεί και να διεκδικήσεις αυτά που επιδιώκεις. Αυτή είναι η ουσία»

  [/quote_center]

Το περιεχόμενο του εγγράφου Έιντε ήταν αυτό που αναμενόταν, με βάση και την ενημέρωση που υπήρχε;

Σε ένα βαθμό ναι. Όχι όμως συνολικά. Δηλαδή η εντύπωση που είχαμε εμείς ήταν ότι αυτό το έγγραφο θα ξεκινούσε από την αρνητική εμπειρία της πρώτης διάσκεψης της Γενεύης. Τι έδειξε αυτή; Ότι όλοι ήταν απροετοίμαστοι για ένα τέτοιο εγχείρημα και στο τέλος αυτή η διάσκεψη κατάντησε να είναι εκατό και πλέον άτομα σε μια αίθουσα χωρίς ημερήσια διάταξη, χωρίς σαφές αντικείμενο συζήτησης και φυσικά δεν επέδωσε.

Γι’ αυτό αποφασίστηκε να γίνει η διάσκεψη στο Μοντ Πελεράν ΙΙΙ σε επίπεδο τεχνοκρατών πλέον, ακριβώς για να προετοιμάσει τη συνέχεια της διάσκεψης σε πολιτικό επίπεδο. Έγινε η διάσκεψη τεχνοκρατών και στο μείζον θέμα της ασφάλειας καταγράφηκαν οι ανησυχίες των δύο πλευρών, καταγράφηκαν αυτά που ονόμασαν εργαλεία με τα οποία η κάθε πλευρά έβλεπε να ικανοποιούνται οι ανησυχίες της, υποβλήθηκαν και απαντήθηκαν ερωτήματα.

Αυτό ήταν το προζύμι για να συνεχιστεί η διάσκεψη και να έχει πλέον συγκεκριμένο αντικείμενο. Να υπάρχει ένας οδηγός για το τι θα συζητήσουμε. Όχι με την έννοια ότι θα πάμε εκεί και να υπάρχουν συμφωνημένα ουσιαστικά θέματα, αλλά το ποια θέματα θα συζητήσουμε. Ακολούθησαν τα γνωστά παρατράγουδα και η δεύτερη διάσκεψη θα γίνει με πολλή καθυστέρηση. Αναμέναμε ότι στο έγγραφο Έιντε θα είχαμε τα υλικά του Μοντ Πελεράν ΙΙΙ.

Είναι αυτά που περιλαμβάνονται στο παράρτημα που έδωσε ο κ. Έιντε;

Ναι. Να πω όμως ότι το έγγραφο φυσιολογικά δεν τοποθετείται σε καυτά θέματα, δεν μας λέει δηλαδή αν οι συνθήκες εγγύησης και συμμαχίας θα καταργηθούν, θα τροποποιηθούν ή θα συνεχιστούν.

Ούτε ήταν δυνατόν να μας το πει, διότι υπάρχουν οι διαμετρικά αντίθετες θέσεις των δύο πλευρών και όλα αυτά πρέπει να λυθούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Θετικό στοιχείο είναι το ότι υπάρχει ένας οδηγός για το τι θα συζητήσουμε εκεί και φυσιολογικά το έγγραφο περιλαμβάνει και στοιχεία που δεν αρέσουν στη μια ή στην άλλη πλευρά. Η κάθε πλευρά είναι ελεύθερη να τοποθετηθεί επί του εγγράφου και να εκφράσει τις απόψεις της. Είναι συμφωνημένο ότι μπορεί να γίνει αυτό.

Τι μας δεσμεύει εμάς;

Θα πρέπει να μας δεσμεύουν και τους δύο οι μέχρι στιγμής συγκλίσεις και αυτά που θα πούμε εμείς αναφορικά με το έγγραφο. Επομένως θα πρέπει να πάμε εκεί για να δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα.

Δεν ξέρω αν θα δοκιμάσει ο κ. Έιντε να συμβιβάσει τις θέσεις των δύο πλευρών σε ένα νέο έγγραφο, το βλέπω πολύ φιλόδοξο κάτι τέτοιο. Όμως εκεί η κάθε πλευρά θα έχει ως ασπίδα της δικές της θέσεις και όχι όσα αναφέρονται στο έγγραφο.

Βεβαίως το έγγραφο θα χρησιμεύσει ως οδηγός για τη συζήτηση, για να ξέρουμε το αντικείμενο της συζήτησης, αλλά από εκεί και πέρα κάθε πλευρά θα επιδιώξει να περάσει τις δικές της θέσεις. Εκεί, στο ελβετικό θέρετρο, θα παιχτεί το παιχνίδι. Χωρίς να λέω ότι δεν έχει σημασία το έγγραφο.

Στην αρχή είπατε ότι δεν ήμασταν προετοιμασμένοι για την πρώτη Γενεύη. Τώρα είμαστε;

Για να είμαι δίκαιος, ήταν η δική μας η πλευρά που είχε πρόταση στην πρώτη Γενεύη. Είναι η γνωστή πρόταση του Προέδρου για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις. Όμως, μια διάσκεψη δεν ετοιμάζεται μόνο με αυτό τον τρόπο.

Πρέπει να έχεις ημερήσια διάταξη, να καθορίσεις το αντικείμενο, να προσπαθήσεις να προλειάνεις το έδαφος, για να μην ναυαγήσει από την πρώτη ημέρα η διάσκεψη. Δεν θα λύσεις τα θέματα πριν πας εκεί.

Δεν μπορείς να πεις π.χ. ότι αν δεν δεχτούν ότι καταργούνται οι εγγυήσεις ή αποχωρούν τα στρατεύματα δεν έρχομαι. Πήγαμε εκεί χωρίς οδηγό για τη συζήτηση. Αυτό δεν πρέπει να επαναληφθεί.

Στο έγγραφο, σύμφωνα με τις πληροφορίες, υπάρχει αναφορά για τη δημιουργία μιας νέας συνθήκης εγγυήσεων. Όντως ισχύει αυτό; Κι αν υπάρχει, έχουμε θέση ως ε/κ πλευρά ή εσείς ως ΑΚΕΛ επί τούτου;

Σε αυτό το ζήτημα υπάρχει μια σύγχυση. Ακούω ότι και πάλι καταργείται η Συνθήκη Εγκαθίδρυσης, ότι θα έχουμε μια νέα συνθήκη με εγκαθίδρυση ενός νέου κράτους κ.λπ.. Καμία σχέση.

Ο θόρυβος που δημιουργήθηκε αναφορικά με τη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης του 1960,  ότι τάχα η νέα συνθήκη την υποκαθιστά, δεν δικαιολογείται. Η Συνθήκη Εγκαθίδρυσης είναι και θα παραμείνει εκεί. Κανείς δεν την αμφισβήτησε. Ούτε καν η τουρκική πλευρά.

Είναι μια από τις τρεις συνθήκες του 1960. Ειδικά αυτή, δεν είναι μέρος του Συντάγματος, ενώ οι άλλες δύο είναι μέρος του Συντάγματος. Ρυθμίζει το καθεστώς των Βάσεων. Η νομική βάση της παρουσίας των Βάσεων στην Κύπρο είναι σε αυτή τη συνθήκη. Αυτό είναι το αρνητικό σημείο.

Όμως ουδέν κακόν αμιγές καλού. Η Συνθήκη Εγκαθίδρυσης υποτίθεται – δεν είναι τυχαίο το υποτίθεται, αλλά δεν θα μπω τώρα στα βαθιά – ότι εγκαθίδρυσε την Κυπριακή Δημοκρατία. Δεν μπορείς να ισχυρίζεσαι ότι παραμένει σε ισχύ μια συνθήκη που εγκαθίδρυσε ένα κράτος, αλλά αυτό το κράτος δεν υπάρχει πλέον.

Είναι και θέμα κοινής λογικής. Είναι μια τρανταχτή απόδειξη περί συνέχειας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Υπάρχουν κι άλλες αποδείξεις. Το θέμα της κατάργησης των Βάσεων δεν είναι μέρος της λύσης του Κυπριακού, αλλά ένας μεταγενέστερος στόχος. Για να μην ανοίξει αυτό το μέτωπο ούτε από εμάς, ούτε από άλλους, ούτε από τη Βρετανία δεν έχει ανοίξει θέμα γι’ αυτή τη συνθήκη. Η μόνη τροποποίησή της ήταν στο σχέδιο Ανάν απλώς και μόνο για να ρυθμιστεί νομικά η επιστροφή περίπου του μισού εδάφους των Βάσεων στην ομοσπονδιακή Κυπριακή Δημοκρατία. Δεν αφορούσε το καθεστώς των Βάσεων, δεν αφορούσε την ουσία και το περιεχόμενο της Συνθήκης, αλλά μόνο την έκταση των Βρετανικών Βάσεων.

Η προτεινόμενη τώρα συνθήκη έχει να κάνει με την εφαρμογή της λύσης, δεν έχει να κάνει με τη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης, δεν την καταργεί. Είναι επιπρόσθετη συνθήκη. Έχει προβλήματα, αλλά σίγουρα δεν είναι αυτά που παρουσιάζονται στον Τύπο.

Σε ό,τι αφορά το προσχέδιο, εντοπίζονται αρνητικά στοιχεία όσον αφορά τις θέσεις της ε/κ πλευράς;

Δεν μπορώ και δεν θέλω να υπεισέλθω στην ουσία αυτού του εγγράφου. Βάζοντας όμως στη ζυγαριά τα πράγματα λέω ότι δεν είναι ένα έγγραφο απαγορευτικό για να πας εκεί και να διεκδικήσεις αυτά που επιδιώκεις. Αυτή είναι η ουσία.

Έχοντας προηγουμένως κάνει και τα σχόλια.

Ασφαλώς, οπωσδήποτε πρέπει να γίνουν, διότι αν δεν γίνουν σχόλια θα είναι ένα είδος άτυπης δέσμευσης ότι συμφωνείς με όσα γράφει.