Του Παναγιώτη Αγαπίου
Μέρος β’
Μετά από τους πύρινους λόγους που εξεφώνησαν οι Έλληνες πολιτικοί, ο λαός ξεχύθηκε στους δρόμους για το κυβερνείο με σκοπό να επιδώσουν υπόμνημα στον κυβερνήτη. Μια λαοθάλασσα γέμισε τους δρόμους της Λευκωσίας από την Εμπορική Λέσχη μέχρι το κυβερνείο. Επί κεφαλής της πορείας με την ελληνική σημαία ήταν ο Κυπριανίδης. Αργότερα πήρε τη θέση του ο Χριστόφορος Πίτσιλλος και στη συνέχεια ο Διονύσιος Κυκκώτης. Δεκαπέντε χιλιάδες διαδηλωτές βρίσκονταν στο δρόμο έξω από το κυβερνείο. Προσπάθησαν να μπουν στο δασάκι που βρισκόταν μπροστά στο κυβερνείο. Έφιπποι αστυνομικοί προσπάθησαν να τους ανακόψουν. Ο κόσμος άρχισε να πετροβολά τους αστυνομικούς, οι οποίοι αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Ο Χατζηπαύλος προσπάθησε να συγκρατήσει τα πλήθη να μην εισέλθουν στο δασάκι. Κανένα όμως αποτέλεσμα. Τίποτε δεν μπορούσε να τους συγκρατήσει. Έκοψαν το συρματόπλεγμα και όρμησαν στο δασάκι. Ο κυβερνήτης Στορς αρνήθηκε να δεχθεί αντιπροσωπεία για να του επιδώσει το υπόμνημα. Ο κόσμος εξαγριωμένος άρχισε να πετροβολά το κυβερνείο. Μερικοί κατέβασαν την αγγλική σημαία και ύψωσαν την ελληνική. Έβαλαν φωτιά σε μερικά αυτοκίνητα και στο κυβερνείο το οποίο παραδόθηκε στις φλόγες. Ο κυβερνήτης κάλεσε ενισχύσεις με ένοπλους αστυνομικούς. Την ευθύνη για την καταστολή της εξέγερσης ανέλαβε ο Διοικητής Λευκωσίας Χαρτ Νταίβις. Κάλεσε επίσης τον Γενικό Εισαγγελέα Νεοπτόλεμο Πασχάλη και διάβασε το νόμο «περί στάσεως» και διέταξε τα πλήθη να διαλυθούν. Στην άρνησή τους, οι αστυνομικοί άνοιξαν πυρ. Δραματικά ήταν τα αποτελέσματα. Ένας νεκρός και 14 τραυματίες. Νεκρός ήταν ο Ονούφριος Κληρίδης 17 χρόνων από τον Άγιο Θεόδωρο Αγρού.
Στις 23 και 24 του Οκτώβρη έγινε μεγάλο συλλαλητήριο στην Αμμόχωστο και εκφωνήθηκαν πατριωτικοί λόγοι. Στις 22 του Οκτώβρη έγινε μεγάλο συλλαλητήριο στη Λάρνακα. Στις 25 του Οκτώβρη ο Μητροπολίτης Κερύνειας Μακάριος Β εκφώνησε πατριωτικό λόγο στα πλήθη στην εκκλησία του Αρχαγγέλου. Την ίδια μέρα έγινε συλλαλητήριο και σημειώθηκαν επεισόδια με τραυματισμούς. Στην Πάφο έγιναν συλλαλητήρια στις 22 και 24 του Οκτώβρη όπου σημειώθηκαν συγκρούσεις και τραυματισμοί. Στη Λεμεσό έγιναν συγκεντρώσεις και επεισόδια, τα πλήθη κατέλαβαν το σπίτι του Άγγλου διοικητή και το πυρπόλησαν. Γενικά κατά τη διάρκεια της εξέγερσης έχασαν τη ζωή τους 9 Έλληνες και 30 τραυματίστηκαν από διάφορες περιοχές της Κύπρου.
Η αντίδραση της κυβέρνησης μετά τα γεγονότα ήταν άμεση. Σκληρά και δικτατορικά μέτρα επιβλήθηκαν στο λαό. Συνέλαβε και απέλασε τους αρχηγούς του κινήματος. Μεταξύ αυτών ήσαν: ο Μητροπολίτης Νικόδημος Μυλωνάς, ο Γεώργιος Χατζηπαύλου, ο Διονύσιος Κυκκώτης, Θεοφάνης Τσαγγαρίδης, ο Θεοφάνης Θεοδότου, ο Θεόδωρος Κολοκασίδης, ο Μητροπολίτης Κερύνειας Μακάριος και ο δικηγόρος Σάββας Λοϊζίδης. Αργότερα συνέλαβε και απέλασε και τους: Ν. Κλ. Λανίτη, Ι. Κυριακιδη, Φ. Κυριακίδη, Ζήνωνα Ρωσσίδη, Ι. Ερωτοκρίτου, Κ. Σκελέα, Χαρ. Σολομωνίδη, Οδυσσέα Βασιλείου, Κ. Κόνωνα, Γαλατόπουλο, Χαράλαμπο Βατυλιώτη, Σάββα Λοϊζίδη, Οδυσσέα Τσαγγαρίδη. Πολλά άλλα πρόσωπα συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν σε φυλακίσεις και σε διάφορες άλλες ποινές. Τις ζημιές που προκλήθηκαν στο κυβερνείο και σε αστυνομικούς σταθμούς κλήθηκε να τις πληρώσει ο λαός. Με νόμο που θέσπισε η κυβέρνηση, η Κύπρος θα διοικείτο με διατάγματα που εξέδιδε ο κυβερνήτης. Απαγορεύτηκε η είσοδος Κυπρίων στην Κύπρο που επέστρεφαν από το εξωτερικό. Τα μέτρα αυξήθηκαν και εντάθηκαν αργότερα κατά την περίοδο του κυβερνήτη Χέρμπερτ Ρίτσμοντ Πάλμερ (1933-1939). Είναι η περίοδος γνωστή σαν «Παλμεροκρατία». Με νόμο διαλύθηκε το Νομοθετικό Συμβούλιο. Επεβλήθη λογοκρισία στον Τύπο. Καταργήθηκε το Σύνταγμα. Επεβλήθη ο στρατιωτικός νόμος. Απαγορεύτηκε η λειτουργία πολιτικών κομμάτων και οργανώσεων. Απαγορεύτηκε η συγκέντρωση πέραν των πέντε ατόμων. Καταργήθηκαν οι δημαρχιακές εκλογές. Η άρση των δικτατορικών μέτρων έγινε το 1940 μετά την είσοδο της Ελλάδας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
*Συνταξιούχος εκπαιδευτικός
Aκολουθήστε μας στο Google News
Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy
