Τα παιδιά βάζουν τους μεγάλους στη θέση τους

Άλλες οι ανάγκες των ενηλίκων και άλλα τα ενδιαφέροντα και οι απαιτήσεις των ανηλίκων

Της Ελένης Κωνσταντίνου

    Το εκπαιδευτικό σύστημα να προκαλεί τον μαθητικό πληθυσμό να ανακαλύπτει τη γνώση και όχι να αναμασά στεγνά και αποκομμένα κομμάτια της

Γονείς πιέζουν τα παιδιά τους και τα καθοδηγούν στον κλάδο σπουδών τους χωρίς να νοιάζονται για το τι πραγματικά θέλουν τα ίδια. Λες κι είναι προέκταση του εαυτού τους ή του δικού τους ονείρου!

«Τα παιδιά έχουν διαφορετικές ανάγκες από τους μεγάλους. Αυτό, οι δεύτεροι πρέπει να το καταλάβουν κάποια στιγμή», είπε μια έφηβη καταθέτοντας τη δική της εισήγηση στα πλαίσια της Παιδοβουλής και μέσα από την πρόταση αυτή κρύβεται όλη η αλήθεια.

Ανάγκες των παιδιών, οι οποίες δυστυχώς παραμερίζονται από γονείς, εκπαιδευτικούς, κοινωνία και πολιτεία. Αποφάσεις που λαμβάνονται για τους ίδιους, χωρίς τους ίδιους, βαρυφορτωμένο σχολικό πρόγραμμα, απαιτήσεις και προσδοκίες δανεικές από τους γονείς που θέλουν πολλές φορές να εκπληρώσουν δικά τους όνειρα. Πολιτικές που θυματοποιούν τα παιδιά, τα οποία πασκίζουν να ακουστεί η δική τους φωνή και που ακούγεται νούσιμη και μετρημένη, φτάνει να τους δοθεί η ευκαιρία.

Μια διαφορετική νότα αλλά και νόημα έδωσαν οι παιδοβουλευτές την περασμένη Τετάρτη, όταν βρέθηκαν στα έδρανα της Ολομέλειας στη Βουλή των Αντιπροσώπων στα πλαίσια της πανηγυρικής συνόδου εργασίας της Παγκύπριας Ολομέλειας της Κυπριακής Βουλής.

Έφηβοι, αγόρια και κορίτσια από όλη την Κύπρο, κατέθεσαν τις δικές τους απόψεις και εισηγήσεις. Όλα όσα απασχολούν τα παιδιά σήμερα, κάποια από τα οποία απασχολούσαν και εμάς όταν ήμασταν στην ηλικία τους αλλά που τα ξεχάσαμε με το πέρασμα του χρόνου και τώρα μας τα υπενθυμίζουν οι εφηβικές φωνές, οι οποίες θέλουν να έχουν και λόγο και ρόλο στις αποφάσεις που τους αφορούν, στο πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι, στην οικογένεια, στην εκπαίδευση και την υγεία.

Αγωνία και αβεβαιότητα μέσα στα σχολεία

Όπως ήταν αναμενόμενο, ο τομέας της εκπαίδευσης είναι ένα ζήτημα το οποίο απασχολεί ιδιαίτερα τα παιδιά, αφού και οι ίδιοι ως μαθητές και μαθήτριες ζητούν να έχουν λόγο στις αποφάσεις που λαμβάνονται για τους ίδιους. Άλλωστε γνωρίζουν από πρώτο χέρι τι είναι αυτό που πρέπει να αλλάξει μέσα στα σχολεία. Στόχος είναι το εκπαιδευτικό σύστημα να προκαλεί τον μαθητικό πληθυσμό να ανακαλύπτει τη γνώση και όχι να αναμασά στεγνά και αποκομμένα κομμάτια της, τόνισαν στην εισήγησή τους που αφορά το ζήτημα αυτό.

Η Κοινοβουλευτική Ομάδα της Λάρνακας έθιξε ακριβώς το γεγονός ότι η συμμετοχή των παιδιών σε αποφάσεις που αφορούν το θέμα της εκπαίδευσης είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη διαμόρφωση μιας πολύπλευρης και ολοκληρωμένης παιδείας, κατάλληλης για όλα τα παιδιά. Τόνισαν παράλληλα ότι η ψήφιση των Νέων Κανονισμών Λειτουργίας των Σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης και η άμεση εφαρμογή τους ήδη από τη φετινή χρονιά, τους έκανε να αναρωτηθούν κατά πόσο λαμβάνεται υπόψη η φωνή των παιδιών και ποιος ο ρόλος τους στο σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα.

«Οι τεράστιες αλλαγές που εφαρμόστηκαν ήδη στους κανονισμούς λειτουργίας προκαλούν τη δυσαρέσκεια της μεγάλης πλειοψηφίας των μαθητών, καθώς και αγωνία για τα όσα πρόκειται να εφαρμοστούν από την επόμενη σχολική χρονιά. Αβεβαιότητα κυριαρχεί στην ατμόσφαιρα της μαθητικής κοινότητας, για το τι θα ακολουθήσει, αφού οι αποφάσεις που αφορούν τους μαθητές λαμβάνονται χωρίς τη δική τους συμμετοχή και συναίνεση και επομένως η αρμόδιοι φορείς έχουν το «ελεύθερο» να τροποποιούν τους κανονισμούς καταπώς θεωρούν καλύτερα».

Επιπλέον έστειλαν και το δικό τους κατηγορώ, αφού, όπως επεσήμαναν, οι εισηγήσεις και τα αιτήματα της Κυπριακής Παιδοβουλής και της Παγκύπριας Συντονιστικής Επιτροπής Μαθητών (ΠΣΕΜ) – σώματα που εκπροσωπούν τους μαθητές – δεν εισακούονται στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Ζήτησαν μάλιστα την ενδυνάμωση των δύο θεσμών της Κυπριακής Παιδοβουλής και της ΠΣΕΜ και τη μη παρεμπόδιση της ενεργού συμμετοχής τους. «Εισηγούμαστε η Επιτροπή Παιδείας της Βουλής να καλεί και να δέχεται τις απόψεις/εισηγήσεις από εκπροσώπους μαθητών και γενικά όλων των παιδιών, που θα προέρχονται από την ΠΣΕΜ και την Κυπριακή Παιδοβουλή, καθώς και από αντίστοιχη ομάδα εκπαιδευτικών, για την επίτευξη ενός λειτουργικού και κοινώς αποδεκτού εκπαιδευτικού συστήματος».

Παράλληλα, ανέφεραν πως οι εσωτερικοί κανονισμοί του κάθε σχολείου θα έπρεπε να καθορίζονται στα πλαίσια παραγωγικής συζήτησης μεταξύ της διεύθυνσης του σχολείου και του Κεντρικού Μαθητικού Συμβουλίου, στην παρουσία ίσως και του Συνδέσμου Γονέων και Κηδεμόνων, ως παρατηρητή. Επιπλέον, να διασφαλίζεται ο έλεγχος ότι όντως η συνεργασία αυτή επί του θέματος υπάρχει από τους εμπλεκόμενους, με αποτέλεσμα την αποφυγή αντιδημοκρατικών αποφάσεων.

Παραμελούνται μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες

Οι παιδοβουλευτές, όμως, προχώρησαν και ένα βήμα παρακάτω, σημειώνοντας ότι στα σχολεία λειτουργούν προγράμματα υποστηρικτικής διδασκαλίας για τους μαθητές με μαθησιακές ή άλλες δυσκολίες. Έχει ωστόσο παρατηρηθεί ότι οι διαδικασίες ένταξης των μαθητών στα προγράμματα αυτά είναι αρκετά πολύπλοκες και χρονοβόρες. «Ως επακόλουθο, πολλοί γονείς που δεν διαθέτουν είτε το χρόνο, είτε το μορφωτικό επίπεδο, αδυνατούν να κινήσουν τις απαραίτητες διαδικασίες για να λάβουν τα παιδιά τους τη βοήθεια που δικαιούνται έγκαιρα και αποτελεσματικά, ώστε να μη χαθεί λόγω γραφειοκρατίας πολύτιμος χρόνος. Παράλληλα, εκτός από τους γονείς που αναλαμβάνουν να κάνουν τις απαραίτητες διαδικασίες, είναι και άλλοι γονείς που δεν αντιλαμβάνονται ή αδυνατούν να διαπιστώσουν ότι τα παιδιά τους χρειάζονται τη στήριξη ειδικού εκπαιδευτή, με αποτέλεσμα η πορεία της ένταξης σε υποστηρικτικό πρόγραμμα κάποιων παιδιών να είναι πολύ αργή. Σε καμιά περίπτωση τα παιδιά δεν πρέπει να αφεθούν στο έλεος των χρονοβόρων διαδικασιών. Αντιλαμβανόμαστε ότι, υπό κανονικές συνθήκες, την ευθύνη της ένταξης των μαθητών στο υποστηρικτικό πρόγραμμα έχουν οι υπεύθυνοι καθηγητές του προγράμματος, όμως λόγω του πλήθους των μαθητών και της έλλειψης χρόνου, μεγάλος αριθμός μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες παραμελείται». Τα παιδιά αυτά, τόνισαν οι παιδοβουλευτές, χάνουν τις περισσότερες φορές την ικανότητα είτε της ένταξής τους στο σύνολο της τάξης, είτε της παρακολούθησης ενός εξατομικευμένου προγράμματος, προσαρμοσμένου στις ανάγκες τους. «Αυτό δημιουργεί επιπρόσθετα προβλήματα, αφού με την ενηλικίωσή τους και την ένταξή τους στην κοινωνία και στην αγορά εργασίας νιώθουν αδύναμοι να συμμετέχουν σε δραστηριότητες και ομάδες της κοινωνίας όπου ζουν. Η αξιολόγηση πρέπει να γίνεται από την πρώιμη παιδική ηλικία, χωρίς καθυστέρηση, πριν ο μαθητής ξεπεράσει την ηλικία που αναπτύσσει τις δεξιότητές του».

Τα «μωρά» μεγάλωσαν….

Παράλληλα, τα παιδιά, εκτός από συμμετοχή στα κοινά, ζητούν συμμετοχή και στην οικογένεια, συμμετοχή στις αποφάσεις που τα αφορούν. Ήταν πραγματικά εκπληκτικό να ακούς τα ίδια τα παιδιά να βάζουν τους γονείς, τους ενήλικους, «στη θέση τους». Η Επαρχιακή Κοινοβουλευτική Ομάδα Λεμεσού κατέθεσε έκθεση για τη συμμετοχή των παιδιών σε αποφάσεις που τα αφορούν. Η εισηγήτρια της έκθεσης αναφέρθηκε στην αντιμετώπιση της οποίας τυγχάνουν τα παιδιά από τους γονείς τους, οι οποίοι τους θεωρούν «μωρά». Επίσης έθιξε το γεγονός ότι σε αρκετές περιπτώσεις όχι μόνο οι έφηβοι καταπιέζονται αλλά ασκείται και βία προς αυτούς από τους γονείς τους. Η βία, είτε λεκτική είτε σωματική, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, φτάνει το 25%.

Παράλληλα επισημάνθηκε και το γεγονός ότι γονείς πιέζουν τα παιδιά τους και τα καθοδηγούν στον κλάδο σπουδών τους χωρίς να νοιάζονται για το τι πραγματικά θέλουν τα ίδια. «Λες κι είναι προέκταση του εαυτού τους ή του δικού τους ονείρου!».

Όταν τους δοθεί η ευκαιρία συμμετέχουν

Η Κοινοβουλευτική Ομάδα Πάφου έθιξε το φαινόμενο της μικρής συμμετοχής των παιδιών στο κοινωνικό γίγνεσθαι. «Όχι γιατί ευθυνόμαστε εμείς γι’ αυτό, αλλά γιατί εσείς οι μεγαλύτεροι δεν μας δίνετε την ευκαιρία να συμμετέχουμε, με αποτέλεσμα εμείς τα παιδιά να απέχουμε πολλές φορές από οποιασδήποτε μορφής κοινωνική ενεργοποίηση.

Σίγουρα, η πολιτεία δεν πρέπει να δίνει την εντύπωση ότι αποξενώνει τα παιδιά, αλλά αντίθετα να δίνει το ξεκάθαρο μήνυμα ότι έχει ανάγκη να ακούει τις απόψεις και τις εισηγήσεις των παιδιών και να ενθαρρύνει τη συμμετοχή μας στα κέντρα αποφάσεων της πολιτείας και ειδικά στα κέντρα όπου οι αποφάσεις επηρεάζουν και αφορούν εμάς τα παιδιά. Είναι άδικο όμως να μην αναφέρουμε ότι φορείς της Πολιτείας έδειξαν ότι επενδύουν σε μας, ότι υπολογίζουν την άποψή μας και θέλουν να συμμετέχουμε στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Χαιρόμαστε με τη λειτουργία της ομάδας εφήβων συμβούλων του Γραφείου της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού. Το γεγονός ότι έφηβοι από όλη την Κύπρο μπορούν να εκφράσουν τους προβληματισμούς τους και να πουν τις εισηγήσεις τους, με την ελπίδα ότι θα δούμε στο εγγύς μέλλον να υλοποιούνται, είναι πολύ σημαντικό, γιατί έτσι νιώθουμε ότι έχουμε φωνή, ότι το κράτος και οι φορείς μάς λαμβάνουν υπόψη και μας θέλουν να συμμετέχουμε στη λήψη αποφάσεων.

Σημαντική ήταν και η ενέργεια του Υπουργείου Υγείας να καλέσει εκπροσώπους της Κυπριακής Παιδοβουλής να συμμετέχουν στην Επιτροπή Παρακολούθησης της υλοποίησης της Στρατηγικής για τα δικαιώματα του παιδιού στην Υγεία», σημείωσαν μεταξύ άλλων.