Τα πραγματικά μηνύματα των Εκθέσεων του ΓΓ του ΟΗΕ

Της
Σταύρης Καλοψιδιώτου*

 

Εν αναμονή του ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας για την ανανέωση της θητείας της UNFICYP, τις τελευταίες μέρες παρακολουθούμε ένα θέατρο του παραλόγου· μια παράσταση από την πλοκή της οποίας απουσιάζει κάθε λογική συνάφεια. Με φόντο τις δύο Εκθέσεις του ΓΓ του ΟΗΕ, οι οποίες κυκλοφόρησαν επίσημα την περασμένη Τετάρτη, κάποιοι επιχειρώντας προφανώς να κερδίσουν εσωτερικά εντυπώσεις έσπευσαν να διοχετεύσουν στον Τύπο μια θετική εικόνα για όσα πέτυχε η πλευρά μας. Προτού «αλέκτορα φωνήσαι» όμως, το μέτωπο με την εδώ εκπρόσωπο των Ηνωμένων Εθνών είχε ήδη ανοίξει και πάλι με φόντο τις ίδιες Εκθέσεις.

Ανεξαρτήτως όσων χρεώνονται στην κα Σπέχαρ αναφορικά με τα οδοφράγματα, η οποία όπως καταγράφεται από τον ΓΓ του ΟΗΕ μεταφέρει μια σειρά γεγονότων, μας ανησυχεί το γεγονός ότι το Προεδρικό ασχολείται περισσότερο με αυτό το ζήτημα, αντί με τα πολλά και ισχυρά μηνύματα που στέλνει ο κ. Γκουτέρες και αφορούν την ουσία του Κυπριακού. Πρόκειται για μια επιπόλαιη και καθόλου διπλωματική αντιμετώπιση του διεθνούς οργανισμού, στο πρόσωπο τής εδώ εκπροσώπου του, τη στιγμή που εν αναμονή της εκλογικής διαδικασίας στα κατεχόμενα θα έπρεπε να μας απασχολεί περισσότερο η δημιουργία των καλύτερων δυνατών συνθηκών για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων -που θα παραμείνουν υπό την αιγίδα του. Αυτός ο βαθύς παραλογισμός ξεγυμνώνει μια αποπροσανατολιστική αδυναμία του Προεδρικού να ασχοληθεί με την ουσία, όπως δυστυχώς βλέπουμε κατ’ επανάληψη να συμβαίνει τα τελευταία τουλάχιστον τρία χρόνια.

Αντίθετα, αυτά που θα έπρεπε πρωτίστως να απασχολούν το Προεδρικό, ως προς το περιεχόμενο των δύο Εκθέσεων του ΓΓ του ΟΗΕ, είναι άλλα. Αυτό που θα έπρεπε να προβληματίζει είναι γιατί ο κ. Γκουτέρες αποφεύγει για άλλη μια φορά να τοποθετηθεί καταδικαστικά για τις αφόρητες τουρκικές προκλήσεις, ενώ για το φυσικό αέριο αρκείται να πει ότι πρέπει να έχουν οφέλη και οι δύο κοινότητες και να χρησιμοποιηθεί ως κίνητρο για λύση. Είναι η επανάληψη της επικριτικής ουσιαστικά αναφοράς του στα εμπόδια που προβάλλονται σε σχέση με ΜΟΕ, γιατί όπως λέει «συνδέονται με το στάτους του βορρά και ανησυχίες σχετιζόμενες με “αναγνώριση”» παρ’ όλο που διευκρινίζει ότι και σε αυτό το θέμα ισχύει η πολιτική των Ηνωμένων Εθνών για την Κύπρο και τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Είναι η επαναφορά της πρότασης για δημιουργία στρατιωτικού μηχανισμού επαφής, σε σχέση με την οποία κάνει αναφορά σε δεδηλωμένη δέσμευση των μερών για την καθιέρωσή του, κάτι για το οποίο αναμένεται σχετική ενημέρωση από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Υπάρχει κανείς που διαβάζοντας αυτές στις δύο Εκθέσεις δεν αντιλαμβάνεται πού μπορεί να οδηγηθεί το Κυπριακό; Μήπως, αξιολογώντας τα, το Προεδρικό δεν θα έπρεπε να καθοδηγείται στην πολιτική που χαράσσει από την ίδια ανησυχία που εκφράζει ο κ. Γκουτέρες όταν υπογραμμίζει ότι «η έλλειψη διαπραγματεύσεων από τον Ιούλιο του 2017 δεν σημαίνει ότι η κατάσταση στο νησί παραμένει αμετάβλητη, είτε σε πολιτικό επίπεδο, είτε στη νεκρή ζώνη»; Δίνοντας ως ενδεικτικά παραδείγματα το Βαρώσι, τους υδρογονάνθρακες, την οριοθέτηση ΑΟΖ, το προσφυγικό, ακόμα και την πανδημία; Ποια μηνύματα αντλούνται από την ορθή του διαπίστωση ότι ενώ τα ΜΟΕ είναι σημαντικά, αυτά δεν συνιστούν τη λύση του Κυπριακού;

Ο δρόμος είναι συγκεκριμένος. Περιγράφεται ξανά από τον κ. Γκουτέρες. Δεν αρκούν οι φραστικές δεσμεύσεις περί ετοιμότητας για επανέναρξη του διαλόγου. Όσο έτοιμος δηλώνει ότι είναι ο ίδιος για συνέχιση της προσπάθειας για κατάληξη σε όρους αναφοράς όπως συμφωνήθηκε στο Βερολίνο τον περασμένο Νοέμβριο, άλλο τόσο έτοιμοι πρέπει να αποδείξουν στην πράξη ότι είναι οι δύο ηγέτες. Καθόλου τυχαία δεν είναι η προειδοποίηση του ΓΓ του ΟΗΕ ότι η απουσία επίλυσης του Κυπριακού είναι ολοένα και περισσότερο μη βιώσιμη ζητώντας τους να συμβάλουν στη δημιουργία κατάλληλου κλίματος και να δείξουν έμπρακτη ετοιμότητα συνέχισης της διαπραγμάτευσης από το σημείο που έμεινε στο Κραν Μοντανά. Αυτό που αναμένουμε είναι να δούμε πώς έμπρακτα την αξιολογούν και τι πρωτοβουλίες αναλαμβάνουν. Με την υποσημείωση ότι με ευθύνη και της κυβέρνησης Αναστασιάδη-Συναγερμού για τους πειραματισμούς των τριών τελευταίων χρόνων η προοπτική του Κυπριακού έχει πλέον τεθεί υπό την αίρεση και του αποτελέσματος της εκλογικής διαδικασίας στα κατεχόμενα.

*Νομικός-Διεθνολόγος, μέλος Κ.Ε. ΑΚΕΛ