Τάκης Χατζηδημητρίου στη «Χ»: Και ο λαός της Κύπρου είναι πολιτιστική κληρονομιά…

Παραδίδοντας τη σκυτάλη του συμπροέδρου της ΤΕΠΚ, ο Τ. Χατζηδημητρίου παραδίδει μια ανεκτίμητη κληρονομιά στον λαό μας

  • Παραδίδοντας τη σκυτάλη του συμπροέδρου της ΤΕΠΚ, ο Τ. Χατζηδημητρίου παραδίδει μια ανεκτίμητη κληρονομιά στον λαό μας
  • Η Τεχνική Επιτροπή βαδίζει µέσα στα ερείπια της πατρίδας για να υψώσει την κουλτούρα του αλληλοσεβασµού και της συµπόρευσης όλων µας για το κοινό καλό της Κύπρου
  • Τα βραβεία της Europa Nostra επιβραβεύουν τη συνεργασία Τ/κ και Ε/κ για τη διάσωση της κοινής πολιτιστικής µας κληρονοµιάς
  • Οι διαµάχες µεταξύ µας είναι ένας αυτοκαταστροφικός εµφύλιος. Και η Τουρκία επωφελείται των καταστάσεων

Όταν ο ακούραστος πολιτευτής και αεικίνητος ακτιβιστής Τάκης Χατζηδημητρίου μοιράζεται τη σοφία της 80χρονης σχεδόν πορείας του στην πολιτική ζωή του τόπου, τότε μπορείς να σταθείς μπροστά του με άπειρο σεβασμό, αλλά με το βλέμμα στραμμένο μόνο στο μέλλον και με ελπίδα.

Μας αφοπλίζει με την πρώτη κιόλας απάντησή του στη συνέντευξη που ακολουθεί, όταν διερωτάται: «Γιατί η πολιτική δεν πρέπει να ιδωθεί ως πνευματική και πολιτιστική αξία; Όταν αγωνίζεσαι για τη δημοκρατία, την κοινωνική δικαιοσύνη, την ελευθερία, όλα αυτά δεν είναι πολιτιστικές αξίες; Μπορεί να υπάρξει πολιτισμός χωρίς αυτά;»

Ο ορίζοντας πλαταίνει με τις απαντήσεις του κ. Χατζηδημητρίου και εύχεσαι χιλιάδες να είναι αυτοί που θα ακολουθήσουν τα αχνάρια του έχοντας τις ίδιες αντιλήψεις, την ίδια αγάπη για τον τόπο τους και τη σωτηρία του.

Συνέντευξη στη Νίκη Κουλέρµου

Είστε ένα πολιτικό πρόσωπο µε µακρά παρουσία στην ενεργό πολιτική σκηνή, αλλά η δηµοσιότητα εστιάζεται στη 14χρονη παρουσία σας ως επικεφαλής της ∆ικοινοτικής Επιτροπής για την Πολιστική Κληρονοµιά. Τι θεωρείτε πιο σηµαντικό ως προς την παρακαταθήκη που αφήνετε στον τόπο;

Η έννοια του πολιτισμού κυριάρχησε στη σκέψη και τη ζωή µου σε όλες τις εκδηλώσεις και δραστηριότητες. ∆ιερωτώµαι: Γιατί η πολιτική δεν πρέπει να ιδωθεί ως πνευµατική και πολιτιστική αξία; Όταν αγωνίζεσαι για τη δηµοκρατία, την κοινωνική δικαιοσύνη, την ελευθερία, όλα αυτά δεν είναι πολιτιστικές αξίες; Μπορεί να υπάρξει πολιτισµός χωρίς αυτά;

Ναι, αλλά ποιος είναι ο στόχος µας στην πιο δύσκολη περίοδο της Ιστορίας µας και πώς τον επιδιώκουµε;

Στο επίκεντρο των προσπαθειών µας βρίσκεται η σωτηρία της Κύπρου. Πώς θα εργαστούµε; Σίγουρα όχι µε εξτρεµισµούς, χωρίς µονοπώληση του πατριωτισµού και ευθυνολογίες. Εξάλλου, ποιος δικαιούται να θεωρεί αθώο τον εαυτό του από όσα συνέβησαν στην Κύπρο; Εδώ χρειάζεται η στερέωση ενός λαϊκού µετώπου για το κοινό καλό και ένα κοινό όραµα για το µέλλον του λαού στο σύνολό του,  Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, Μαρωνιτών, Αρµενίων και Λατίνων. Οφείλουµε κάποτε να εννοήσουµε ότι και ο λαός της Κύπρου είναι πολιτιστική κληρονοµιά. Οι διαµάχες µεταξύ µας είναι ένας αυτοκαταστροφικός εµφύλιος. Και η Τουρκία επωφελείται των καταστάσεων.

Αυτό συµβαίνει στο πολιτικό µας ζήτηµα;

Είναι αποδεδειγµένο ότι µε τις συγκρούσεις και τις αδιάκοπες αντιπαραθέσεις τίποτα δεν επιτυγχάνεται. Αντίθετα, οδηγούµαστε από απώλεια σε απώλεια. Αυτό συµβαίνει στο πολιτικό µας ζήτηµα και πολύ πιο φανερά στα µνηµεία µας. Είναι γι’ αυτό που στην Τεχνική Επιτροπή αφήσαµε πίσω την τακτική της συνεχούς αντιπαράθεσης και προχωρήσαµε στην έννοια της συνεργασίας για τη διάσωση της κοινής πολιτιστικής κληρονοµιάς. Όταν δείξεις σεβασµό στα µνηµεία του άλλου, θα τύχεις της ίδιας ανταπόκρισης και για τα µνηµεία που θεωρείς δική σου πολιτισµική κληρονοµιά. Έτσι δηµιουργείται και η ενότητα του λαού και του τόπου, µέσα από την αντίληψη µιας πολυπολιτισµικής Κύπρου.

Τι θα θέλατε να ξαναζήσετε και τι απεχθάνεστε να θυµάστε από την όλη πορεία σας;

Η µνήµη αποβάλλει τις δυσάρεστες αναµνήσεις. Υπήρξαν πραγµατικά εποχές που όλα ήταν δύσκολα και το έργο της Τ.Ε. αντιµετώπιζε την άρνηση και την υπόσκαψη. Όµως και η Τ.Ε. δεν ήταν άοπλη. Είχε πίστη και επιµονή σε αυτό που έκανε και το πιο ουσιαστικό, είχε τη συµπαράσταση του λαού. Παλέψαµε, λοιπόν, και µπορέσαµε να κρατήσουµε ακέραιο το µήνυµα και την αποστολή της. Για να είµαστε και δίκαιοι, θα πρέπει να οµολογήσουµε ότι οι δυσχέρειες που αντιµετωπίσαµε προέρχονται από τη γραφειοκρατία και όχι από τον Προέδρο που ανανέωσε δύο φορές τη θητεία µιας Επιτροπής διορισµένης από τον ∆ηµήτρη Χριστόφια. Να προσθέσω ότι επιχορηγεί µε 500 χιλ. ευρώ το χρόνο τα έργα της Τ.Ε. Τι να θυµούµαι; Τις ευτυχισµένες συνεδριάσεις που είχαµε µε τους Τουρκοκύπριους συνάδελφους µας. Η φιλία η αγάπη, η ειλικρίνεια και η εµπιστοσύνη κυριαρχούσαν στις συνεδριάσεις µας.

Πόσα έργα πολιτιστικής κληρονοµιάς έχετε ως Επιτροπή παραδώσει µέχρι τώρα;

Έχουν ολοκληρωθεί έργα συντήρησης σε 73 µεγάλα και µεσαίου µεγέθους µνηµεία και σε άλλα 26 έγιναν µικρότερης σηµασίας παρεµβάσεις. ∆ηλαδή η Τ.Ε. παρέδωσε στην ιστορία και τους ανθρώπους, µέχρι στιγµής, 99 µνηµεία. Άλλα 31 βρίσκονται σε διαφορά στάδια και ετοιµάζονται σχέδια για άλλα 23. Επιπλέον, έγιναν εκτιµήσεις για 19 µνηµεία και σε άλλα 8 δεν προχώρησε η ολοκλήρωση του έργου, παρόλο που συµπληρώθηκαν τα σχέδια. ∆ηλαδή συνολικά η Τ.Ε. εργάσθηκε πάνω σε ένα σύνολο 180 µνηµείων.

Γίνεται προσπάθεια, µέσα σε πλαίσια µακροπρόθεσµου σχεδιασµού, για µεθοδευµένα έργα συντήρησης των τειχών της Λευκωσίας, της Αµµοχώστου και του Κάστρου της Κερύνειας.

Υπάρχει κάποιο από αυτά που ξεχωρίζετε και γιατί;

Να πούµε πρώτα ότι αγαπήσαµε όλα τα µνηµεία. Σίγουρα όµως κάποια απ’ αυτά είχαν µεγαλύτερη σηµασία. Το γεγονός ότι έγιναν έργα συντήρησης στη Σαλαµίνα, πιθανό να είναι η πιο σηµαντική µας παρέµβαση. Ο Απόστολος Ανδρέας είχε το δικό του συµβολισµό. Ο Άγιος Παντελεήµονας είναι το άλλο µεγάλο µοναστήρι µε παγκύπρια σηµασία. Συγκίνηση µάς πρόσφεραν ο Άγιος Φίλωνας και τα µωσαϊκά της Αγίας Τριάδας. Η ανεύρεση αγνώστων τοιχογραφιών, όπως εκείνη της Σταυρούλας, δεοµένης στον Άγιο Αυξέντιο, ήταν µια αποκάλυψη που µας συγκίνησε και µας γοήτευσε. Τοιχογραφίες της βυζαντινής εποχής βρέθηκαν και στον Αρχάγγελο Μιχαήλ στο Λευκόνοικο. Ακόµη και το µικρό και φαινοµενικά χωρίς απαιτήσεις ερείπιο του Αγίου Θεοδώρου και της Αγίας Μαρίνας στον Κορµακίτη µάς αποκάλυψε ένα γλυκύτατο και αφελέστατο άγγελο.

Στο ξεκίνηµά της η Επιτροπή είχε αντιµετωπίσει τεράστιες δυσκολίες, µε το εµβληµατικό έργο της αναστήλωσης του Απ. Ανδρέα. Τι µπορείτε να µοιραστείτε από την εµπειρία σας για εκείνη τη δοκιµασία;

Ναι, περάσαµε µια µακροχρόνια και άχρηστη δοκιµασία. Θα µπορούσαµε να δηµοσιοποιούσαµε προβλήµατα και να πούµε µάλιστα ότι είχαµε και δίκιο. Επικράτησε όµως η λογική της αποφυγής συγκρούσεων και εντάσεων, γιατί αυτό θα έβλαπτε το µνηµείο. Προτιµήσαµε να  «καταπιούµε» πολλά, µε τη σκέψη µας στραµµένη στην αναγκαιότητα της υλοποίησης του έργου. Παρόµοια προβλήµατα είχαµε και σε άλλες περιπτώσεις, που αντιµετωπίστηκαν µε υποµονή και υπευθυνότητα. Η Τ.Ε. απεχθάνεται τις έριδες και τα αδιέξοδα.

Σήµερα αντιµετωπίζετε τέτοιου είδους δυσκολίες; Κατά καιρούς έχετε λοιδορηθεί από κάποιους.

Σας διαβεβαιώ ότι ποτέ και σε καµιά περίπτωση έλαβα υπόψη µου ύβρεις, συκοφαντίες, ακόµη και απειλές. Είχα τις πεποιθήσεις µου κι ήµουν διατεθειµένος να κάνω το παν για να τις υπερασπιστώ. Έτοιµος ακόµη και να υποστώ συνέπειες, αν τούτο συνέβαινε. Ήξερα ακόµη ότι δεν ήµουν µόνος. Πολλοί είναι εκείνοι που έχουν τις ίδιες µε εµένα απόψεις και δεν συµφωνούσαν µε τους συκοφάντες. Προχωρούσα πάντα µπροστά χωρίς να γυρίζω πίσω µου, για ν’ αντιµετωπίσω όσους φύλαγαν καραούλι για να µου κάνουν κακό. Έλεγα: Αν γυρίζω το βλέµµα µου προς τα πίσω, δεν θα δω την πέτρα που θα βρεθεί εµπόδιο στο δρόµο µου.

Τι σας πίκρανε ιδιαίτερα από τις συµπεριφορές συµπατριωτών µας ένθεν κακείθεν του συρµατοπλέγµατος;

Όταν βρίσκονται Ελληνοκύπριοι που πυρπολούν ή κάνουν βανδαλισµούς σε τεµένη ή οθωµανικά µνηµεία και όταν βρίσκονται Τουρκοκύπριοι που λεηλατούν, κάνουν βανδαλισµούς και προσβάλλουν µε απαράδεχτες χρήσεις απροστάτευτες εκκλησίες. Η Τ.Ε. βαδίζει µέσα στα ερείπια της πατρίδας για να διασώσει ό,τι διασώζεται και να υψώσει την κουλτούρα του αλληλοσεβασµού και της συµπόρευσης όλων µας για το κοινό καλό της Κύπρου.

Τι και σε ποιους αντανακλά η βράβευση της Επιτροπής από την Europa Nostra;

Τα βραβεία της Europa Nostra πρώτιστα επιβραβεύουν την αγάπη του λαού µας για τα µνηµεία και τον πολιτισµό του. Όµως επεκτάθηκαν για να ανταµείψουν τη συνεργασία Τ/κ και Ε/κ για τη διάσωση της κοινής πολιτιστικής µας κληρονοµιάς πάνω από γραµµές διαχωρισµού, πολιτικά  χάσµατα,  εντάσεις  και αδιέξοδα. Προβλήθηκε διεθνώς ο τρόπος λειτουργίας της Τεχνικής Επιτροπής ως παράδειγµα συνεργασίας ανθρώπων µε διαφορετική θρησκεία και γλώσσα. Αποτελούν ακόµη, τα βραβεία της Europa Nostra, επιβράβευση των κόπων και των προσπαθειών όλων των συντελεστών των έργων.

Η Τεχνική Επιτροπή ενέπνευσε εµπιστοσύνη και στους διεθνείς οργανισµούς

Αν η Τεχνική Επιτροπή ενέπνευσε εµπιστοσύνη και στους διεθνείς οργανισµούς, τότε κανείς και τίποτε δεν µπορεί να µειώσει το έργο της, όποια ύβρη και να εκτοξεύσει εναντίον µελών της, όπως έγινε σε βάρος του Τάκη Χατζηδηµητρίου. Αυτή η εµπιστοσύνη εκδηλώνεται µε το γεγονός ότι η Ε.Ε. διέθεσε τα δέκα τελευταία χρόνια για τα έργα της κοντά στα 30 εκ. ευρώ!

Πρωταρχικής σηµασίας ήταν και η συνεργασία µε το UNDP, που αναλαµβάνει την ευθύνη της εκτέλεσης των έργων. Τεράστια ήταν και η συµβολή τής µέχρι πέρσι διευθύντριας του UNDP, Τιτσιάνας Τζεννάρο. Σηµαντική ήταν επίσης και η συµπαράσταση που είχε η Επιτροπή στο έργο της από το Γραφείο της Ειδικής Αντιπροσώπου του Γενικού Γραµµατέα, Ελίζαµπεθ Σπέχαρ και στη συνέχεια από το Γραφείο των Καλών Υπηρεσιών του Γενικού Γραµµατέα. Το έργο της Επιτροπής αγκαλιάστηκε µε σεβασµό και αγάπη από τρίτους, όπως τους πρέσβεις της Γαλλίας, των ΗΠΑ και παλαιότερα της Γερµανίας. «Η διεθνής συµπαράσταση φανερώνει ότι ο πολιτισµός έχει, πέραν της τοπικής του σηµασίας, τη διεθνή και την παγκόσµιά του διάσταση», λέει ο Τάκης Χατζηδηµητρίου στη συνέντευξη – χείµαρρο που παραχώρησε στη «Χαραυγή» µε την ευκαιρία της αποχώρησής του από το πόστο του συµπροέδρου, το οποίο υπηρέτησε επί 14 συναπτά έτη. Απλά τον ευχαριστούµε.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy