Τεχνητή Νοημοσύνη: Από την υπηρεσία στον άνθρωπο στον κίνδυνο της αυτονομίας

Ο Γιώργος Δανός, ακαδημαϊκός, διαστημικός επιστήμονας, μηχανικός, ιδρυτής και πρόεδρος του Κυπριακού Οργανισμού Εξερεύνησης Διαστήματος, εξηγεί πως αν η Τεχνητή Νοημοσύνη αποκτήσει αυτονομία και έλεγχο, μπαίνουμε σε σενάρια τα οποία έχουμε δει σε ουκ ολίγες ταινίες. Ένα τρομακτικό σενάριο -αλλά όχι ουτοπικό, όπως σημείωσε, είναι η τεχνητή νοημοσύνη να αρχίσει να κρίνει ότι το ανθρώπινο είδος είναι ένα μικρόβιο στον πλανήτη.

Του Κυριάκου Λοΐζου

Πριν από μερικές μέρες, εκατοντάδες προσωπικότητες υπέγραψαν ανοικτή επιστολή για τους κινδύνους της Τεχνητής Νοημοσύνης, ενώ ζήτησαν παύση έξι μηνών στην ανάπτυξη όλων των συστημάτων που είναι ισχυρότερα από το GPT-4 της OpenA (μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης αιχμής).

Στην ανοικτή επιστολή αναφέρεται ότι τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης με ανθρώπινη-ανταγωνιστική νοημοσύνη μπορούν να θέσουν σοβαρούς κινδύνους για την κοινωνία και την ανθρωπότητα, όπως φαίνεται από εκτεταμένη έρευνα και αναγνωρίζεται από κορυφαία εργαστήρια τεχνητής νοημοσύνης.

Το ζήτημα πάντως έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις, καθώς μόλις την περασμένη Πέμπτη (20 Απριλίου) ο διευθύνων σύμβουλος του Twitter, Έλον Μασκ, απείλησε να μηνύσει τη Microsoft, κατηγορώντας την ότι χρησιμοποιεί παράνομα τα δεδομένα της εταιρείας κοινωνικής δικτύωσης για να εκπαιδεύσει τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης της OpenAI, με την οποία συνεργάζεται.

Η απειλή του Μασκ με tweet ήρθε στον απόηχο δημοσιευμάτων που ανέφεραν ότι η Microsoft σχεδιάζει να αποσύρει το Twitter από τη διαφημιστική του πλατφόρμα, η οποία επιτρέπει στους αγοραστές διαφημίσεων να διαχειρίζονται όλους τους λογαριασμούς τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε ένα μέρος.

Εύλογα γεννάται η απορία για το πού μπορεί να φτάσει η τεχνητή νοημοσύνη και σε ποιο βαθμό είναι, ή ενδεχομένως να γίνει επικίνδυνη για τον πλανήτη και την ανθρωπότητα.

Γ. Δανός: «Δεν πρόκειται για τεχνητή νοημοσύνη, αλλά για μία τεχνητή αντίληψη της γλώσσας»

Η «Χαραυγή» συνομίλησε με τον Γιώργο Δανό, ακαδημαϊκό, διαστημικό επιστήμονα, μηχανικό, ιδρυτή και πρόεδρο του Κυπριακού Οργανισμού Εξερεύνησης Διαστήματος, αναζητώντας απαντήσεις γύρω από ένα ζήτημα, το οποίο ομολογουμένως απασχολεί, αλλά όχι στο βαθμό που, όπως φαίνεται, θα έπρεπε.

«Ένας αριθμός από χώρες, όπως η Ιταλία -χώρα η οποία βοήθησε στο να γνωρίσει η ανθρωπότητα την Αναγέννηση μετά τον Μεσαίωνα- έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου για το ζήτημα. Αυτό από μόνο του πρέπει να προβληματίσει», είπε ο κ. Δανός, διαφωνώντας παράλληλα με τον όρο «Τεχνητή Νοημοσύνη»: Κατ’ εμέ δεν πρόκειται για τεχνητή νοημοσύνη, αλλά για μία τεχνητή αντίληψη της γλώσσας ή μία κατανόηση γλωσσικών δεδομένων.

Σε ό,τι αφορά την ουσία, ο κ. Δανός επεσήμανε ότι αυτό που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα, αρχίζει να ξεφεύγει. «Αυτή η αντίληψη (τεχνητή νοημοσύνη) ξεκινά σιγά-σιγά να μπαίνει πραγματικά στα όρια της νοημοσύνης, και σύντομα θα έχει ικανότητες διαφορετικές από αυτές που βλέπουμε σήμερα. Ο άνθρωπος έχει την ικανότητα να κρίνει, να πάρει αποφάσεις, να τροποποιήσει τις θέσεις και τις πράξεις του αναλόγως των περιστάσεων. Αυτά, ακόμη δεν ισχύουν σε αυτό που ονομάζεται τεχνητή νοημοσύνη, ωστόσο βλέπουμε το πού πάει. Όσο αναπτύσσεται το σύστημα, αναπτύσσεται και η γλωσσική χρήση, όπως επίσης και η χρήση της δημιουργίας εικόνων, ακόμη και βίντεο», υπογράμμισε ο διαστημικός επιστήμονας.

Αυτό το σύστημα, σημείωσε, για το οποίο κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου επιστήμονες, δημιουργεί εκθέσεις, εικόνες, βίντεο, γενικά δημιουργεί.

Όπως τόνισε ο κ. Δανός, αυτή τη στιγμή ο ρυθμός ανάπτυξης είναι ραγδαίος και σύντομα θα ξεπεραστεί ένα σημαντικό και κρίσιμο όριο, ωστόσο ένα ρομπότ δεν θα μπορεί να κοινωνικοποιηθεί -ευτυχώς- έτσι όπως ο άνθρωπος κοινωνικοποιείται.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος, η χρήση ΤΝ από κακοποιά στοιχεία

Κληθείς να σχολιάσει την πρόσφατη ανακοίνωση της Europol, η οποία προειδοποίησε για πιθανή χρήση (ή κατάχρηση) της τεχνητής νοημοσύνης από εγκληματίες, ο κ. Δανός έδωσε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Υπήρξαν περιπτώσεις στις ΗΠΑ όπου κάποιοι «ρώτησαν» την τεχνητή νοημοσύνη «ποιος είναι ο πιο εύκολος τρόπος να κερδίσω χρήματα» και έδωσε μια απάντηση, η οποία εφαρμόστηκε από τον χρήστη και πράγματι κέρδισε ένα μεγάλο ποσό. Η ΤΝ είχε πει στον χρήστη να διεκδικήσει χρήματα με συγκεκριμένο τρόπο τα οποία ήταν στα αζήτητα -αδιεκδίκητα στο σύστημα του κράτους. Όπερ και εγένετο, τα διεκδίκησε και κατάφερε να τα πάρει. Αυτό προήλθε από έναν τεράστιο όγκο πληροφορίας που συνέλεξε το μηχάνημα -η οποία υπήρχε στο διαδίκτυο- και που εμείς οι άνθρωποι δεν μπορούμε να έχουμε (τέτοιες γιγαντιαίες ποσότητες γνώσης και πληροφορίας).

Έχουμε όμως, υπέδειξε ο ακαδημαϊκός, άλλες ικανότητες όπως αυτά που σχετίζονται με τη μνήμη. «Άκουσα στο ραδιόφωνο ένα τραγούδι και αμέσως σκέφτηκα ότι το κομμάτι αυτό είναι από το τάδε συγκρότημα και γράφτηκε την τάδε εποχή. Αυτό που θέλω να καταδείξω είναι πως η τεχνητή νοημοσύνη άρχισε να μας ξεπερνά στην απορρόφηση των πληροφοριών· το ρυθμό και την ποσότητα απορρόφησης», εξήγησε ο κ. Δανός.

Ερωτηθείς για το ποιος είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος που ελλοχεύει με την ανάπτυξη της συγκεκριμένης τεχνολογίας, ο πρόεδρος του Κυπριακού Οργανισμού Εξερεύνησης Διαστήματος ανέφερε: Σίγουρα η χρήση από κακοποιά στοιχεία. «Υπάρχουν πάρα πολλές τεχνολογίες που είναι εξαιρετικά χρήσιμες. Η ανακάλυψη της πυρηνικής ενέργειας -η διάσπαση του ατόμου συγκεκριμένα- χρησιμοποιήθηκε για να κερδηθούν πόλεμοι ή για να απειλούμε ο ένας τον άλλον. Ό,τι πάρει στα χέρια του ο άνθρωπος, εάν δεν έχει το ήθος, μπορεί να το χρησιμοποιήσει για κακό σκοπό. Η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να υπάρξει εξαιρετικά επικίνδυνη στα χέρια εγκληματιών, ή ακόμη και κυβερνήσεων οι οποίες δεν μπορούν να ελεγχθούν από κανέναν οργανισμό», τόνισε ο κ. Δανός.

Η εξελιγμένη τεχνητή νοημοσύνη σοβαρή υπαρξιακή απειλή για την ανθρωπότητα

Ο ίδιος ο CEO της Google δήλωσε πρόσφατα για την τεχνητή νοημοσύνη πως είναι σχεδόν εφάμιλλη με τη δημιουργία του κόσμου. Η ζωή και το πρόσωπο του πλανήτη μας, είχε πει, αλλάζει με γιγαντιαίο τρόπο.

Ο Γιώργος Δανός εξήγησε πως αν η ΤΝ αποκτήσει αυτονομία και έλεγχο, μπαίνουμε σε σενάρια τα οποία έχουμε δει σε ουκ ολίγες ταινίες. Ένα τρομακτικό σενάριο -αλλά όχι ουτοπικό, όπως σημείωσε, είναι η τεχνητή νοημοσύνη να αρχίσει να κρίνει ότι το ανθρώπινο είδος είναι ένα μικρόβιο στον πλανήτη.

Σχετικά με το πρόσφατο ψήφισμα για να σταματήσει η ανάπτυξη των τεχνολογιών αυτών για ένα εξάμηνο, ο διαστημικός επιστήμονας ήταν ξεκάθαρος, λέγοντας πως θα πρέπει να υπάρξει κάτι δεσμευτικό για όλες τις χώρες. «Είναι αναγκαίος ένας παγκόσμιος δεσμευτικός κανονισμός για όλους, διότι υπάρχουν χώρες οι οποίες δεν συμμορφώνονται με καμία αρχή. Μπορεί σε ένα μικρό νησάκι κάπου στον Ειρηνικό Ωκεανό, ένας πλούσιος να το αγοράσει, να στήσει μία επιχείρηση και να μην εμπίπτει σε καμία δεσμευτική οδηγία, π.χ. των Ηνωμένων Εθνών, κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά επικίνδυνο … γι’ αυτό πρέπει να γίνει κάτι κοινό για να μη βρεθούμε σε ακόμη πιο σκοτεινά μονοπάτια», υπογράμμισε καταληκτικά ο πρόεδρος του Κυπριακού Οργανισμού Εξερεύνησης Διαστήματος.

Ήδη από το 2014 ο αείμνηστος Βρετανός αστροφυσικός Στίβεν Χόκινγκ είχε προειδοποιήσει ότι οι προσπάθειες της ανθρωπότητας να δημιουργήσει υπολογιστές και ρομπότ με εξελιγμένη τεχνητή νοημοσύνη αποτελούν σοβαρή υπαρξιακή απειλή για την ίδια, καθιστώντας πολύ υπαρκτό τον κίνδυνο το ανθρώπινο είδος να εξαφανιστεί κάποια στιγμή.

«Η πλήρης ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να σημάνει το τέλος του ανθρώπινου είδους», προειδοποίησε.

Ξεκαθάρισε ότι οι απλοϊκές μορφές τεχνητής νοημοσύνης έχουν αποδειχτεί πολύ χρήσιμες, όμως εξέφρασε το φόβο του για τις συνέπειες που μπορεί να υπάρξουν, αν η τεχνητή νοημοσύνη δημιουργήσει κάτι που θα ξεπεράσει τις ανθρώπινες ικανότητες.

«Θα έκανε κουμάντο μόνο του και θα επανασχεδίαζε τον εαυτό του με ολοένα αυξανόμενη ταχύτητα. Οι άνθρωποι, που είναι περιορισμένοι από την αργή βιολογική εξέλιξη, δεν θα μπορούσαν να το ανταγωνιστούν και θα έμεναν πίσω».