Θεσμικές λύσεις και όχι ελεημοσύνες για όλους τους μονογονιούς και ευάλωτες ομάδες

Της Νίκης Κουλέρμου

Ένα τεράστιο κεφάλαιο ελλειμμάτων στην πολιτική προστασίας της εργαζόμενης μητέρας, της μονογονιού και των ευάλωτων εν γένει ομάδων έχει ανοίξει η περίπτωση της 35χρονης μητέρας με τρία παιδιά (2, 7 και 13 χρόνων) που αναγκάστηκε να τα αφήσει μόνα τους για να πάει στο μεροκάματο των 5 ευρώ την ώρα για να τα ζήσει…

Γνωστή η παρέμβαση διά του Twitter της κας Γιολίτη, Υπουργού Δικαιοσύνης και γνωστή και η κατάληξη με την αναστολή της ποινικής δίωξης… Η γυναίκα είχε συρθεί ράκος ενώπιον δικαστηρίου και είχε κατηγορηθεί για εγκατάλειψη και έκθεση σε κίνδυνο των παιδιών της και παραπέμφθηκε σε δίκη στις 15 Δεκεμβρίου. Είχε διαταχθεί και εγγύηση 20.000 ευρώ για να αφεθεί ελεύθερη…

Υπό το βάρος της κατακραυγής και των επικρίσεων για την αναλγησία και την ανεπάρκεια των αρμόδιων Υπηρεσιών -της Αστυνομίας, του Γραφείου Κοινωνικής Ευημερίας, των αρμοδίων Υπουργείων Δικαιοσύνης και Εργασίας- αναστάλθηκε τελικά η ποινική δίωξη, αλλά ως εκεί… Κανένα επιπλέον ενδιαφέρον για ουσιαστική στήριξη της μητέρας η οποία καλείται να ζήσει με ενοίκιο, ρεύμα, νερό και να φροντίζει τα παιδιά της και να εργάζεται για το ψωμί και το γάλα τους με το επίδομα των 180 ευρώ για κάθε παιδί…

Οι ίδιες οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας είχαν ζητήσει από τη μητέρα να ενοικιάσει μεγαλύτερο σπίτι για την άνεση των παιδιών, δηλαδή να πληρώνει 500 ευρώ το μήνα, ενώ η δουλειά που βρήκε και εργάζεται είναι με 5 ευρώ την ώρα, δηλαδή σύνολο 400 ευρώ το μήνα… Η γυναίκα δεν παίρνει διατροφή για τα παιδιά, αλλά και απορρίφθηκε κατ’ επανάληψη η αίτησή της για το επίδομα ΕΕΕ, επειδή τα παιδιά της δεν είχαν… κάρτα μόνιμης διαμονής στην Κύπρο.

Με αυτά τα δεδομένα η γυναίκα δεν είχε πολλές εναλλακτικές λύσεις: Ή θα ζούσε με τα παιδιά της στο δρόμο ή θα αναζητούσε δουλειά για να τους φέρνει στο σπίτι ένα κομμάτι ψωμί. Μιλώντας με την πρόεδρο του Συνδέσμου Μονογονεϊκών Οικογενειών, κα Αργεντούλλα Ιωάννου, επισημαίνει την «απαστράπτουσα» απουσία της κρατικής στήριξης.

Πρώτον, όπως αναφέρει, δεν υπάρχουν δομές υποστηρικτικές προς την εργαζόμενη μητέρα. Η Κύπρος βρίσκεται στις χαμηλότερες θέσεις σε ό,τι αφορά τον αριθμό των δομών. Δεύτερο, δεν υπάρχει καμία απολύτως κάλυψη του πολύ υψηλού κόστους της ιδιωτικής βρεφονηπιακής φροντίδας, το οποίο μπορεί να φθάνει και τα 300-350 ευρώ το μήνα. Δεν υπάρχει, επίσης, ανάλογη στήριξη για ευάλωτες ομάδες, οπότε τίθεται το ερώτημα τι θα γίνει στις περιπτώσεις όπου θα πρέπει να πληρώνεται τροφείο για δύο παιδιά… Τρίτον, παρ’ όλο ότι έχουν φιλελευθεροποιηθεί τα ωράρια εργασίας στις υπεραγορές, καταστήματα και πολυκαταστήματα δεν έχουν αναπτυχθεί ανάλογες δομές, υποστηρικτικές προς την εργαζόμενη μητέρα.

Κι αν ακόμα υπάρξουν συμβιβασμοί στις βάρδιες που μπορεί να βγάζει μια μητέρα (π.χ. στους φούρνους όπου είναι γυναικοκρατούμενοι χώροι εργασίας) δεν υπάρχουν εκείνες οι δομές που θα εξυπηρετήσουν τη μητέρα μέχρι τις 9 το βράδυ για παράδειγμα που τελειώνει η δεύτερη βάρδια. Τέταρτον, τα ολοήμερα σχολεία δεν είναι παντού. Τα πλείστα εργάζονται ως τις 3-4 το απόγευμα. «Από το 2015 ζητήσαμε κατ’ επανάληψη την επέκταση των δομών φροντίδας για να εντάσσονται στην εργασία οι μητέρες και να μην υπάρχει επιδοματική ανάγκη. Υπήρξε μεν κατανόηση από την αρμόδια Υπουργό, αλλά πρακτικά δεν έγινε τίποτε. Τον Οκτώβρη ζητήσαμε εκ νέου συνάντηση με την Υπουργό Εργασίας υποβάλλοντας ξανά υπόμνημα», τονίζει η κα Ιωάννου. Σημειώνει ακόμα το απαράδεκτο της νομοθεσίας να κηρύσσεται «εκούσια άνεργη» αν μητέρα αποστέλλεται σε μια δουλειά και την απορρίπτει θεωρώντας την ακατάλληλη για να συμφιλιώσει τα ωράρια εργασίας της με τη φροντίδα των παιδιών. Σύμφωνα με την πρόεδρο του Συνδέσμου, οι μονογονιοί δεν παίρνουν χριστουγεννιάτικο επίδομα, αποκόπτονται απροειδοποίητα τα επιδόματά τους, πιέζονται να πάνε δουλειά σε ακατάλληλες συνθήκες και ενώ δεν έχουν κάποιο να φροντίζει τα παιδιά, ούτε υπάρχουν δομές φροντίδας.

Εκ μέρους του Υπουργείου Εργασίας, ο σύμβουλος της κας Ζέτας Αιμιλιανίδου, κ. Κουρουφέξης, μιλώντας στην κρατική τηλεόραση αναγνώρισε ότι «οι δομές είναι σημαντικές και έγιναν πολύ σημαντικά βήματα» προς αυτή την κατεύθυνση. Αναφέρθηκε συγκεκριμένα στο επίδομα των €180 μηνιαίως, την επαναφορά του επιδόματος μάνας, την προίκα του μωρού και ότι ωριμάζουν και άλλες πολιτικές, οι οποίες θα εφαρμοστούν το 2021. Ερωτήσεις-φωτιά προς την αρμόδια υπουργό «Μαστίγιο» όμως ήταν η ανακοίνωση του Συνδέσμου Μονογονεϊκών Οικογενειών με τη δημοσιοποίηση του περιστατικού της μητέρας των τριών παιδιών. Με την ανακοίνωση ο Σύνδεσμος απηύθυνε συγκεκριμένα ερωτήματα προς την αρμόδια υπουργό:

1. Αν η συγκεκριμένη γυναίκα απαντούσε στους λειτουργούς σας πως δεν μπορεί να εργαστεί, γιατί δεν έχει πού να αφήσει τα παιδιά της, είναι σε θέση να της προτείνουν εναλλακτικές λύσεις στήριξης;

2. Αν αρνιόταν να εργαστεί για τον πιο πάνω λόγο, οι λειτουργοί σας θα την καταχωρούσαν ως εκούσια άνεργη αποκόπτοντας κάθε επίδομα;

3. Αν κάποιος/α καταχωρηθεί ως εκούσια άνεργος/η δικαιούται ΕΕΕ;

4. Είναι αλήθεια ότι και Ευρωπαίες και Κύπριες δεν έχουν ούτε το επίδομα μονογονιού εάν ζουν στη Δημοκρατία κάτω από 5 χρόνια;

5. Μετά την έκδοση διαταγμάτων, που με δική σας πρωτοβουλία νομιμοποιήσατε την απορρύθμιση των όρων, αλλά και των ωρών εργασίας, έχετε σαν Υπουργείο τροποποιήσει τα ωράρια των δομών φύλαξης των παιδιών έτσι ώστε να συνάδουν τα ωράριά τους με τα διατάγματά σας; Π.χ. να λειτουργούν Κυριακές; Μέχρι ποιες ώρες προσφέρεται φύλαξη παιδιών;

6. Πόσες νέες δομές φύλαξης έχετε δημιουργήσει τα τελευταία 5 χρόνια;

7. Πώς στηρίζει το Υπουργείο σας και εσείς η ίδια ως αρμόδια πολιτική προϊστάμενη τις μονογονεϊκές οικογένειες, έτσι ώστε να μπορούν να ενταχθούν ομαλά στην εργασία;

8. Αν ήταν ενήλικος και χρειάζεται φροντίδα πώς θα το διασφαλίζατε;

9. Τελικά οι «κοινωνικές σας πολιτικές στήριξης των μονογονεϊκών οικογενειών» αντιμετωπίζονται με «περισσότερο αστυνομικό κράτος»;

10. Πότε θα απαντήσετε στις εκκλήσεις τους Συνδέσμου Μονογονεϊκών Οικογενειών και Φίλων για συνάντηση και επίλυση των τραγικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι μονογονεϊκές οικογένειες; Η τελευταία υπενθύμιση που στείλαμε σαν Σύνδεσμος ήταν την 23η Νοεμβρίου. Προηγήθηκαν επιστολές και υπομνήματα που έμειναν στα συρτάρια του Υπουργείου σας από το 2015 και εντεύθεν.

Τέλος: Το κράτος πότε θα συλληφθεί για εγκατάλειψη;